داستان فرمول یک دانشجویی چیست؟
ماجرای «رهام»
اوایل هفته خبری آمد که همه را شوکه کرد: «رونمایی خودرو فرمول یک در دانشگاه فردوسی مشهد و اعزام آن برای رقابت در مسابقات فرمول یک ایتالیا». ابتدا بنظر می‌رسید با یک خبر تقلبی طرف هستیم ولی بعد که خبرگزاری‌های معتبر این خبر را پوشش دادند، برخی گمان کردند که شاید با یک پروژه کلاه‌برداری دیگر طرفیم. در انتها اما مشخص شد که سایت‌هایی اولیه‌ای که این خبر را پوشش داده‌اند اشتباه کرده‌اند و به جای درج «مسابقات فرمول دانشجویی ایتالیا» از عبارت «فرمول یک ایتالیا» استفاده کرده‌اند.
تا پیش از انتشار این خبر شاید کمتر کسی می‌دانست که اصلاً چنین مسابقاتی وجود دارد. علیرضا صباغ، گزارشگر و کارشناس برجسته فرمول یک ایران در این رابطه به «ایران ورزشی» می‌گوید: «مسابقات فرمول استیودنت یا فرمول دانشجویان از اواخر دهه 70 میلادی به‌وجود آمد. هدف این مسابقات این بود که مهندسان در حال تحصیل حوزه خودروسازی را با کمک استادانشان تبدیل کنند به تولیدکننده خودرو.»
او می‌گوید این ماشین‌ها باید یکسری شرایط خاص داشته باشند: «ماشین‌ها باید یکسری توانایی‌ها و قابلیت‌های ویژه داشته باشند. چسبندگی داشته باشند. در پیست قابلیت لازم را داشته باشند. تست‌های استاتیک و داینامیک را قبول شده باشند و...»
صباغ که از نزدیک این ماشین ساخت دانشگاه مشهد را دیده می‌گوید: «این مسابقات یکسری قوانین دارند. هر سال هم به‌روز می‌شوند و یک تا 2 سال قبل از موعد مسابقات، به دانشگاه‌ها ابلاغ می‌شوند تا دانشجویان بر اساس قوانین جدید ماشین‌شان را بسازند. به‌خاطر همین همه ماشین‌ها تا حدود زیادی شبیه به هم هستند چون قوانین نمره‌دهی و امتیازبندی از قبل به اطلاع همه رسیده و آنها ملزم به انجام آن شرایط هستند.»
اصل ماجرا چیست؟
تیمی دانشجویی متشکل از ۹ دانشجوی مهندسی مکانیک و ۳ دانشجوی مهندسی صنایع (۱۰ نفر از دانشگاه فردوسی و ۲ نفر از دانشگاه فنی شهید منتظری مشهد)، با رونمایی از خودروی مسابقه‌ای خود، خبر از شرکت در رقابت‌های فرمول دانشجویی دادند. این خودرو که «رهام» نامگذاری شده، در مدت زمان ۲ سال و به‌صورت کامل (به‌جز پیشرانه) توسط دانشجویان طراحی و تولید یا شخصی‌سازی شده است. دانشگاه فردوسی مشهد، باسابقه‌‌ترین دانشگاه ایران در زمینه شرکت در این رقابت‌هاست و این سومین حضور آنها (سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸) محسوب می‌شود.
چند دانشگاه با هم رقابت می‌کنند؟
این رقابت‌ها در حال حاضر به‌صورت سالانه برگزار می‌شود و بیش از ۷۰۰ دانشگاه در جهان با حمایت مالی خودروسازان، در آن شرکت می‌کنند.
چالش‌های مسابقات فرمول دانشجویی در دو دسته دینامیکی (شتاب، مصرف بهینه، استحکام، مانورپذیری) و استاتیک (ارائه مدل کسب‌و‌کار، هزینه تمام‌شده و طراحی) تعریف شده‌اند. خودروهای این رقابت باید از نوع Open Wheel (چرخ‌ها خارج از بدنه خودرو باشند)، تک‌صندلی و Open Cockpit باشند. تمامی بخش‌های خودرو نیز باید توسط دانشجو‌ها طراحی و ساخته شده باشند. مسابقات فرمول دانشجویی در دو کلاس خودروهای الکتریکی و بنزینی برگزار می‌شود و عموم دانشگاه‌های مطرح جهان نیز در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. هر دانشگاه می‌تواند یک تیم برای خودروی الکتریکی و تیمی کاملاً مجزا برای خودروی بنزینی معرفی کند. تمامی اعضای تیم باید دانشجوی مقطع کارشناسی یا ارشد باشند (یا حداکثر ۷ ماه از فارغ‌التحصیلی آنها گذشته باشد) و در روند طراحی و تولید خودرو هیچ شرکت مهندسی نباید نقشی داشته باشد. نکته جالب در خصوص مسابقات فرمول دانشجویی، راننده تیم است که وی نیز باید یکی از دانشجو‌های اعضای تیم باشد؛ البته شاخه جدیدی نیز به مسابقات اضافه شده که در آن خودروهای خودران به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. دانشگاه‌های اشتوتگارت، جورجیاتک، تورنتو، دلفت، ETH زوریخ، ایمپریال کالج لندن، TU مونیخ و گلاسکو برخی از نام‌های مطرح حاضر در رقابت‌ها هستند.
نمایندگان قبلی ایران
همانطور که گفته شد ایران قبلاً هم در این مسابقات نماینده داشته. ما یک بار با «کاسپین» به روسیه رفتیم (سال ۲۰۱۴)، بار دیگر با سورنا به ایتالیا (۲۰۱۸) و حالا بعد از ۵ سال غیبت ایران با تیم رهام در هجدهمین دوره این مسابقات در کشور ایتالیا پذیرفته شده است و در تاریخ ۲۱ تا ۲۵ تیرماه در آن شرکت خواهد کرد.
سال ۹۳ که کاسپین را به این مسابقات فرستادیم موفق به کسب مقام دوم مسابقات طراحی خودرو فرمول دانشجویی روسیه شدیم. آن سال هم سازنده این خودرو دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بودند و با ۲۸۲ امتیاز از مسکو به تهران برگشتند. سال ۱۳۹۷ هم دوباره در این مسابقات شرکت کردیم. آن دفعه هم سازندگان خودروی این مسابقات به‌نام «سورنا» مشهدی و اهل دانشگاه فردوسی بودند.
ZOOM
ویژگی‌های رهام
نوع پیشرانه: ۴ سیلندر
حجم موتور: ۶۰۰ سی‌سی
شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر: ۲/۵ ثانیه
۶۷ اسب بخار توان و ۵۱ نیوتن‌متر گشتاور
سرعت حداقلی: ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت
بدنه ساخته شده از فیبر کربن
جنس سیستم تعلیق و شاسی: آلومینیوم (به جای فولاد)
وزن: ۲۸۰ کیلوگرم