تیم محبوب هلند در سراشیبی سقوط
در آژاکس چه خبر است؟!
فرخ حسابی
روزنامه‌نگار
ناآرامی هواداران در دیدار آژاکس و فاینورد اتفاق جدیدی نیست و هلند در سال‌های اخیر شاهد تولد دوباره هولیگانیسم بوده اما وقایع یکشنبه درکلاسیکر شکل تازه‌ای از خشونت فوتبالی بود. هواداران آژاکس ناامیدی خود از شرایط باشگاه را با آسیب زدن به امکانات این تیم فریاد می‌زدند. واقعاً در آژاکس چه خبر است؟
مسأله اورمارس
دریافت سومین گل بدون پاسخ از سرسخت‌ترین رقیب روی آتش هواداران بنزین ریخت که ماه‌هاست با هیأت مدیره باشگاه مشکل دارند. این ناراحتی از فوریه ۲۰۲۲ شروع شد که مدیر فوتبالی باشگاه، مارک اورمارس بعد از فرستادن پیام‌های نامناسب به چند همکار خانم سمتش را ترک کرد. مقامات هیأت مدیره از جمله ادوین فان در سار که آن موقع مدیر عامل بود ابراز امیدواری کردند بهترین مدیر فوتبال تاریخ باشگاه یک طرف اما کار از دست رفته بود و اورمارس چاره‌ای جز جدایی نداشت. رفتن او یک خلأ مدیریتی ایجاد کرد به خصوص در بخش جذب و خیلی از مشکلات بعدی از آنجا ریشه گرفت.
از دست دادن تن هاخ
بعد از رفتن اورمارس، اریک‌تن‌هاخ ترجیح داد در تابستان گذشته به پیشنهاد وسوسه‌انگیز منچستریونایتد پاسخ مثبت بدهد. او در سه فصل کامل کارش در آژاکس این تیم را قهرمان هلند کرد و در سال ۲۰۱۹ تا نیمه نهایی لیگ قهرمانان پیش برد. او همچنین بازیکنان جوان زیادی را پیشرفت داد از جمله فرانکی دیونگ، ماتیس دلیخت و دونی فان دبیک که با سود فراوان به تیم‌های بزرگ اروپا فروخته شدند. باشگاه ترجیح می‌داد این مربی موفق را نگه دارد اما در معامله خوبی او را واگذار کرد. تابستان پارسال شرایط مالی خوبی داشتند برای اینکه یک تیم حتی بهتر بسازند.
کابوس 2023-2022
تن هاخ حتی به تیم سابق خود خدمت کرد و یونایتد را متقاعد کرد برای آنتونی و لیساندرو لوپس روی هم ۱۶۰ میلیون یورو بپردازد. فروش سباستین هالر و رایان گراونبرخ هم شرایط مالی آژاکس را عالی کرد. جایگزینی برای اورمارس پیدا نشد و خریدها به کلاس یان هونتلار و جری هامسترا سپرده شد. این دو خیلی فراتر از استانداردهای لیگ هلند عمل کردند و برای استیون برخواین از تاتنهام و کالوین باسی، مدافع رنجرز و برایان بابی، مهاجم لایپزیگ ریخت و پاش کردند. اما آلفرد شرودر، مربی جدید کسی نبود که بتواند آژاکس جدید را جمع و جور کند و شش تساوی متوالی در لیگ و حذف از مرحله گروهی لیگ قهرمانان به اخراجش انجامید. جانی هایتینگا جانشین او عملکرد بهتری نداشت و تیم در رده سوم لیگ فصل را به پایان رساند، در پلی‌آف لیگ اروپا به اونیون برلین باخت و در فینال جام حذفی هلند برابر فاینورد در ضربات پنالتی شکست خورد. از خریدهای جدید بابی و برخواین امیدوارکننده بودند اما باسی به خاطر بازی‌های پراشتباه مضحکه رسانه‌ها شد. در تابستان پیش رو باید کاری اساسی صورت می‌گرفت.
آمدن چشم الماس
قبل از پایان فصل مشکل را درک کردند و در اسفند گذشته اسون میسلینتات را به عنوان مدیر فوتبال برگزیدند. او در دوران حرفه‌اش به عنوان استعدادیاب ارشد بوروسیادورتموند لقب چشم الماس را به دست آورد؛ به دلیل شناسایی و پرورش استعدادهایی از جمله روبرت لواندوفسکی، عثمان دمبله، متز هوملز و جیدون سانچو. اما وقتی نقش مشابهی در آرسنال به او سپرده شد، موفق نبود. در دوران کارش در امارات در سال‌های 2019-2017 مورد انتقاد قرار گرفت به خاطر اینکه علاقه زیادی به جذب بازیکنان دورتموند نشان داد از جمله پیر امریک اوبامیانگ، سوکراتیس و هنریخ مخیتاریان. البته ویلیام سالیبا از کارهای خوبش به حساب می‌آید.
بعد از آرسنال در اشتوتگارت عملکرد خوبی داشت و به عنوان مدیر ورزشی کمک کرد تیم فوراً به بوندس لیگا برگردد و قبل از رفتن به آژاکس، شایعه انتقالش به لیورپول شنیده می‌شد.
خرید و فروش‌های بزرگ
میسلینتات در این تابستان وقت تلف نکرد چون مثل همیشه بازیکنانی از آژاکس جدا شدند و یورین تیمبر، محمد کودوس و ادسون آلوارس با پول‌های خوبی به تیم‌های لیگ برتری فروخته شدند. ۱۲ بازیکن اضافه شدند، بیشترشان در سطح اول فوتبال ثابت نشده بودند. بیشترین پول برای یوسیپ سوتالو از دیناموزاگرب صرف شد، بعد گئورگس میکوتادزه از متز و کارلوس بورخس از منچسترسیتی و چوبا آکپوم که بهترین بازیکن چمپیونشیپ شده بود. او ۲۸ گل برای میدلزبورو زده بود. بورنا سوسای کروات هم از تیم سابق میسلینتات، اشتوتگارت آمد که بعداً بیشتر اشاره می‌شود. روی هم صد میلیون یورو خرج کردند.
رابطه کاری شکننده
پیروزی ۴ بر یک مقابل هراکلس شروع خوبی برای این فصل بود اما بازی بعدی برابر تیم کوچک اکسلسیور ۲ بر ۲ تمام شد. صعود به لیگ اروپا و کنار زدن لودوگورتس امیدبخش بود اما تساوی بدون گل مقابل فورتونا سیتارد، باخت ۳ بر یک به توئنته و مساوی ۳ بر ۳ برابر مارسی در لیگ اروپا به معنی آن بود که قبل از بازی بزرگ با فاینورد در چهار دیدار برد نداشتند. بیرون زمین نبردی در جریان بود بین میسلینتات و موریس اشتاین، مربی تیم که در تابستان از اسپارتاروتردام آمد. اشتاین بعد از تساوی با فورتونا درباره خریدهای تابستانی گفت: «ما پیشنهادهای خودمان را دادیم اما میسلینتات نظرات متفاوتی داشت.» اشتاین به سوتالو در نخستین بازی بازوبند کاپیتانی را سپرد اما از خریدهای دیگر میسلینتات رضایت نداشت و برای در کلاسیکر هفت تا از ۱۲ خرید جدید را روی نیمکت نشاند و یکی را هم بعد از ۳۰ دقیقه بیرون کشید. میسلینتات هم البته روز قبل از بازی تلویحاً از احتمال اخراج اشتاین در صورت شکست مقابل فاینورد صحبت کرده بود.
تضاد منافع
آژاکس چاره‌ای جز کنارگذاشتن مدیر فوتبالش نداشت بعد از آنکه گزارشی علیه او منتشر شد که بر اساس آن، خرید روز آخر سوسا با هدف جلب منافع میسلینتات انجام شده بود. ایجنت سوسا شرکتی است که با شرکت تحت مالکیت میسلینتات همکاری دارد و این انتقال با منافع باشگاه آژاکس در تضاد است. با انجام این تحقیقات، درگیری با اشتاین و نارضایتی هواداران، باشگاه اعلام کرد میسلینتات یکشنبه شب از تیم جدا می‌شود. ابتدا گفتند این جدایی با توافق دوطرفه حاصل شده بعد نظر خود را اصلاح و او را اخراج کردند. یان فان هالست مدیر عامل موقت هم عوامل مختلفی را در این تصمیم دخیل دانست و گفت بهترین تصمیم برای باشگاه این بوده که راه دیگری برای رسیدن به موفقیت پیدا کنند.
آخرین فرصت
با قرار گرفتن آژاکس در رده چهاردهم که پایین‌ترین رتبه این تیم در حافظه اخیر است، فقط یک نفر می‌تواند تیم را نجات بدهد: لویی فان خال. رافائل فان در فارت که به عنوان مفسر صحبت می‌کرد، گفت: «لویی ایده‌آل است، او جادو می‌کند. این باشگاه به شفافیت نیاز دارد و هیچ کس مثل فان خال از عهده این کار بر نمی‌آید. هر کاری لازم باشد باید برای آمدن او انجام دهند، او برای آژاکس بهترین را می‌خواهد.» اخیراً فان خال بازگشت به مربیگری باشگاهی را رد کرده چون درگیر درمان سرطان پروستات است. او مایل نیست جای اشتاین را بگیرد اما شاید به عنوان مشاور به تیم کمک کند. هیچ کس در جهان بهتر از فان خال آژاکس را نمی‌شناسد و به دلیل آنکه باشگاه از مدیریت لازم در زمین و بیرون آن بی‌بهره است-جانشین فان درسار، الکس کروئس تا اسفند نمی‌آید- بعید است فان خال با درگیری‌های مدیریتی که در تمام سال‌های کارش با آن دست و پنجه نرم کرده، روبه‌رو شود.
اقدام بعدی
آژاکس قبل از تمرکز روی پیداکردن جانشین میسلینتات باید راهی برای آرام کردن هوادارانش بیابد. تغییر نتایج می‌تواند مفید باشد. با رفتن مدیر فوتبال یکی از مسائل اشتاین حل شده که فعلاً از حمایت هیأت مدیره برخوردار است اما او هنوز نتوانسته از تیمش بهترین بازی را بگیرد، او خیلی از این بازیکنان را نمی‌خواست. اگر نتایج بهتر نشود اخراج او محتمل است اما با استانداردهای هلند، آژاکس دستمزدهای سنگینی می‌دهد و انتظار یک جام در هر فصل غیرمنطقی نیست. آژاکس انتظار داشت بازی نیمه کاره با فاینورد تا ماه آینده برگزار نشود اما فدراسیون فوتبال موافقت نکرد و ادامه این دیدار دیروز انجام شد و در نهایت فاینورد با نتیجه تحقیرآمیز 4-0 آژاکس را مغلوب کرد. صرف‌نظر از این بازی، یکی از مشهورترین باشگاه‌های فوتبال جهان روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد. پیش‌بینی شرایط این تیم واقعاً آسان نیست اما باید فرمولی پیدا کنند که دوباره به قله فوتبال هلند برگردند.