خوب و بدهای «بازار خارجی» لیگ
از برزیلی‌های گران و بی‌کیفیت تا عراقی‌های ارزان و پرانگیزه
وصال روحانـی
روزنامه‌نگار
لیگ بیست و سوم فوتبال کشور با وجود داشتن «خارجی»هایی کمتر از همیشه و بهره‌گیری از رنگ و بویی ایرانی‌تر در روزهای اخیر به سبب خریدهای چند باشگاه خاص همانند صنعت نفت و استقلال به یکباره صاحب تعداد قابل توجهی از بازیکنان عراقی شده که بخت بین‌المللی خود را برای اولین بار در لیگ ایران خواهند آزمود.
ویژگی ممتاز بازیکنان عراقی این است که قیمت‌شان در قیاس با سایر بازیکنان خارجی و بخصوص برزیلی و اروپایی بسیار پایین اما کیفیت کارشان در قیاس با نرخی که در ترانسفرمارکت دارند، بسیار بالا است. به دیگر کلام، شما در صورت ابتیاع بازیکنان عراقی صاحب نفراتی می‌شوید که توانایی‌های بالایی دارند و برایتان بسیار ارزان هم تمام می‌شوند. این درست در نقطه مقابل بازیکنان برزیلی است که اسم و رسم‌هایشان بسیار بالا است و نام کشورشان را سنگین‌ترین تریلی‌ها هم نمی‌توانند بکشند اما اکثر قریب به اتفاق برزیلی‌هایی که به ایران آمده‌اند، کیفیتی بس نازل داشته و حتی از جوانان عراقی ضعیف‌تر عمل کرده‌اند. جدیدترین مورد در این خصوص که قطعاً آخرین هم نخواهد بود، لیاندرو پریرا مهاجم برزیلی بود که پرسپولیس برای نیم فصل دوم لیگ بیست و دوم استخدام کرد و صدها امید به او بست تا «یورگن لوکادیا»وار برایشان گلزنی کند اما وی خالق قحطی شد و در کل بازی‌هایی که به میدان آمد، فقط یک گل برای سرخ‌های تهرانی زد. این بیلان اسفبار سبب شد یحیی گل‌محمدی در ایام «پیش‌فصل» لیگ بیست و سوم با وجود کمبود آشکار مهاجمان توانا در تیمش عذر پریرا را بخواهد و به او اجازه ندهد که یک فصل دیگر هم اعصاب پرسپولیسی‌ها را خط خطی کند.
برنده‌های اصلی ماجرا
عراقی‌هایی که طی هفته گذشته جذب چند تیم حاضر در لیگ برتر ایران شدند و با شروع فصل تازه لیگ در این مسابقات کم و بیش به میدان می‌آیند، اغلب کم سن و سال و به واقع اعضای تیم امید عراق و بعضاً عضو تیم ملی بزرگسالان این کشور هم هستند و چون اسم و رسم و به تبع آن قیمت بالایی ندارند، برای رسیدن به این نعمات سنگ تمام می‌گذارند و هر چه دارند، رو خواهند کرد و در نتیجه برنده اصلی معادلات موجود تیم‌های جذب‌کننده آنها هستند که در ازای پرداخت ارقامی نازل صاحب بازیکنانی این همه تلاشگر و اعتلاطلب می‌شوند و از بهره‌های متنوع آن برخوردار می‌گردند.
با توجه به مشکلات مالی شدید اکثر تیم‌های لیگ آنها هم از استخدام این بازیکنان مفید عراقی استقبال می‌کنند زیرا هم کیفیت‌شان بالا می‌رود و هم کمترین هزینه را برای جذب آنها می‌پردازند. به واقع این تیم‌ها با روی آوردن به عراقی‌های مفید و کم‌هزینه از نوسان‌های بازار خارجی‌های لیگ تا سرحد امکان مصون مانده و از ضررهای سنگین جذب خارجی‌های پرطمطراق اما فاقد کیفیت بالا دوری می‌جویند.
اینچنین است که خوب و بدهای این بازار بیش از پیش از یکدیگر تفکیک می‌شوند و آرای عمومی حاکم بر لیگ مشخص می‌سازد به سمت کدام افراد باید رفت و از چه بازیکنانی باید پرهیز کرد.
آیا آنها واقعاً برزیلی‌اند؟
اکثر عراقی‌های جذب شده به لیگ طی روزهای اخیر از آرزوهای دور و دراز خود برای درخشش در لیگ ایران سخن گفته و تأکید کرده‌اند که بازی در چنین محیط و سطح و رده‌ای برایشان یک موهبت و آرزویی است که به آسانی از آن نمی‌گذرند. آمار و کیفیت کار «خارجی»های چند سال اخیر لیگ حاکی از ضرر مالی مهلک و خسران فنی عظیمی است که جذب بازیکنان خارجی کم کیفیت به اکثر تیم‌های لیگ وارد کرده و هنوز که هنوز است، کسی نمی‌داند بازیکنی کاملاً نازل و معمولی همچون شیرزود تمیروف ازبکستانی چطور سر از پرسپولیس و سپس پیکان درآورد و به درد هیچ یک از آنها هم نخورد و فقط آیه یأس بود.
خارجی‌های ارزشمندی مانند کوین یامگای تبعه فرانسه که در دو سال اخیر به استقلال بهره‌های فراوانی رسانده و ریکاردو آلوز پرتغالی که طراح بیش از یک سوم گل‌های تراکتور در فصل گذشته بود، آنقدر کم‌شمار بوده‌اند که تیم‌های لیگ پس از روی آوردن به نفراتی با درجاتی کمتر از کارایی بشدت از کرده خود پشیمان شده‌اند. سه بازیکن برزیلی که سال پیش جذب صنعت نفت شدند، به قدری کم‌اثر بازی کردند که ناظران حتی به برزیلی بودن آنها شک کردند و تک‌برزیلی‌هایی هم که سر از سپاهان درآوردند، فقط نمایش‌هایی متوسط ارائه دادند و اگر هم معتقد باشیم که رافائل داسیلوا مدافع برزیلی فصل پیش استقلال نمره قبولی گرفته، باید متذکر شویم او آنقدرها هم از مدافعان وسط ایرانی این تیم شامل محمدحسین مرادمند بهتر نبود.
از مأمن فوتبال تا کشور جنگ‌زده
اگر تأکید روی برزیل و عراق در این مطلب بیشتر از سایر کشورها است، بدین خاطر است که اولی همیشه مظهر و مأمن و معدن فوتبال برشمرده شده و دومی کشوری جنگ‌زده و کم‌امکانات است که به سبب ضربات وارده از تنش‌های داخلی محصولات ورزشی‌اش افت کیفیت داشته‌اند و هرگز تلقی یک قهرمان از آنها در اذهان جایی نداشته است. در عمل چیزی خلاف این شکل گرفته و عراقی‌ها با انگیزه فراوان و فن و مهارت بالنسبه خوب‌شان به تیم‌های ما خدمت کرده‌اند و برزیلی‌ها با آمال جونیور براندائو و البته دی‌کارمو پرنده‌فروشی که 13-12 سال پیش به فوتبال ایران آمد و لقب بدترین مهاجم تاریخ فوتبال پرسپولیس را تصاحب کرد، همگان را از این رویکرد پشیمان ساخته‌اند. این یک معادله ساده و حقیقت البته تلخ است که توجه عمیق و جدی به آن باید در دستور کار تمامی تیم‌های لیگ ما قرار گیرد تا از این پس کمتر گزیده شوند و به نفراتی روی بیاورند که مثل عراقی‌ها کم قیمت اما تلاشگر و صاحب کارایی قابل قبول باشند.