بحران مصدومیت از اروپا تا ایران
پاییز تلخ رباطها
محمدرضا رحیمپور
روزنامهنگار
پاییز امسال شاید یکی از تلخترین فصلها برای فوتبال زنان باشد؛ پاییزی که در آن صدای پارگی رباطها از لندن تا اصفهان شنیده شد. اکتبر سال جاری میلادی، ماه سیاهی برای فوتبال زنان بود. در این ماه، مصدومیتهای پیدرپی بازیکنان مطرح، سایهای سنگین بر این ورزش افکند. تنها در یک ماه، ۱۷ بازیکن کلیدی در سطح جهانی، از جمله میشل آجیمانگ، ستاره ۱۹ ساله آرسنال که به صورت قرضی در برایتون توپ میزند، به دلیل پارگی رباط صلیبی از میادین دور شدند. این آسیبدیدگی نه تنها گریبانگیر ستارگان فوتبال اروپا شده، بلکه فوتبال بانوان ایران را نیز تحت تأثیر قرار
داده است.
در جریان دیدار دوستانه بین تیمهای ملی انگلیس و استرالیا، زانوی میشل آجیمانگ جوان تسلیم شد. پارگی رباط صلیبی به معنای خداحافظی با ادامه فصل و احتمالاً از دست دادن فرصت حضور در رقابتهای مقدماتی جام جهانی است. باشگاه لیورپول نیز دو بازیکن کلیدی خود، ماری هوبینگر و سوفی رومن هاگ را به دلیل همین مصدومیت تلخ از دست داد. در رئال مادرید، مرل فرومس، دروازهبان تیم، رباط پشت زانویش را از دست داد و لنا اوبردورف در بایرنمونیخ، درست پس از بازگشت از مصدومیتی مشابه، دوباره خانهنشین شد.
این فهرست همچنان رو به افزایش است و شامل لایس استوام در برزیل و لیانا جوزف در لیون نیز میشود که هر کدام نشاندهنده بحرانی فراگیر در فوتبال زنان هستند.
متأسفانه، این مشکل محدود به اروپا نیست. فصل جاری برای فوتبال بانوان ایران نیز با مصدومیتهای مشابه آغاز شده است. نگین زندی، ریحانه کردی و هاجر دباغی، سه بازیکن شاخص فوتبال زنان کشور، در ماههای اخیر دچار پارگی رباط صلیبی شدهاند و در حال حاضر دوران نقاهت خود را سپری میکنند. زمینهای ناهموار، تمرینهای فشرده بدون آمادهسازی بدنی مناسب و کمبود امکانات فیزیوتراپی استاندارد، از جمله عواملی هستند که این وضعیت را نگرانکنندهتر میکنند.
این موج نگرانکننده، فیفا را بر آن داشته تا تحقیقات گستردهای را با همکاری دانشگاه کینگستون لندن و پروژه مشترک FIFPRO و نایکی با عنوان
«Project ACL» آغاز کند. پژوهشگران در تلاشند تا به این پرسش پاسخ دهند که چرا پارگی رباط صلیبی در فوتبال زنان بسیار شایعتر از مردان است. فرضیههای متعددی در این زمینه مطرح شدهاند، از جمله تفاوتهای فیزیولوژیکی، چرخههای هورمونی، کیفیت چمن، نوع کفش، فشار مسابقات و کمبود امکانات تمرینی. هنوز هیچ پاسخ قطعی وجود ندارد، اما آمارها بسیار هشداردهنده هستند: در هر فصل، احتمال پارگی رباط صلیبی در فوتبالیستهای زن بین سه تا شش برابر مردان گزارش میشود.
در فوتبال مردان نیز مصدومیتهای مشابه دیده میشود، اما گستردگی آن به هیچ وجه با فوتبال زنان قابل مقایسه نیست. از آغاز فصل جاری لیگ برتر انگلیس، تنها سه بازیکن – جیمز مدیسون، لوی کالویل و جووانی لئونی – با پارگی رباط صلیبی مواجه شدهاند. این عدد در فوتبال زنان تنها در یک ماه بیش از پنج برابر این تعداد است. این تفاوت فاحش نشان میدهد که ما با مسألهای ساختاری روبهرو هستیم، نه صرفاً تصادف یا بدشانسی.
پزشکان ورزشی تأکید میکنند که برای کاهش این آسیبها، باید تغییرات اساسی در برنامه تمرینی بازیکنان زن ایجاد شود؛ از گرمکردنهای تخصصی گرفته تا تقویت عضلات همسترینگ و اصلاح حرکات فرود پس از پرش. کشورهای پیشرفته سالهاست که در این زمینه برنامههای پیشگیرانه طراحی کردهاند، اما در ایران هنوز حتی آمار دقیقی از مصدومیتها در لیگ بانوان وجود ندارد.
اکنون که فوتبال زنان در مسیر حرفهای شدن پیش میرود، نادیده گرفتن این بحران میتواند آینده این رشته را به خطر بیندازد. ستارههای جوانی چون نگین زندی و ریحانه کردی نباید قربانی کمتوجهی به زیرساختها شوند. مصدومیت رباط صلیبی فقط پارگی یک زانو نیست؛ پارگی رؤیاها و امیدهای یک نسل است.