جنگنده در بازیگری، آرام در مربیگری
بنتو، شاگرد ناخلف کی‌روش
امیر اسدی
روزنامه نگار
پائولو بنتو را در دوران بازیگری به عنوان هافبکی جنگنده و فیزیکی به یاد داریم. بازیکنی که اگر بخواهیم سبک بازی‌اش را با بازیکنی ایرانی تشبیه کنیم، بی‌درنگ به نام امید ابراهیمی می‌رسیم. یک هافبک میانی کاملاً درگیر و زحمتکش و در عین حال گلزن. او با این خصیصه سال‌ها در لیگ پرتغال و لالیگا درخشید و در زمره هافبک‌های تراز اول فوتبال جهان محسوب می‌شد. بنتو از کلیدی‌ترین بازیکنان تیم ملی پرتغال در مسیر کسب عنوان سومی جام ملت‌های اروپا در سال ۲۰۰۰ بود. از جمله باتجربه‌های پرتغال در آن تورنمنت معتبر اروپایی.
بنتو بعد از سال‌ها بازی در سطح اول فوتبال پرتغال و اسپانیا، فصل ۲۰۰۴-۲۰۰۳ برای همیشه کفش‌ها را آویخت و وارد عرصه مربیگری شد. او یک فصل مدیر ورزشی اسپورتینگ لیسبون بود و بعد جای خوزه پسیرو- دستیار کارلوس کی‌روش در رئال مادرید- را در این تیم قدیمی و پرطرفدار پرتغالی گرفت. بعدها روی نیمکت المپیاکوس در یونان، کروزیرو در برزیل، تیم ملی پرتغال و تیم ملی کره‌جنوبی نشست و در این جام ملت‌های آسیا نیز هدایت امارات جوان شده را در اختیار دارد.
از بنتو آن تکل‌های خشن و ویران‌کننده همراه با کارت‌های زرد و قرمزی که در وسط زمین دریافت می‌کرد را در خاطر داشتیم که وارد کنفرانس مطبوعاتی او برای بازی با هنگ‌کنگ شدیم. آن بازیکن خشن، حالا تبدیل به یک مربی آرام شده است. با عینکی که به چشم داشت، شمرده و منطقی پاسخ سؤالات را داد و زمین تا آسمان با دوران بازی‌اش فاصله داشت، البته در رفتار و گفتار.
خصوصیت اصلی مربیان پرتغالی را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. اول تبحر در کارهای تدافعی و سازماندهی دفاعی و دوم درگیری‌های کنار زمین. نمونه هم از این دست زیاد است که به دو تا از مشهورترین‌ها می‌پردازیم؛ کارلوس کی‌روش و ژوزه مورینیو. کی‌روش سال‌ها روی نیمکت تیم ملی ایران حضور داشت، در دو مقطع مختلف و تعداد بازی‌های پرشمار. با کی‌روش سه بار در جام جهانی حضور داشتیم و دو جام ملت‌های آسیا را نیز همراه او سپری کردیم. خصوصیت بارز تیم ملی در زمان کی‌روش، سازماندهی تدافعی‌اش بود و البته تخصص او در جنگ‌های روانی کنار زمین، تا جایی که کارشناسان اعتقاد داشتند در جام جهانی ۲۰۱۸، کی‌روش در زمره ۵ مربی برتر تورنمنت در لب خط محسوب می‌شود.
یا ژوزه مورینیو که در سال‌های اخیر همواره عناوینی مهم را با اتکا بر سیستم دفاعی منحصر به‌فرد تیم‌هایش و همچنین جنجال‌های کنار زمین به دست آورده است. در همین بازی‌های اخیر رم نیز بارها دیده‌ایم که او مدام با بازیکنان و مربیان حریف درگیر می‌شود و البته با داور نیز همیشه در حال بگو و مگو است. اساساً خاصیت مربیان پرتغالی همین است و در این بخش البته بنتو یک استثنا محسوب می‌شود.
پائولو بنتو شاگرد ناخلف کارلوس کی‌روش در این بخش است. او اولین بار سال ۱۹۹۲ توسط کی‌روش به تیم ملی پرتغال دعوت شد. زمانی که تنها ۲۳ سال داشت و برای ویتوریا گیمارش در لیگ پرتغال بازی می‌کرد. بنتو که مربی آرامی در کنار زمین محسوب می‌شود، شاید اتکا به سیستم تدافعی را از کی‌روش به ارث برده باشد اما در فلسفه او درگیری در لب خط جایگاهی ندارد، درست بر خلاف استادش کارلوس کی‌روش و هموطن مشهورش ژوزه مورینیو.
رفتار فوق‌العاده بنتو در کنفرانس مطبوعاتی و بازی امارات این ضرب‌المثل مشهور ایرانی را یادمان انداخت: «هر شهری آدم خوب و بد دارد.» در پرتغال مربیان به حرکات جنجالی در کنار زمین شهره‌اند اما بنتو با آرامش کار خود را دنبال می‌کند و نیازی به شورش در مستطیل سبز ندارد. شاید آدم خوب ضرب‌المثل او باشد و آدم بد داستان کارلوس کی‌روش و ژوزه مورینیو.