محسن بیرانوند: تاریخ سازی وزنه برداری درآناهایم تکرار نمی شود
سیاه نمایی کردند تا زمین بخوریم!
«قهرمانی ما در رقابتهای جهانی 2017 آناهایم امریکا بدون شک یکی از اتفاقهای مهم ثبت شده در تاریخ ورزش و وزنهبرداری ایران بود. ما برای نخستین بار در تاریخ 90ساله مسابقات وزنهبرداری قهرمانی جهان موفق شدیم هم به لحاظ امتیاز تیمی و هم از نظر مدالی مقتدرانه قهرمان جهان شویم. این قهرمانی حقیقتاً کار بزرگ و تاریخی بود که از چند بعد برای ما ارزشمند بود و در تاریخ ورزش ایران ماندگار شد.کسانی که امروز سکاندار مجموعه مدیریتی و فنی وزنهبرداری ایران هستند، آن روز درقامت منتقد، بیمهابا بر ما تاختند و هر طور که میتوانستند برای زیر سؤال بردن اولین قهرمانی تاریخی وزنهبرداری در دنیا که به صورت همزمان توأم شد با قهرمانی مدالی و امتیازی کاروان ایران قلم زدند، کارشناسی کردند و رسانهها را علیه ما بسیج نمودند.» محسن بیرانوند سرمربی تیم تاریخساز وزنهبرداری ایران در رقابتهای جهانی 2017 امریکا که نامش در کتاب تاریخ رقابتهای جهانی بهعنوان اولین سرمربی تأثیرگذار وزنهبرداری ایران که موفق شده تیمش را در طول تاریخ 90ساله رقابتهای جهانی (امتیازی و مدالی) برای اولین بار قهرمان دنیا کند ماندگار شد با بیان این مقدمه، ضمن تبریک دومین قهرمانی وزنهبرداری در آوردگاه جهانی 2025 نروژ، در این گفتوگو نگاه متفاوتی به حضور کاروان وزنهبرداری ایران در فورده نروژ دارد. به همین بهانه با او که یکی از چهرههای ماندگار و افتخارآفرین تاریخ وزنهبرداری ایران است، همکلام شدیم تا ضمن خاطرهبازی با بیرانوند، وضعیت فنی و مدیریتی حال حاضر وزنهبرداری ایران را در مسیر المپیک 2028 لسآنجلس آنالیز و بررسی کنیم.
رضا عباسپور
روزنامهنگار
یکچهارم «مدالهای طلا» در امریکا به ما رسید
محسن بیرانوند، سرمربی تیمی که برای اولین بار در تاریخ وزنهبرداری صاحب عنوان نخست جهان شده است در خصوص مقایسه قهرمانی وزنهبرداری در 2017 امریکا با دومین قهرمانی ما در 2025 نروژ معتقد است: «واقعیت این است که قهرمانی تاریخی ما در 2017 آناهایم در مقایسه با دومین قهرمانی در نروژ از چند بعد متفاوت بوده و از اهمیت و ارزش بالاتری برخوردار است. اول اینکه ما در جهانی آناهایم موفق شدیم از مجموع 8وزن صاحب 2مدال ارزشمند طلاییرنگ مجموع شویم که میتوان گفت تقریباً یکچهارم طلاهای دنیا در آوردگاه جهانی 2017 به ایران رسید. در کنار این اتفاق بزرگ، رکوردشکنیهای تاریخی «سهراب مرادی» در جهانی 2017 امریکا شگفتی بود که بعد از آن هم دیگر تکرار نشد. سهراب مرادی سالهای متمادی با مربیان زیادی در رویدادهای داخلی و بینالمللی حاضر میشد، اما تا قبل از 2017 هیچ وقت نتوانسته بود رکوردهای دنیا را شکسته و به نام خود ثبت کند. سهراب در المپیک 2016 ریو هم قهرمان المپیک شده بود، اما با رکوردهایی بهمراتب پایینتر از رکوردهایی که در جهانی آناهایم امریکا ثبت کرد. این وزنهبردار در بازیهای ایندورگیمز ازبکستان چند ماه قبل از اینکه به آناهایم برویم نیز با سرمربیگری من موفق شده بود به رکوردهای جهانی حمله کند. اوج قدرت و صلابت سهراب اما جهانی 2017 امریکا بود که او با رکوردشکنی خود و کسب 3نشان طلای یکضرب، دوضرب و مجموع جهان شگفتیساز این مسابقات لقب گرفت. قطعاً این ماجرا یعنی بازگشت سهراب مرادی به عرصه بینالمللی وزنهبرداری بعد از ماجرای بازنشستگی اجباری که برای او ایجاد شده بود، حاصل یک کار تیمی ارزشمند و تکرارنشدنی است که در دوره مدریتی دکتر علی مرادی شکل گرفت و حقیقتاً کار یک نفر هم نبود. یکی کار تیمی ارزشمند بود که برای وزنهبرداری ایران چندین و چند مدال مرغوب و تاریخی جهان و المپیک را به ارمغان آورد. بنابراین نکته مثبت و مهم دیگری که در جهانی 2017 آناهایم ماندگار شد همین حضور پرقدرت سهراب مرادی روی تخته جهانی بود که با یک کار گروهی قوی و تکرارنشدنی در سیستم مدیریتی و فنی وزنهبرداری در تاریخ ورزش این کشور ماندگار شد.»
در جهانی 2017 خالق «اولینها» شدیم
بیرانوند اشارهای هم به جوانگرایی که در سال 2017 در ترکیب تیم اعزامی به جهانی آناهایم صورت گرفته بود، دارد: «ایوب موسوی که در رقابتهای جهانی 2017 آناهایم امریکا جوانی جویای نام بود، موفق شد در دسته وزنی 94کیلوگرم کنار سهراب مرادی خوش بدرخشد و برای اولین بار با سرمربیگری من صاحب مدال نقره مجموع جهان شود. این هم جزو نکات مهمی بود که در آن آوردگاه با جوانگرایی که صورت گرفته بود جواب داد و ما با مدال جهانی موسوی روسفید از این تغییر و تحول بیرون آمدیم. یکی دیگر از اتفاقهای مهم و ارزشمندی که در جهانی 2017 رخ داد که شیرین و ماندگار، درخشش علی هاشمی با آن غیرت مثالزدنی که روی تخته مسابقه داشت، بود که برای اولین بار در آوردگاه جهانی آناهایم با کسب مدال طلای مجموع جهان در دسته وزنی 105کیلوگرم همراه شد و افتخاری بزرگ برای ما و کاروان وزنهبرداری ایران رقم زد. اگرچه علی میری و علیرضا سلیمانی هم در آناهایم جزو جوانان شایسته ما بودند و معتقدم توانایی کسب مدال جهانی داشتند، ولی متأسفانه مدال جهانی قسمت این دو وزنهبردار نشد. در مجموع لطف خدا شامل حال ما شد تا در جهانی 2017 آناهایم کاروان ایران خالق اولینها باشد و شگفتیساز این رویداد شود.»
ما را زدند تا تاریخسازی 2017 دیده نشود!
بیرانوند با تبریک قهرمانی امتیازی وزنهبرداری در 2025 نروژ تأکید دارد: «حتماً خاطر عزیزان هست، سجاد انوشیروانی و دوستانش که الان مسئولیت فدراسیون وزنهبرداری را در دست دارند، سال 2017 که ما با اقتدار برای اولین بار در تاریخ این رشته ورزشی قهرمان جهان شدیم، جزو منتقدان پروپاقرص ما و مجموعه مدیریتی قبلی بودند. آن زمان خوب بهخاطر دارم، بعد از قهرمانی همزمان تیمی و مدالی و همچنین رکوردشکنیهای ارزشمندی که در تاریخ ماندگار و ثبت شد، او و همراهانش انتقادات شدید و تندی به ما و اولین قهرمانی تاریخ ایران داشتند و خیلی ما را در رسانهها زدند تا این قهرمانی تاریخی را ضعیف و کمرنگ جلوه دهند! اما امروز من اگرچه برخلاف این عزیزان هیچ منفعت و سودی در فدراسیون وزنهبرداری ندارم، اما کسب دومین قهرمانی تیمی ملیپوشان وزنهبرداری ایران را با تمام وجودم به انوشیروانی، اعضای کادرفنی و وزنهبرداران افتخارآفرین تیم ملی تبریک عرض میکنم. هرچند از نظر مدالی مرغوبیت و تعداد مدالهای ما در 2017 آناهایم مرغوبتر و بیشتر از مدالهایی بود که در جهانی 2025 نروژ کسب شد، اما حقیقتاً چون میدانم که چه زحمات و کار ارزشمندی پشت صحنه برای این تیم انجام شده است تا بتوانند به قهرمانی برسند قدردان زحمات و تلاش تمامی مجموعه از تیم مدیریتی تا کادرفنی و وزنهبرداران هستم. البته نباید عزیزان فراموش کنند که این قهرمانی هم حاصل زحمات مربیان زحمتکش سازنده شهرستانی است که پای این بچهها خون دل خوردند تا آنها به تیم ملی برسند. در تیمهای پایه هم طی دو، سه سال گذشته سیدهادی پانزوان به همراه احسان رضاییان عزیز بهعنوان مربیان پایه (نوجوانان و جوانان) خداوکیلی خیلی زحمت چهرههای جوانی همچون علی عالیپور، علیرضا نصیری، زارعی، بیرانوند، صالحیپور و... را کشیدند تا آنها امروز در ترکیب بزرگسالان بتوانند برای وزنهبرداری ایران افتخارآفرین باشند. مربیان سازنده و بیادعای شهرستانی مثل ایرج معینی پدر علیرضا معینی در اصفهان یا استاد نادر زارعی در فارس اینها موتور پشتوانهسازی و استعدادیابی وزنهبرداری در استانها و شهرستانهای ما هستند. مربیانی که باید قدر آنها را دانست و با حمایت از آنها باعث تولید استعدادهای ناب وزنهبرداری در استانهای سراسر کشور بود. وجه تشابه قهرمانی ما در 2017 با قهرمانی این دوره در سال 2025 این بود که هر دو قهرمانی سال بعد از المپیک برای ما کسب شد. اوزان هم تغییر کرده بود و خب کار برای کادرفنی یک مقدار سختتر شده بود. اما حقیقتاً درخشش جوانان آیندهداری مثل علیرضا معینی، علی عالیپور، علیرضا نصیری جزو اتفاقهای مهم و ارزشمند رقابتهای جهانی نروژ بود. معینی و نصیری در اوزان 94 و 110کیلوگرم عالی بودند و به نظرم اگر این جوانان را حمایت کرده و رها نکنیم، قطعاً در سالهای آینده میتوانیم باقدرت بیشتری مدعی کسب مدالهای طلای این اوزان باشیم.»
نگران افزایش تعداد مصدومان هستیم!
دبیرکل پیشین فدراسیون وزنهبرداری و رئیس مرکز نظارت بر تیمهای ملی کمیته ملی المپیک در خصوص عملکرد فوقسنگینهای وزنهبرداری میگوید: «حقیقت این است، در دسته فوقسنگین هر دو نماینده ما ناکام بودند و نتوانستند توقعات به حق اهالی وزنهبرداری را برآورده کنند. ما علی داودی را با نایبقهرمانی المپیک تحویل تیم مدیریتی فعلی دادیم، اما این وزنهبردار توانمند و جوان که معتقدم پتانسیل رکوردیاش خیلی بیشتر از این چیزی است که میبینیم، در نروژ اصلاً شرایط خوبی نداشت و آسیبدیده بود. در حالی که او قبل از اعزام فیلم حمله به وزنه 261کیلوگرمی خود را منتشر کرده بود که البته به نظرم تصمیم اشتباهی بود که نباید انجام میشد. آیت شریفی هم که رکوردهای عالی در ایران زده بود در جهانی نروژ آسیبدیده بود و اصلاً روی تخته نیامد. علیرضا یوسفی هم قبل از مسابقات بهدلیل جراحی آسیبدیدگی کهنه و خارج بودن از شرایط رکوردی و تمرینی مسابقهای جهانی نروژ را از دست داد. در مسیر رسیدن به جهانی نروژ هم ما میانه راه خیلی از ستارههای خود را مثل رضا دهدار، مهدی کرمی، علیرضا یوسفی، مصطفی جوادی و... را از دست دادیم که این اتفاق عجیب و غیرقابل توجیهی بهنظر میرسد! قطعاً این مصدومیتهای نگرانکننده هشداری جدی است که نباید از کنارش ساده رد شد. بنابراین اگرچه برخی از این اسامی آسیبدیدگیشان در دوره مربیگری کادرفنی فعلی نبوده و نمیشود آسیبدیدگی آنها را گردن مربیان اعزامی به نروژ انداخت اما مطمئناً از سال آینده شرایط مسابقات به مراتب سختتر از امسال خواهد بود، چون در مسیر المپیک 2028 لسآنجلس قرار داریم و همه مدعیان جهانی برای کسب سهمیه المپیک با توان بیشتری در مسابقات روی تخته میآیند.»
مربیان سازنده شهرستانی را دریابید
بیرانوند در پایان از نگاه حمایتی ویژه به مربیان سازنده شهرستانی در دوره قبل و متوقف شدن اغلب برنامههای حمایتی ویژه که باعث ایجاد انگیزه در هیأتهای استانی و شهرستانی سراسر کشور شده بود نیز رمزگشایی میکند: «جا دارد در پایان چند نکته مهم را هم پیشنهاد بدهم و بگویم شاید به کار دوستان آمد و باعث پیشرفت این رشته شد. من زمانیکه عضو کمیته مربیان وتحقیقات فدراسیون جهانی وزنهبرداری شدم، چند پیشنهاد به هیأت رئیسه دادم که اتفاقاً الان میبینم چند تا از پیشنهادات من عملیاتی شده و در وزنهبرداری جهان دارد اجرا میشود. یکی از آنها ثبت روز جهانی وزنهبرداری در تقویم IWF بود که الان دیدم ثبت شده و همزمان با روز بازگشت وزنهبرداری به تقویم بازیهای المپیک در لسآنجلس ثبت شده است. سوای آن پیشنهادی برای برگزاری یک دوره مربیگری بینالمللی در ایران داده بودم که همه کارهای آن نیز انجام شده بود و حتی آن زمان که دبیرکل فدراسیون وزنهبرداری بودم تأییدش را از آقای سعیدی دبیرکل کمیته ملی المپیک و جناب صالحی امیری گرفته بودم. اما وقتی تیم جدید مدیریتی روی کار آمد، هر چه بافته بودیم پنبه شد و آنها متأسفانه زیر بار برگزاری این کلاس مهم بینالمللی نرفتند. این را به جرأت عرض میکنم تا در تاریخ ثبت شود. وزنهبرداری ایران بیچون و چرا الان هر سازوکار و پیشرفتی از نظر کلاس مربیگری و فنی در دنیا دارد، مدیون و مرهون حمایتها و نگاه مدیریتی درستی است که علی مرادی رئیس پیشین فدراسیون وزنهبرداری درحوزه ارتقای دانش مربیان و حمایت ویژه از مربیان سازنده شهرستانی و استانی وزنهبرداری در سراسر کشور داشتند. اینکه مربیان سازنده شهرستانی به صورت ادواری کنار کادرفنی تیمهای ملی دعوت شده و به رویدادهای مهم بینالمللی اعزام میشدند تا کسب تجربه کرده و با دانش روز دنیا کار استعدادیابی و نسلسازی را در سطح کشور ترویج دهند بدون حمایت همهجانبه رئیس پیشین فدراسیون وزنهبرداری اتفاق نمیافتاد. اصلاً این باعث شده بود تا سبک تمرینی وزنهبرداران در استانها تغییر کرده و بهروز شود. الان هم اگر دنبال پیشرفت و پشتوانهسازی هستیم چارهای جز اعتماد به مربیان سازنده شهرستانی و حمایت از آنها نداریم. معتقدم الان زمان لازم و کافی به انوشیروانی و همراهانش در فدراسیون وزنهبرداری داده شده است. بنابراین از این بعد زمان زمان نتیجهگیری و کسب مدالهای خوشرنگ در بازیهای آسیایی، رقابتهای جهانی تا قبل از المپیک 2028 و کسب حداکثری سهمیه وزنهبرداری در هر دو بخش مردان و زنان و نهایتاً کسب بهترین مدالها در بازیهای المپیک 2028 است.»
حال وزنهبرداری بانوان خوب نیست!
سرمربی تاریخساز وزنهبرداری درجهانی 2017، انتقاد تندی نسبت به وضعیت فعلی و بلاتکلیفی که در وزنهبرداری بانوان وجود دارد و سؤالاتی نیز در این خصوص مطرح میکند: «موضوع مهم دیگر که فکر میکنم خیلی در رقابتهای جهانی 2025 به چشم نیامد بحث اعزام تیم بانوان به رقابتهای جهانی نروژ بود که زنگ خطر جدی برای ما در این بخش مهم است. اینکه عزیزان مسئول بهراحتی میگویند چون رکورد دختران به حد ایدهآل برای اعزام نرسیده بود بیخیال اعزام بانوان به جهانی 2025 شدیم قطعاً این عذر بدتر از گناه است و اصلاً توجیه قابل قبولی برای خانواده وزنهبرداری نیست! سؤالم از مسئولین فدراسیون این است، اگر نیت یا توان اعزام دختران وزنهبرداری به رقابتهای جهانی وجود نداشت پس این همه بودجه و امکانات و اردوهایی که برای بانوان به خزانه واریز شده است و برای آنها هزینه شد، دلیلش چه بود؟ مسئولین فدراسیون و اعضای کمیته فنی چرا از مربیان بانوان که مسئولیت هدایت فنی دختران وزنهبرداری را عهدهدار بودند نپرسیدند، چرا بعد از سهسالواندی اردو و تمرین با دختران به اینجا رسیدیم که حتی یک وزنهبردار در حد و اندازه اعزام به جهانی نروژ نداشتیم؟ مگر نباید قبل از چیدمان و انتخاب کادرفنی از گزینههای سرمربیگری برنامه کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت گرفت و دید که آنها بر چه اصل و برنامهای میخواهند سرمربی تیم ملی شوند؟ پس چرا حتی بعد از ناکامیهای متعددی که در وزنهبرداری بانوان به ما تحمیل شد، از کادرفنی بانوان سؤال نشد که دستاورد فنی آنها دقیقاً بعد از این همه مدت حضور در تیم بانوان چه بوده است؟
بنابراین تا وقتی برای جانشینسازی و کادرسازی کار اساسی و پایهای انجام نشود، خصوصاً دربخش بانوان نباید توقعی بیش از آنچه که شاهدش هستیم، داشته باشیم. ما در دوره قبل حتی سهمیه المپیک بانوان کسب کردیم، اما امروز میبینیم به دلایل نامعلوم و بازگو نشده حتی توان اعزام یک وزنهبردار به جهانی نروژ فراهم نشد! این اتفاق تلخی است که قطعاً باید مورد سؤال و پیگیری جدی مسئولان ورزش کشور باشد، اگر دنبال موفقیت و پیشرفت وزنهبرداری بانوان هستیم.»
نایبقهرمانی علیحسینی جور دیگری به دلم چسبید
بیرانوند به خاطرهای جالب از کسب مدال نقره جهان توسط سعید علیحسینی و بازگرداندن او به رقابت مدالی با تالاخادزه و سلیمی اشاره میکند که منجربه نایبقهرمانی علیحسینی بعد از 9سال دوری از میادین ورزشی شد نیز اشارهای دارد: «تکمیلکننده قهرمانی تاریخی ما در رقابتهای جهانی 2017، درخش سعید علیحسینی همراه با بهداد سلیمی در دسته وزنی فوقسنگین بود. سعید علیحسینی وزنهبردار فوقالعاده توانمندی بود که معتقدم میتوانست سالها برای وزنهبرداری ایران در دسته فوقسنگین افتخارآفرین باشد، اما بهخاطر محرومیت و مشکلاتی که سال 2009 برایش رخ داد، چیزی حدود 9سال از صحنه مسابقات و دنیای قهرمانی فاصله گرفت. اما سعید هم با پیگیریهای انجام شده در دوره مدیریت قبل، به دنیای قهرمانی بازگشت و با پایان یافتن دوره محرومیتش، برای اولین بار بود که به صورت رسمی در رقابتهای جهانی 2017 آناهایم امریکا روی تخته مسابقه حاضر میشد. همین موضوع یعنی بازگشت برای نخستین بار روی تخته جهانی روی عملکردش تأثیر منفی داشت. این شرایط باعث شد او 2بار در یکضرب روی وزنهای که برایش انتخاب کردیم و خیلی پایینتر از رکوردهای تمرینیاش بود، ناکام باشد. واقعاً خود ماهم نگران شده بودیم، چون نتیجه تیمی و تلاش شبانهروزی خود سعید بعد از سالها دوری از تخته مسابقه و نیز نگاه پدرش که بعد از این همه سال منتظر درخشش فرزندش بود به ثبت وزنه یکضرب سعید بستگی داشت. یادم هست پشت صحنه مسابقه و قبل از اینکه او برای حرکت سوم یکضربش روی تخته بیاید، به سعید گفتم فکر کن الان در سالن تمرینی خودمان هستی و هیچ تماشاچی در سالن نیست، تو اینقدر قدرتمندی که باید این وزنه را ایستاده بگیری. خداراشکر سعید به خودش آمد و رفت روی تخته و حرکت سوم یکضربش را اینقدر سبک گرفت که خودش هم باورش نمیشد. همین وزنه و عملکرد خوب سعید در دوضرب باعث شد او صاحب سکوی نایبقهرمانی جهان شده و بهداد سلیمی هم کنارش روی سکوی سومی جهان بایستد. شیرینترین خاطره من در زمان بازگشت بود که خدابیامرز پدر سعید علیحسینی (زندهیاد استاد عزیز علیحسینی) در فرودگاه وقتی ما را دید اشک شوق در چشمانش حلقه زده بود چون سالها منتظر دیدن فرزندش روی سکوی جهانی بود. اتفاقی که برای خودم به آرزو و حسرت تبدیل شده بود. زیرا پدرم سالها قبل به رحمت خدا رفت و نبود تا این صحنههای زیبا را تجربه کند. اما در لحظه لحظه دوران قهرمانی یا همین تاریخسازی وزنهبرداری در جهانی 2017 آناهایم امریکا، دعا و نگاههای پدرم را کنارم حس میکردم.»
استراتژی کادر فنی چنگی به دل نزد!
بیرانوند نیمنگاهی هم به استراتژی کادرفنی فعلی وزنهبرداری برای کسب موفقیت در جهانی 2025 نروژ دارد: «قبل از اینکه تیمها به مسابقات اعزام شوند، کادرفنی برای خود یک استراتژی و اهدافی تعریف میکند که در واقع دلیل حضور آنها روی تخته مسسابقات است. مثلاً چینیها دیدم که در جهانی نروژ استراتژیشان امتیاز تیمی نبود و با اعزام تعداد کمی وزنهبردار به جهانی 2025 بهدنبال محک داشتههای جوان خود و کسب مدالهای مرغوب جهانی بودند. بعضی از تیمها هم مثل ما اینطور بهنظر میرسید که برای هر دو منظور (هم مدال و هم امتیاز تیمی) به نروژ رفته بودند. اما در پیاده کردن هر دو استراتژی معتقدم عملکرد ایدهآلی نداشتیم. شاید در برخی اوزان مثل 110کیلوگرم یا 94کیلوگرم بهخاطر غیرت، روحیه و شرایط رکوردی خوبی که نصیری یا معینی داشتند موفق ظاهر شدیم، اما در باقی اوزان بیشتر تفکر ما جمعآوری امتیاز تیمی برای سکوی قهرمانی بود که خب این هم یک تاکتیک و فرصتی است که در اختیار تیمها است برای کسب موفقیت. داشتن فیزیوتراپ، پزشک، تیم پشتیبانی و برگزاری اردوهای مستمر ایدهآل، جزو نیازهای اولیه و ابتدایی برگزاری تمرینات اردویی است. اصلاً اگر اینها فراهم نباشد مثل خودرویی است که بنزین و لوازم برقی برای حرکت ندارد. بنابراین وقتی رئیس فدراسیون قبل از مسابقات تأکید دارد که همه چیز برای حضور وزنهبرداران در جهانی نروژ به بهترین شکل ممکن فراهم بوده است، حتماً گیر کار در مباحث فنی است که این همه آسیبدیده روی دست وزنهبرداری مانده است. گیر و مشکل جدیای که باید ببینیم توضیحات کادرفنی در این خصوص چیست؟»