برش‌هایی از تیم مجیدی و استراماچونی در تیم نکونام
2-5-3 بهترین راه حل برای موفقیت استقلال است؟
آرمن ساروخانیان
روزنامه نگار
استقلال نکونام با وجود همه مشکلات شروع فصل روی دور افتاده و حریفانش را یکی یکی می‌برد. اگر از بازی نزدیک هفته سوم با سپاهان بگذریم که استقلال تحت تأثیر غیبت چند بازیکن و اشتباهات مؤثر داوری باخت، آنها شش بازی دیگرشان را برده‌اند و فعلاً یکی از مدعیان جدی قهرمانی هستند.
وقتی تیمی می‌برد ایراد گرفتن از انتخاب‌های کادر فنی دشوار می‌شود، ولی درباره مدل بازی استقلال که در حال شکل گرفتن است، می‌توان سؤالاتی را مطرح کرد. آیا 2-5-3 که این روزها سیستم اصلی استقلال است، انتخاب اول نکونام بوده یا به اجبار سراغ آن رفته؟ آیا این چیدمان قرار است سیستم غالب استقلال باشد و تا آخر با آن ادامه بدهد یا پرونده‌اش با اولین توقف به پایان می‌رسد؟ آیا با توجه به موجودی استقلال این بهترین سیستم است؟ آیا استقلال در اجرای آن به تبحر کافی رسیده؟
از نقش جهان شروع شد
نکونام فصل را با خط دفاع چهار نفره شروع کرد، ولی در بازی هفته سوم مقابل سپاهان تیمش را با سه مدافع به زمین فرستاد. آن زمان به نظر می‌رسید که این یک راه حل موقت برای بازی در خانه مدعی اصفهانی است. غیبت سهرابیان و تعدد نفرات سرزن در ترکیب سپاهان می‌توانست دلایلی باشد که نکونام بخواهد با یک مدافع میانی اضافه ساختار دفاعی‌اش را تقویت کند، هرچند این ترفند کافی نبود و استقلال از نقش جهان دست خالی برگشت.
گذشت زمان نشان داد که این یک راه حل اضطراری نبوده. استقلال مقابل استقلال خوزستان، مس رفسنجان، هوادار و آلومینیوم اراک هم با سه مدافع به زمین رفت و ظاهراً نکونام روی این چیدمان اصرار دارد. شاید این انتخاب از این جهت عجیب به نظر برسد که استقلال در دو بازی اول فصل با چهار مدافع گلی دریافت نکرد، ولی در این پنج بازی سه گل دریافت کرده. با این حال هنوز برای قضاوت درباره این مدل بازی کمی زود است و باید به استقلال زمان بیشتری داد.
انتخاب از روی اجبار؟
به سختی می‌توان گفت که بازی با سه مدافع انتخاب اصلی سرمربی استقلال بوده یا از روی اجبار به سراغ آن رفته است. فقط نکونام می‌تواند پاسخ دقیقی به این سؤال بدهد، وگرنه فقط باید از روی شواهد آن را بررسی کرد.
شروع فصل با چهار مدافع می‌توانست به این دلیل باشد که نکونام آن روزها هنوز سه مدافع میانی در اختیار نداشت. مرادمند و سهرابیان تنها مدافعان میانی آماده هفته اول بودند و چشمی به‌دلیل محرومیت اجازه بازی نداشت. در هفته دوم چشمی به تیم برگشت، ولی سهرابیان به‌دلیل مصدومیت غایب بود. با آماده شدن سلیمی، نکونام توانست در بازی هفته سوم مقابل سپاهان از دفاع سه نفره استفاده کند.
پشت این انتخاب می‌تواند یک دلیل فنی دیگر پنهان باشد. نکونام بعد از جدایی محبی و قایدی دو وینگر مناسب برای بازی با سه مهاجم در اختیار نداشت و تلاش او برای جذب بازیکنان جانشین هم بی‌‌ثمر ماند. او در این شرایط تصمیم گرفت سراغ چیدمان 2-5-3 برود، چرا که پیستون‌های خوبی مثل یامگا و حردانی در سمت راست و جلالی و سلیمانی در سمت چپ دارد.
تکرار الگوی موفق تیم مجیدی
چیدمان فعلی استقلال شباهت‌هایی به آرایش این تیم در لیگ بیست و یکم دارد. فرهاد مجیدی در آن فصل با انتخاب دفاع سه نفره اولویتش بسته نگه داشتن دروازه تیمش بود و با بردهای اقتصادی توانست رکورد قهرمانی بدون باخت، کمترین گل خورده و بیشترین امتیاز در یک فصل را ثبت کند. البته سیستم تیم مجیدی 3-4-2-1 بود، ولی تیم فعلی در فاز دفاعی شباهت‌هایی با آن تیم دارد.
نکونام را بر اساس سوابق مربیگری‌اش در ردیف مربیان دفاعی قرار می‌دهند و خودش هم علاقه به سبک مربیگری دیه‌گو سیمئونه را ابراز کرده، ولی نباید فراموش کرد که مشکلات این روزهای استقلال هم اجازه فوتبال تهاجمی و پرریسک را نمی‌دهد. او فصل را در حالی شروع کرد که با مدیر عامل باشگاه اختلاف داشت و با چند نتیجه ضعیف ممکن بود موقعیتش را از دست بدهد. از طرف دیگر استقلال در شروع فصل یارگیری مناسبی نداشت و او مجبور شد تا تکمیل شدن تیم با همان موجودی محدود بازیکن امتیاز جمع کند. نکونام فعلاً آن بحران‌ها را پشت سر گذاشته، ولی وقتی تیمش روی دور برد است و با بردهای حداقلی هم می‌تواند در کورس بماند، دلیلی ندارد که بخواهد ریسک کند.
جای خالی یک هافبک فانتزی
مدل بازی جدید استقلال مثل هر چیدمان دیگری مزایا و معایبی دارد. استقلال در سه بازی از پنج بازی با آرایش جدید توانسته دروازه‌اش را بسته نگه دارد و این آمار دفاعی نسبتاً خوبی است، ولی لحظاتی در این بازی‌ها از جمله 20 دقیقه نخست بازی با هوادار نشان داد که ساختار دفاعی نیاز به هماهنگی بیشتری دارد. اگر مدافعان استقلال بتوانند مکمل خوبی برای یکدیگر باشند با توجه به فرم خوب این فصل حسینی، باز کردن دروازه این تیم برای حریفان کار خیلی سختی خواهد بود.
در مدل مدرن بازی با سه مدافع یکی از مدافعان اجازه دارد به خط میانی اضافه شود. در بازی با هوادار معمولاً چشمی در بازیسازی خط میانی شرکت می‌کرد و در بازی با آلومینیوم، سهرابیان یا مرادمند به تناوب اضافه می‌شدند. چشمی با توجه به سابقه بازی به‌عنوان هافبک گزینه بهتری است، ولی جدا شدن مدافع آخر از خط دفاع نیاز به هماهنگی بالای سه مدافع میانی دارد.
نکته مثبت دیگر چیدمان 2-5-3 می‌تواند حضور یک زوج خطرناک در خط حمله باشد. استقلال در فصل مربیگری استراماچونی با زوج دیاباته – قایدی گل‌های زیادی می‌زد و به بردهای پرگلی رسید. این فصل نکونام می‌تواند زوج مشابهی با مهرداد محمدی و گوستاوو بلانکو بسازد. آنها در بازی با آلومینیوم برای دقایقی کنار هم قرار گرفتند و با هماهنگی بیشتر می‌توانند خط حمله ترسناکی بسازند. محمدی این روزها فرم خیلی خوبی دارد و بلانکو هم به نظر می‌رسد کیفیت بالاتری از ژستد داشته باشد. البته نکونام برای خط حمله می‌تواند روی آرمان رمضانی، گلزن بازی آلومینیوم و ارسلان مطهری هم حساب کند.
شاید ضعیف‌‌ترین بخش تیم فعلی استقلال خط میانی باشد. نکونام برای چیدن مثلث میانه زمین نیک‌نفس، مهدی‌پور، رضاوند، مهری و حامدی‌فر را دارد، ولی تشابه ویژگی‌های آنها توانایی این خط را محدود کرده است. آنها همگی هافبک‌های دونده و جنگنده‌ای هستند، ولی شرح وظایف‌شان شباهت زیادی دارد و حضور پررنگی در حملات و یک سوم تهاجمی ندارند.
در بازی با سه هافبک میانی معمولاً هافبکی فانتزی حضور دارد که در حملات اضافه می‌شود و ظرافت ارسال پاس‌های آخر را دارد. در قهرمانی‌های استقلال با امیر قلعه‌نویی این نقش به عهده مجتبی جباری بود، ولی در استقلال فعلی هافبکی دیده نمی‌شود که حامی زوج خط حمله باشد.