تأثیر چای در گسترش فوتبال امریکای جنوبی

سر تامس جانستون لیپتون در گلاسکو اسکاتلند متولد شد. عمده شهرت تامس به خاطر تجارت و فروشندگی چای بود اما لیپتون به قایقرانی هم می‌پرداخت. یکی از راهکارهای جالب لیپتون برای گسترش تجارتش، برگزاری رقابت‌های ورزشی در نقاط مختلف دنیا از جمله مسابقات فوتبال در امریکای جنوبی و قلب اروپا بود که در خلال آن چایش را تبلیغ می‌کرد.
در سال 1905 اولین دوره لیپتون کاپ بین دو کشور اروگوئه و آرژانتین برگزار و این دو تیم در بوئنوس‌آیرس به مصاف هم رفتند اما اهداف تامس لیپتون بلندپروازانه‌تر از برگزاری چنین رقابت‌های دوجانبه‌ای بود و در تلاش بود تا در اروپا رقابت‌های باشگاهی را نیز با عنوان جام لیپتون برگزار کند.
رقابت‌های جام لیپتون در آوریل 1909 برای نخستین بار در اروپا برگزار شد. قرار بود که 4 تیم از کشورهای سوییس، ایتالیا، آلمان و انگلستان در این بازی‌ها شرکت کنند اما انگلیسی‌ها ارزشی برای این رقابت‌ها قائل نشدند و اتحادیه فوتبال انگلستان به جای اعزام یک تیم قدرتمند، تیم وست‌اوکلند را به بازی‌ها اعزام کرد. تیمی آماتور از منطقه کانتی دورهام با بازیکنانی که اکثراً کارگران معادن زغال‌سنگ بودند.
با این حال تیم «وست اوکلند» با دو گل نماینده آلمان را شکست داد و در روز 12 آوریل، منتخب تورینو با حساب (2-1) نماینده آلمان را شکست داد و سوم شد. دیدار فینال نیز در همان روز برگزار شد و وست‌اوکلند توانست فاتح این رقابت‌ها شود.
دو سال بعد نیز رقابت‌ها در ماه آوریل و با حضور 4تیم برگزار شد. یوونتوس و تورینوی ایتالیا، زوریخ سوییس و وست‌اوکلند. نماینده انگلستان با پیروزی (2-0) در برابر زوریخ به فینال رسید و حریف یوونتوس شد. مسابقه فینال این دوره به پرگل‌ترین دیدار این تورنمنت از ابتدای شکل‌گیری تبدیل شد و وست اوکلند با نتیجه (6-1) در فینال به پیروزی رسید. تورینو هم در دیدار رده‌بندی (2-1) پیروز شد و عنوان سوم را به خود اختصاص داد. این آخرین دور جام لیپتون در اروپا بود و پس از آن، رقابت‌های دیگر برگزار شد اما مسابقات جام لیپتون و دیگر رقابت‌های دوجانبه آرژانتین و اروگوئه تا سال‌ها بعد نیز ادامه پیدا کرد. جام لیپتون تا سال 1919 همه ساله برگزار شد و تنها در سال 1914 برگزار نشد. 
بعد از برد (4-1) آرژانتین مقابل اروگوئه در سال 1976، این جام تنها یک بار برگزار شد که در سال 1992 در مونته ویدیو بود. بعد سال 1992 جام قهرمانی باشگاه‌های لیپتون گم شد و هیچ یادگاری از این رقابت‌ها باقی نماند.
تفکری که لیپتون به عنوان یک تاجر داشت، باعث رونق فوتبال شده و در امریکای جنوبی رقابت اروگوئه و آرژانتین در رقابت‌های المپیک و جام جهانی نیز ادامه پیدا کرد و این دو تیم در اولین دوره جام جهانی فینالیست مسابقات شدند.

جستجو
آرشیو تاریخی