ماجرای تحریم قرعهکشی جام جهانی به کجا میرسد؟
وزارت خارجه، پیگیر ویزای کاروان ایران
در حالیکه تنها چند روز تا مراسم قرعهکشی جام جهانی ۲۰۲۶ باقی مانده، ماجرای صادر نشدن ویزا برای بخشی از هیأت ایرانی، بار دیگر موضوع «سیاست در فوتبال» را به صدر بحثهای ورزشی کشور بازگردانده است. اتفاقی که نهتنها با وعدههای قبلی فیفا در تضاد آشکار است، بلکه نگرانیهایی جدی درباره فرآیندهای آتی، از جمله حضور ایران در کمپهای انتخابی و حتی سفر تیم ملی به مسابقات اصلی در تابستان ۱۴۰۵ را زنده کرده است. ماجرا از آنجا آغاز شد که ۹ نفر از کارگزاران فدراسیون فوتبال، از جمله برخی مقامات ارشد و اعضای کادر اجرایی تیم ملی، فرمهای مربوط به روادید امریکا را در سفارت این کشور در دبی تکمیل کردند. با وجود رعایت همه پروتکلها، کشور میزبان از صدور ویزا برای برخی نفرات از جمله مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال و مهدی خراطی، مدیر اجرایی تیم ملی، خودداری کرد. در مقابل، امیر قلعهنویی، مهدی محمدنبی، امید جمالی و مشاور رسانهای تیم ملی موفق به دریافت روادید شدند؛ هرچند هنوز مشخص نیست دقیقاً چه کسانی به همراه سرمربی راهی امریکا خواهند شد.
نکته مهم اینجاست که تاج بهعنوان عضو کمیته اجرایی فیفا معمولاً از مسیر فیفا ویزا دریافت میکند و احتمالاً در نهایت اجازه ورود به خاک امریکا را خواهد داشت. با این حال، اینکه رئیس فدراسیونی که خود بخشی از ساختار مدیریتی فوتبال جهان است، در مرحله نخست با پاسخ منفی مواجه شده، زنگ خطر مهمی برای فدراسیون و حتی برای روابط ورزشی ایران در سطح بینالمللی محسوب میشود. امیرمهدی علوی، مدیر روابط عمومی فدراسیون فوتبال، صراحتاً اعلام کرده بود که اگر ویزای اعضای تیم با احترام کامل صادر نشود، ایران در مراسم قرعهکشی شرکت نخواهد کرد و موضوع را بهطور رسمی به فیفا اطلاع خواهد داد. این موضعگیری نشان میدهد فدراسیون فوتبال بهخوبی از حساسیت و اهمیت این ماجرا در ساز و کارهای فوتبال جهانی آگاه است. ماجرا اما زمانی پیچیدهتر شد که وعدههای جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، با واقعیات فعلی در تضاد قرار گرفت. اینفانتینو در دیدار با تیم ملی ایران پس از مسابقات کافا با قاطعیت اعلام کرده بود: «بهعنوان رئیس فدراسیون جهانی فوتبال، حضور شما در جام جهانی را تضمین میکنم و به امریکا خوش آمدید.» این جملات قرار بود خیال فوتبال ایران را از بابت مشکلات احتمالی راحت کند، اما اکنون مشخص شده که نفوذ فیفا بر تصمیمات سیاسی ایالات متحده، دستکم در موضوع صدور ویزا برای مراسم و رویدادهای پیشزمینه، چندان گسترده نیست.
این تضاد میان وعدههای بینالمللی و واقعیتهای سیاسی میتواند پیامدهای مهمی داشته باشد. اگر در مرحله قرعهکشی چنین چالشهایی ایجاد شده، آیا میتوان با اطمینان گفت در تابستان ۱۴۰۵ تیم ملی با ترکیب کامل، بدون دغدغه و بدون فشارهای پشتپرده وارد خاک امریکا شود؟ این پرسش امروز تبدیل به یکی از مهمترین نگرانیهای مدیریت فوتبال ایران شده است. وزارت امور خارجه نیز وارد عمل شده و به گفته سیدمحمد شروین اسبقیان، حتی عباس عراقچی نیز در حال پیگیری موضوع است. این نشان میدهد مسأله فراتر از یک مشکل اداری ساده است و به نوعی تبدیل به یک چالش دیپلماتیک ورزشی شده؛ چالشی که هم اعتبار فدراسیون فوتبال و هم برنامهریزیهای کلان تیم ملی را تحت تأثیر قرار میدهد.
این پرونده بار دیگر نشان میدهد که فوتبال، فارغ از شعار «غیرسیاسی بودن»، در متن سیاست جهانی حرکت میکند. برای ایران، عبور سالم از این مسیر مستلزم دیپلماسی فعالتر، هماهنگی نزدیکتر با فیفا و البته سناریوهای آماده برای مواجهه با چالشهایی است که ممکن است در آستانه بزرگترین رویداد ورزشی جهان پدیدار شوند.