داور بازنشسته لیگ برتری از چالشهای این شغل میگوید
بازی مار و پله!
گراهام اسکات، داور بازنشسته لیگ برتر انگلیس، وقتی از مسیر سخت داوری حرف میزند، مثالی جالب میزند: «این شبیه بازی مار و پله است؛ نردبانی برای بالا رفتن هست، اما دوروبرش فقط مار است و همیشه ممکن است پایین کشیده شوی.» همین جمله کافی است تا بفهمیم او داوری را بیش از هر چیز، آزمونی طاقتفرسا از تابآوری میداند. اسکات که کارش را در سال ۱۹۹۷ همزمان با روزنامهنگاری در یک نشریه آغاز کرد، بعد از سالها قضاوت در لیگهای پایینتر، یک دهه را در بالاترین سطح فوتبال انگلیس سوت زد. او میگوید داوری خود مسابقه برایش استرسآور نبود: «استرس اصلی بعد از بازی شروع میشود؛ وقتی باید با سر و صدای رسانهها و حالا شبکههای اجتماعی کنار بیایی.» به گفته او، برخلاف تصور رایج، داوران بیاحساس نیستند: «میگویند داور میرود خانه، تلویزیونش را روشن میکند و اهمیتی نمیدهد. اصلاً اینطور نیست. اشتباه، آدم را میسوزاند. هیچکس نمیخواهد نتیجه بازی را خراب کند.»
بخش سخت ماجرا، زیستن با نقدهاست. اسکات میگوید گاهی روزها گوشیاش را باز نمیکرد و گاهی هم عمداً سراغ تیترها میرفت تا ببیند چقدر بد بوده است. با این حال تأکید میکند داوران کمکم لایههای محکمی از پوست کلفت روی خودشان میسازند و بیشتر به نقد همکاران حرفهای اهمیت میدهند تا هیاهوی متعصبانه. یکی از بحثهای مهم سالهای اخیر، مصاحبه پس از بازی داوران بوده است؛ پیشنهادی که حتی ژوزه مورینیو هم از آن حمایت کرده. اما اسکات درباره این ایده میگوید: «اگر قرار باشد فقط وقتی اشتباه کردیم، بیاییم و جواب بدهیم، از رابطهها چیزی جز تنش باقی نمیماند.»
با ورود VAR، فشار داوران شکل تازهای گرفت. اسکات توضیح میدهد که چرا بررسیها طولانی به نظر میرسد: «گاهی مشکل تصمیم نیست؛ مشکل این است که باید فکر کنی دقیقاً چه بگویی.» او میگوید قوانین عمداً فضایی برای تفسیر گذاشتهاند و توضیح یک صحنه پیچیده برای تماشاگران آسان نیست. به اعتقاد اسکات، VAR سبک داوری را هم تغییر داده است؛ در لیگهایی که این کمک داور ویدیویی وجود ندارد، داور باید سریع تصمیم بگیرد، اما در لیگ برتر باید صبر کنی تا اتفاق کامل شود، چون اگر سوت بزنی، دیگر VAR نمیتواند ورود کند. با این حال، داوران باید یاد بگیرند در میان بازی با این واقعیت کنار بیایند که اشتباهاتشان تصحیح میشود.
او حتی از تجربه کار بهعنوان داور ویدئویی هم میگوید: «هیچکس از بودن VAR لذت نمیبرد؛ اما چالشبرانگیز است.» او از تجربه قضاوت دیدار واتفورد و ولورهمپتون در نیمهنهایی جام حذفی ۲۰۱۹ میگوید؛ جایی که آنقدر ذهنش درگیر بررسی صحنهها در اتاق بوده که انگار هیچ چیز از بازی متوجه نشده است. یکی دیگر از بخشهای پرتنش داوری، نقش داور چهارم است؛ جایی که باید با خشم و اعتراض مربیان کنار آمد. اسکات میگوید برای این نقش آموزشی ندیده بود اما یاد گرفت برای هر شخصیت، روشی متفاوت پیش بگیرد: «گاهی باید نادیده بگیری، گاهی گفتوگو کنی، اما حتی اگر تصمیم اشتباه بوده، این به معنی مجوز بیاحترامی نیست.»
او در ارزیابی کلی، از جایگاه داوران انگلیسی دفاع میکند: «در هر کشوری، داورها بدترینها هستند؛ البته از نگاه هواداران! اما داوران انگلیسی در دنیا معتبرند. ما بازی را بیشتر روان میکنیم و شاید همین یکی از دلایل جذابیت لیگ برتر باشد.» اسکات میگوید اگرچه اشتباههات اجتنابناپذیرند، اما تعداد صحنههایی که واقعاً غیرقابل توضیح هستند، نهایتاً به تعداد انگشتان یک دست در طول فصل میرسد. این اعتراف صادقانه، تصویری واقعیتر از داوری میدهد: شغلی پر از قضاوتهای لحظهای، بررسیهای دقیق بیامان و مسئولیتی که حتی بعد از سوت پایان هم دست از سر داور برنمیدارد.