کیم مین جائه، پنجمین آسیایی حاضر در فهرست نامزدهای توپ طلا
جای خالی بازیکنان ایرانی در میهمانی بزرگان
آرمن ساروخانیان
روزنامه نگار
توپ طلا سال 1956 پایهگذاری شد و ابتدا به بهترین بازیکن سال اروپا تعلق میگرفت. از سال 1995 دایره انتخاب گستردهتر شد و بازیکنان شاغل در اروپا با هر ملیتی میتوانستند به این افتخار برسند. در سال 2007 محدودیتها کاملاً برطرف شد و توپ طلا به بهترین بازیکن جهان بدون توجه به ملیتش تعلق میگرفت.
اضافه شدن گستره انتخاب بیش از همه به نفع بازیکنان آمریکای جنوبی شد که همواره رقابت نزدیکی با اروپاییها دارند. برزیلیها و آرژانتینیها خیلی زود نامشان را به فهرست برندگان این عنوان اضافه کردند. حتی نام آفریقاییها هم به تالار افتخارات توپ طلا اضافه شد و ژرژ وهآی لیبریایی در سال 1995 آن را بالای سر برد. آسیاییها اما هنوز تا رسیدن به مهمترین عنوان انفرادی فوتبال جهان فاصله دارند. با این حال بازیکنان آسیایی در سالهای گذشته موفق شدهاند که در فهرست نهایی نامزدها قرار بگیرند. شب گذشته هم که مسی برای هشتمین بار برنده توپ طلا شد، نام یک آسیایی در فهرست بهترینهای سال 2023 دیده میشد.
ناکاتا، پیشگام آسیاییها
زمانی که باشگاههای اروپایی فقط مجاز به استفاده از سه بازیکن خارجی بودند، آسیاییها کار سختی برای حضور در قاره سبز و رقابت در بالاترین سطح داشتند. قانون بوسمن جابهجایی بازیکنان اروپایی بین لیگهای این قاره را آزاد کرد و فضای جدیدی بوجود آمد که بازیکنان نخبه سایر قارهها بتوانند بازی در لیگهای اروپایی را تجربه کنند.
یکی از اولین ستارگان فوتبال آسیا که با بازی در فوتبال اروپا شهرتی بینالمللی به دست آورد هیدهتوشی ناکاتا بود. هافبک ژاپنی اولین بازیکنی بود که در سال 1998 توانست در فهرست نامزدهای توپ طلا قرار گرفت. در آن سالها فهرستی 50 نفره انتخاب میشد و بعد از آن هیأت ژوری به نامزدها رأی میداد. ناکاتا در آن سال رأیی به دست نیاورد، ولی حضورش در جمع 50 بازیکن برتر جهان افتخاری برای یک بازیکن آسیایی بود. ناکاتا که در آن سالها عضو پروجای ایتالیا بود در سال 1999 هم یکی از 50 نامزد توپ طلا بود، ولی این بار هم نتوانست امتیازی بگیرد.
پارک، از اولدترافورد
تا جمع بهترینها
بعد از ناکاتا نوبت پارک جی سونگ بود که پرچمدار فوتبال آسیا در قاره اروپا باشد. مهاجم کرهای دورانی طولانی در اروپا بازی کرد که اوج آن حضورش در منچستریونایتد و افتخار شاگردی فرگوسن بود. او در سال 2005 در فهرست 50 نفره نامزدهای توپ طلا قرار گرفت، ولی او هم مثل ناکاتا نتوانست امتیازی بیاورد. پارک که در منچستریونایتد مثلث خطرناکی با رونالدو و وین رونی ساخته بود بعد از آن دیگر نتوانست جایی در فهرست نامزدهای توپ طلا داشته باشد.
یونس محمود، میهمان ناخوانده
بازیکنان شرق آسیا موفقیتهای بیشتری در فوتبال اروپا داشتهاند و شهرت بینالمللی بیشتری به دست آوردهاند، با این حال یک بازیکن از غرب قاره هم توانسته در فهرست نامزدهای توپ طلا قرار بگیرد. در سال 2007 عراق قهرمانی غیرمنتظرهای در جام ملتهای آسیا داشت. یونس محمود که کاپیتان و ستاره این تیم بود، در پایان آن سال یکی از نامزدهای فتح توپ طلا شد. این اولین سالی بود که خبرنگاران غیراروپایی هم به هیأت ژوری توپ طلا اضافه شدند و همین کمک کرد که یونس محمود هم میهمان ناخوانده جمع بزرگان فوتبال باشد. هافبک عراقی که آن سال عضو الغرافه قطر بود دو امتیاز به دست آورد و در رده بیست و نهم بهترینهای جهان ایستاد.
سون، نماد جدید فوتبال آسیا
جای بازیکنان آسیایی بیش از ده سال در فهرست نامزدهای توپ طلا خالی بود تا اینکه سون هیونگ مین در سال 2019 توانست در فهرست نهایی 30 نفره قرار بگیرد. مهاجم کرهای نقش پررنگی در صعود تاتنهام به فینال لیگ قهرمانان اروپا داشت و مزد این درخشش را با حضور در بین نامزدهای توپ طلا گرفت. سون در رأیگیری 4 امتیاز به دست آورد و در رده بیست و دوم ایستاد.
کیم مین جائه، سومین کرهای
شب گذشته نوبت کیم مین جائه بود که حضور در این جمع محدود و ارزشمند را تجربه کند. مدافع کرهای فصل گذشته یکی از ستونهای ناپولی در راه قهرمانی لیگ ایتالیا بود و به لطف این درخشش با انتقالی 50 میلیون یورویی به بایرنمونیخ رفت. او شب گذشته در رده بیست و دوم توپ طلای 2023 ایستاد. کیم مین جائه در کنار سون مهرههای کلیدی کره جنوبی در جام ملتهای آسیا خواهند بود.
جای خالی ایرانیها
بازیکنان ایرانی در سالهای گذشته حضور پررنگتری در فوتبال اروپا داشتهاند، ولی هنوز خبری از آنها در بین نامزدهای توپ طلا نیست. طارمی و آزمون در سالهای گذشته موفق شدند خودشان را به بالاترین سطح فوتبال اروپا نزدیک کنند، بخصوص طارمی که با پورتو توانست قهرمانی و آقای گلی لیگ پرتغال را تجربه کند. با این حال حضور در جمع نامزدهای توپ طلا با آنچه در این سالها دیدهایم، نیاز به درخشش در پنج لیگ معتبر اروپا یا لیگ قهرمانان اروپا دارد. شاید اگر طارمی به یکی از تیمهای مدعی قهرمانی در لیگ برتر یا لیگ ایتالیا منتقل شود، سال آینده یکی از مدعوین این میهمانی بزرگ باشد.