از سوت تا میز مدیریت
نردبان داوری
مهدیه دریابیگی
روزنامه‌نگار
چند سال پیش در کلاس پیش فصل داوری، دبیر‌کل وقت فدراسیون وقتی لیست داوران را در دست گرفت، از شدت تعجب چشمانش از حدقه بیرون زد. علیرضا اسدی با همان حالت تعجب گفت: «باورم نمی‌شود میزان تحصیلات داوران اینقدر بالا باشد.» اما حقیقت این است که داوران لیگ برتر که کمترین دستمزد را از فدراسیون دریافت می‌کنند، در سطح فوتبال بالاترین میزان تحصیلات را دارند. در بین این داوران جراح، خلبان، دکترای مدیریت، معلم و خیلی از شغل‌های مطرح جامعه دیده می‌شود، اما همین افراد با چنین سطح سواد و موقعیت خوب اجتماعی 90 دقیقه الفاظی را می‌شنوند که کمتر کسی توان و تحمل شنیدن آن را دارد. آنها خیلی وقت‌ها هم متهم به انواع و اقسام رفتارهایی می‌شوند که حتی روح آنها از آن خبر ندارد. نکته اینجا است که این افراد فقط 5 میلیون برای هر قضاوت می‌گیرند که با احتساب مالیات، کمک داوران و داور چهارم دستمزدشان به مراتب از داوران کمتر هم خواهد شد. به همین دلیل هم هر ساله بحث کمی دستمزد داوران سوژه نخست کلاس‌های پیش فصل است. در تازه‌ترین ادعای افشاریان قرار است این دستمزد به 10 میلیون برسد (اگر رؤسای فدراسیون قبول کنند). در چنین حالتی هم پرکارترین داوران لیگ برتر در طول یک فصل تمام دستمزدشان شاید به 100 میلیون برسد و این در فوتبالی که دستمزدهای نجومی و میلیاردی رد و بدل می‌شود، نهایت بی‌انصافی است! این مقدمه‌چینی‌ها برای این است که بحث جدیدی را در خصوص تصمیم تعدادی از داوران بازنشسته باز کنیم. بعضی از داوران بازنشسته لیگ وقتی داوری را کنار می‌گذارند در کنار فوتبال خواهند بود اما نه در قامت یک داور، بلکه آنها در تیم‌ها پست می‌گیرند، اتفاقی که به زعم کارشناسان چندان جالب نیست و آنها بر این عقیده هستند که در هیچ جای دنیا مرسوم نیست که داوران هنگام بازنشستگی جذب یک تیم شوند. بد نیست در این خصوص زندگی داورانی که در دوران بازنشستگی جذب بعضی از تیم‌ها شده‌اند را بررسی کنیم و نکته اینجا است که تیم تراکتور در فصل پیش‌رو رکورددار تیم‌های لیگ برتر در این زمینه است.
احمد ابهران؛ کادر اجرایی تراکتور
احمد ابهران یکی از جنجالی‌ترین داوران فوتبال به حساب می‌آید و این لقب را به خاطر قضاوت دربی سی و هشتم به او داده‌اند. این دربی که با نتیجه مساوی 2 بر 2 نیمه‌کاره تمام شد آنقدر حاشیه در دل خود داشت که خیلی زود حکم کمیته انضباطی آن صادر شد و در پی آن مجتبی محرمی بازیکن پرسپولیس 3 سال و 4 بازیکن استقلال به مدت 2 سال از فعالیت‌های فوتبالی محروم شدند اما چون تیم پرسپولیس مقصر جنجال‌ها شناخته شد در نهایت بازی 3 بر صفر به نفع استقلال اعلام شد. قضاوت این دیدار جنجالی ابهران (که به خاطر آن در سال 1373، 300 هزار تومان پاداش گرفت) در رزومه این داور ثبت شد. ابهران نخستین داور بازنشسته‌ای بود که بعد از خداحافظی از جامعه داوری در تیم تراکتور مشغول فعالیت شد.
شاهین حاج‌بابایی؛ کادر مدیریتی ماشین‌سازی
شاهین حاج‌بابایی داور اهل بناب که لیسانس حسابداری دارد فعالیت داوری‌اش را در سال 82 آغاز کرد و از سال 88 وارد لیگ برتر شد و در نهایت سال 96 هم از عالم داوری خداحافظی کرد. این داور در طول قضاوت خود نتوانست توفیق آنچنانی حاصل کند و همیشه به عنوان یک داور متوسط به کار خودش در امر قضاوت ادامه داد. حاج بابایی بعد از اینکه قضاوت را کنار گذاشت، در تیم ماشین‌سازی مشغول به فعالیت شد و به این ترتیب جزو داورانی بود که به این نحو در کنار تیم‌ها مشغول به فعالیت بود.
رحیم رحیمی‌مقدم؛ کارمند گسترش فولاد
رحیم رحیمی‌مقدم داور آذری لیگ برتر سال 72 قضاوت را با بازی ملوان و برق شیراز شروع کرد و در سال 84 نیز با دنیای داوری خداحافظی کرد. این داور حاشیه چندانی نداشت و شاید به دلیل اینکه بازی‌های او به جنجال کشیده نشد، چندان در ذهن مخاطب این فوتبال نمانده باشد. این داور بازنشسته که توفیق زیادی در جامعه داوری نداشت در دوران بازنشستگی جذب تیم گسترش فولاد شد و یکی از داورانی است که با اتمام قضاوت خود با حضور در یک تیم لیگ برتری ترجیح داد در کنار فوتبال باشد.
حسین نجاتی؛ سرپرست صبا
حسین نجاتی جزو کمک داور بین‌المللی لیگ برتر بود. نجاتی کمک داور آرامی بود که خیلی خداحافظی‌اش از جامعه داوری با سروصدا همراه نبود اما نجاتی ترجیح داد در همان شهر خود یعنی قم بعد از دوران قضاوتش فعالیت کند. نجاتی در دوران بازنشستگی جذب تیم صبا شد و مدت‌ها سرپرست تیم صبا بود.
رضا کرمانشاهی؛
مشاور تراکتور
رضا کرمانشاهی داور اهل ورامین که یکی از چهره‌های جنجالی داوران لیگ برتر بود از سال 89 قضاوت خود در لیگ برتر را آغاز کرد و در سال 1401 هم از دنیای داوری خداحافظی کرد. این داور بازنشسته قضاوت یک دربی را در کارنامه خود دارد. کرمانشاهی دو سالی است که به عنوان مشاور در کنار تیم تراکتور مشغول فعالیت است.
جواد محمدی؛ مدیرعامل ذوب‌آهن
جوادمحمدی داور جوانی که در لیگ برتر کمتر توفیق هنرنمایی داشت خیلی زود این حرفه را کنار گذاشت و ترجیح داد طور دیگری در فوتبال باشد. محمدی در اوج جوانی چند فصل پیش مدیرعامل ذوب شد، اما در پست مدیریت هم مثل داوری توفیقی کسب نکرد. در سال مدیریت محمدی در ذوب این تیم ناکام بود، تا اینکه مدیران کارخانه ذوب محمدی را خیلی زود کنار گذاشتند.
هوشنگ نصیرزاده؛ مدیرعامل ماشین‌سازی و تراکتور
هوشنگ نصیرزاده به لطف حضور در برنامه نود به یکی از سلبریتی‌ها تبدیل شد که در سطح جامعه این کارشناس خوش صحبت داوری را شناختند. نصیرزاده که اهل بهبهان بود در سال 61 وارد حرفه داوری شد و در سال 76 نیز از این دنیا خداحافظی کرد. نصیرزاده علاوه بر حرفه داوری در شرکت نفت هم مشغول به کار بود و به دلیل تسلط به زبان انگلیسی و اشرافی که به قانون داشت با فدراسیون هم در چند مقطع همکاری کرد. اما این داور بازنشسته در سال‌های اخیر در رزومه خود مدیرعاملی ماشین‌سازی و همچنین تراکتور را دارد. نصیرزاده در فصل بیست و سوم هم مدیرعامل تراکتور خواهد بود.
سعید مظفری‌زاده؛ سرپرست تراکتور
سعید مظفری‌زاده داور یزدی که به لطف سیمای زیبایش خیلی زود در لیگ برتر شناخته شد، در حرفه داوری به شهرت زیادی دست یافت و جزو داوران تراز اول لیگ بود. این داور سال 84 به لیگ برتر آمد و در سال 92 هم بعد از قضاوت دربی از عالم داوری خداحافظی کرد. مظفری‌زاده داور بین‌المللی لیگ برتر بود که سه بار توانست دربی پایتخت را قضاوت کند و بازی پرسپولیس و سپاهان که در نهایت به قهرمانی تیم پرسپولیس انجامید، از خاطره‌انگیزترین قضاوت‌های او است. مظفری‌زاده بعد از خداحافظی از عالم داوری به کانادا رفت تا دوران تحصیل خود را تکمیل کند. مظفری‌زاده در کانادا توانست دکترای مدیریت بگیرد و حالا بعد از گذشت 10 سال به فوتبال برگشته تا در کنار این ورزش باشد، اما نه در قامت یک داور بلکه او این بار به عنوان سرپرست تیم تراکتور مشغول فعالیت می‌شود.