آغاز عصر ریاضت اقتصادی
بازار دست پولدارها نیست
سید علی بلند نظر
خبرنگار
همین تابستان با چند باشگاه درباره ویکتور اوسیمن تماس گرفته‌اند اما خیلی‌ها ابراز علاقه نکرده‌اند. این در تضاد کامل با اتفاقات یک سال قبل است وقتی مالک ناپولی، اورلیو دلورنتیس گفت با 200میلیون یورو تازه مذاکره برای جذب مهاجم نیجریه‌ای آغاز می‌شود. حالا مصمم است او را بفروشد چون باشگاه ایتالیایی توان پرداخت دستمزد او را ندارد که به عنوان بخشی از قرارداد جدید مورد توافق باشگاه قرار گرفت. مشکل اینجا است که تقریباً هیچ تیمی نمی‌تواند این‌طور دستمزد بدهد. چلسی که روی جذب اوسیمن اصرار داشت، در موضوع دستمزد بالای روملو لوکاکو گیر افتاده و می‌خواهد او را به ناپولی آنتونیو کونته بفروشد. اگر این انتقال صورت بگیرد، از روی احساس ضرورت است نه انگیزه و برنامه‌ریزی. در این پنجره نقل و انتقالات خبری از ولخرجی‌های رایج نبوده و شاید پنجره ریاضت اقتصادی باز شده و دوران جدیدی آغاز شده است. البته این اصطلاح نسبی است و بستگی به موقعیت و پول میلیاردرها دارد، رئال‌مادرید پذیرفته هفته‌ای نیم‌میلیون یورو به کیلیان امباپه بدهد و باشگاه‌های لیگ برتری همین حالا حدود یک میلیارد پول خرج کرده‌اند. با این حال، سیاست‌های جدید و غیرمنتظره‌ای شکل گرفته و دلیلش هم سختگیری‌های مالی ضروری است. مادرید توانسته چنین پولی بدهد چون نیم دهه است که بازیکنان جوان می‌خرد و لیگ برتر هم شاید به رکورد دومیلیارد فصل قبل نزدیک نشود. عبارات آشنای مدیران عامل، مدیران ورزشی و ایجنت‌ها اینها است: «پول زیادی در دست نیست، بودجه کم است، بازار ساکت است.» غیر از امباپه که بعد از سال‌ها انتظار و طبق قانون بوسمن به رئال آمده، هیچ انتقال بزرگی صورت نگرفته و احتمالاً نخواهد گرفت.
شاید علاقه آرسنال به الکساندر ایساک او را گران کند اما این رویه بازار نیست و کار به جایی نمی‌رسد که باشگاه لندنی مجبور به پرداخت 200میلیون دلار شود. حتی در لیگ عربستان سعودی هم خبری از این ولخرجی‌ها نیست و برای همین تعداد بازیکنان خارجی محدود شده و آنها هم جوان‌ترها را می‌خواهند. ضرورت جذب بازیکنان وجود دارد، باشگاه‌ها مثل چلسی و ناپولی تلاش می‌کنند اما وقتی به انتقال نزدیک می‌شوند می‌خواهند سه سال قرارداد را چهارسال کنند تا برای پرداخت پول زمان بیشتری داشته باشند. بیشتر مبلغ قراردادها این‌گونه پخش می‌شود و به ندرت در سال اول کل مبلغ داده می‌شود. لیورپول هنوز هیچ اقدامی در نقل و انتقالات صورت نداده، برای همین است که بعضی باور دارند در هفته‌های آخر پنجره نقل و انتقالات، بازار سرعت می‌گیرد چون ضرورت از خویشتنداری و کنترل سبقت می‌گیرد. استون ویلا از معدود تیم‌هایی است که زیاد خرج کرده چون به پول یک‌جای لیگ قهرمانان رسیده و برای رسیدن به آن سطح باید خرج کند. نبود سازوکار در انگلیس دلیل اصلی ولخرجی باشگاه‌ها در مدتی طولانی بوده، دستمزدها آن‌قدر بالا بوده و هست که بودجه را به مرز قانون «سود و ثبات» می‌رساند که با تمام انتقاداتی که به آن می‌شود، هدفش حفظ عقلانیت است و اینکه باشگاه‌ها بیش از درآمدشان خرج نکنند تا گرفتار شوند. عوامل اقتصادی اجتماعی زیادی دخیل هستند و فوتبال از آثار آنها ایمن نیست. درآمد حق پخش و تبلیغات در خیلی از کشورها رو به کاهش گذاشته و سختی‌ها در پیداکردن یک قرارداد رسانه‌ای نشانه بروز خطر است. لیگ برتر به خاطر اینکه بیشتر از بقیه پول خرج کرد، طبعاً توانست قراردادهای حق پخش بهتری جذب کند و این یکی از «چرخه‌های بافضیلت» فوتبال کلاسیک است.
بوندس‌لیگا و سری A این اواخر پیشرفت‌هایی داشته‌اند اما به سطح لیگ برتر نزدیک هم نشده‌اند. از همینجا آثار بلندمدت و عمیق عصر ریاضت آغاز می‌شود. این یک اصل شده که فوتبال نیازهای خود را با نقل و انتقالات برطرف می‌کند یعنی این راه‌حل اولیه برای هر مشکلی است. اما این بهترین راه نیست و نگاهی به عملکرد بازیکنان جوان برخاسته از آکادمی باشگاه‌ها این را ثابت می‌کند. ناتوانی در پرداخت، مربی‌ها را مجبور به نوآوری می‌کند و نتیجه‌اش پیشرفت‌های تاکتیکی جذاب و مربیگری محض است. نمونه فوق‌العاده‌ای در این تابستان رخ داد. یک دلیل برای اینکه اسپانیا در یورو 2024 این‌قدر خوب بود، افت اقتصادی باشگاه‌ها به خصوص دو غول این کشور بود. این باعث شد استعدادها فرصت بازی بیشتری در لالیگا پیدا کنند و به همین دلیل باشگاه‌های زیادی در تیم ملی نماینده داشتند. فقط موضوع جام قهرمانی اروپا نیست بلکه ایجاد شادابی و تنوع در لیگی است که رو به زوال گذاشته بود. یک موضوع اثر دیگری هم دارد. حالا همه نیکو ویلیامز را از اتلتیک بیلبائو می‌خواهند، رئال سوسیداد شاید میکل مرینو و مارتین زوبیمندی را از دست ندهد، آنها روبین لی نورمان را به اتلتیکو مادرید داده‌اند. تیم‌های بزرگ هنوز قدرت زیادی دارند اما شاید این تابستان آغاز دورانی باشد که در آن بازار فقط دست پولدارها نباشد و دیگر مثل گذشته با ولخرجی هر چه و هر که را بخواهند، به دست نمی‌آورند.