وداع قریبالوقوع پپ با منچسترسیتی
میراثی که لیگ برتر را تغییر داد
فرخ حسابی / پپ گواردیولا زمانی که تنها شش ماه از حضورش در منچسترسیتی میگذشت، گفته بود «فرآیند خداحافظی من از همین حالا آغاز شده است.» جملهای که در آن روزها چندان جدی گرفته نشد، اما حالا و پس از نزدیک به یک دهه، دوباره معنا پیدا کرده است. طبق گزارشهای اخیر، باور فزایندهای در میان منابع نزدیک به باشگاه وجود دارد که این فصل میتواند آخرین فصل گواردیولا در فوتبال انگلیس باشد.
گواردیولا برخلاف تصور اولیه، به یکی از ماندگارترین مربیان تاریخ منچسترسیتی تبدیل شد. شش قهرمانی لیگ برتر، دو جام حذفی، چهار جام اتحادیه، لیگ قهرمانان اروپا، سوپرجام اروپا و جام جهانی باشگاهها، کارنامهای استثنایی را شکل داده که اوج آن در سال طلایی ۲۰۲۳ رقم خورد. اما میراث پپ تنها به جامها محدود نمیشود؛ او فلسفهای را به فوتبال انگلیس تحمیل کرد که زمانی «ناسازگار با روح فوتبال جزیره» تلقی میشد. فوتبال مالکانه، بازیسازی از عقب و کنترل مطلق توپ، امروز از لیگ برتر تا سطوح پایینتر و حتی فوتبال آماتور، به یک الگوی رایج بدل شده است.
سلطه سیتی بین فصلهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴، با شش قهرمانی در هفت سال، سطح جدیدی از برتری را در فوتبال انگلیس تعریف کرد؛ چه از نظر آمار برد و گل، چه از حیث کیفیت بازی. گواردیولا نشان داد موفقیت فقط حاصل هزینهکرد نیست، در حالی که باشگاههایی چون چلسی و منچستریونایتد با بودجههای مشابه ناکام ماندند، پپ در منچسترسیتی تیمهایی ساخت که بزرگتر از مجموع ستارههایشان بودند.
با این حال، ۱۸ماه اخیر نشانههایی از گذار را به همراه داشت؛ افت مقطعی نتایج، تغییر نسل و خداحافظی با چهرههای باتجربهای چون دیبروینه، گوندوغان و واکر. گواردیولا اما با تکیه بر نسل جوان، پروژه بازسازی را به شکلی کنترل شده پیش میبرد؛ هرچند مشخص نیست تا چه اندازه تمایل دارد این چرخه را به پایان برساند.
نفوذ فکری گواردیولا در فوتبال مدرن بیسابقه است. از آرتتا و مارسکا گرفته تا کمپانی، ژابی آلونسو و لوئیس انریکه، بسیاری از مربیان طراز اول امروز یا شاگرد مستقیم او بودهاند یا از فلسفهاش الهام گرفتهاند. همین موضوع، هم کار سیتی را برای یافتن جانشین آسانتر میکند و هم دشوارتر؛ چرا که هر جانشینی ناگزیر با برچسب «پپِ سبکتر» مقایسه خواهد شد.
در کنار تمام افتخارات، سایه اتهامات مالی باشگاه نیز بر این دوره افتاده؛ مسألهای که هنوز تعیین تکلیف نشده و هر چند مستقیماً به گواردیولا مربوط نیست، اما میتواند نگاه تاریخی به این عصر را تحت تأثیر قرار دهد. اگر این فصل، فصل وداع باشد، گواردیولا خلأیی بزرگ در اتحاد ایجاد خواهد کرد. هواداران امیدوارند یک تمدید دیگر در راه باشد، اما نشانهها میگوید شاید «فرآیند خداحافظی» واقعاً آغاز شده است و هرکس جانشین او شود، با سختترین مأموریت ممکن روبهرو خواهد بود؛ جانشینی مردی که استانداردهای موفقیت را از نو تعریف کرد.