عجایب اعلام مکانیزم تخصیص درآمد تبلیغات محیطی
سازمان لیگ علیه شفافیت
در فوتبال ایران، بحث حق پخش تلویزیونی سالهاست به نمادی از تضییع حقوق باشگاهها تبدیل شده است. اما این تنها بخش ماجرا نیست؛ تبلیغات محیطی نیز که در فوتبال حرفهای جهان یکی از منابع اصلی درآمد باشگاهها محسوب میشود، در ایران به مسألهای مبهم و پرحاشیه بدل شده است. سازمان لیگ هر سال وعدههای تازهای برای توزیع درآمدهای تبلیغات محیطی میدهد، اما شفافیت همچنان حلقه گمشده این چرخه است.
در فوتبال اروپا یا حتی لیگهای درجهدو آسیایی، هر باشگاه علاوه بر سهم مشترک از تبلیغات لیگ، حق بهرهبرداری از تبلیغات اختصاصی خود را نیز دارد. همین مسأله سبب شده که تیمها بتوانند بخش قابل توجهی از هزینههای عملیاتی و حتی توسعهای خود را از این مسیر تأمین کنند. اما در ایران، باوجود دهها بیلبورد و تابلوی الکترونیکی در ورزشگاهها، خروجی واقعی این درآمدها برای باشگاهها ناچیز است. بهعنوان نمونه، گفته میشود ارزش کل تبلیغات محیطی در لیگ بیستوسوم تنها ۲۳۰ میلیارد تومان بوده است؛ رقمی که اگر میان ۱۶ تیم تقسیم شود، حتی کفاف هزینه چند سفر استانی یک باشگاه را هم نمیدهد.
اکبر شکاری، خزانهدار سازمان لیگ، اخیراً اعلام کرده که ۷۵ درصد این درآمدها به تیمهای لیگ برتر و لیگ یک اختصاص مییابد؛ سهم لیگ برتریها نیز قرار است ۷۰ درصد این مبلغ باشد. با وجود تقسیمبندیهایی مثل سهم مساوی، رتبهبندی در جدول یا پاداش قهرمانی جام حذفی، نکته اصلی همچنان مغفول مانده: شفافیت. چرا هیچگاه رقم دقیق سهم هر باشگاه اعلام نمیشود؟ چرا جدولی روشن از پرداختها منتشر نمیشود تا افکار عمومی و هواداران بدانند تیم محبوبشان دقیقاً چه دریافتی داشته است؟
از سوی دیگر، تفاوت فاحش ارزش تبلیغات در مسابقات پخش زنده ملی با بازیهای کممخاطب و بدون پخش تلویزیونی کاملاً نادیده گرفته شده است. بدیهی است دیداری که از شبکه سراسری پخش میشود، چندین برابر ارزش تجاری دارد و درآمد حاصل از آن باید متناسب با شرایط تقسیم شود. اما در ساختار فعلی، همهچیز در هالهای از ابهام است و باشگاهها در نهایت مجبورند به مبالغی قانع شوند که هیچ نسبتی با واقعیت اقتصادی فوتبال حرفهای ندارد.
این وضعیت تنها یک پیام روشن دارد: تا زمانی که سازمان لیگ به شفافیت کامل در زمینه تبلیغات محیطی تن ندهد و گزارشهای مالی قابل پیگیری ارائه نکند، باشگاهها همچنان زیاندیده خواهند بود. در جهانی که فوتبال به صنعتی میلیاردی بدل شده، بیتوجهی به چنین منابعی تنها به تعمیق بحران مالی باشگاههای ایرانی منجر میشود. فوتبال ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند پاسخگویی و شفافیت است؛ چیزی که سازمان لیگ هنوز از ارائه آن طفره میرود.
سخنگوی فدراسیون: باشگاهها باید به سمت شفافیت مالی حرکت کنند
امیرمهدی علوی سخنگوی فدراسیون فوتبال در خصوص برگزاری جلسه آنلاین اعضای هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال گفت: «جلسه روز گذشته با محوریت فیرپلی مالی و ارائه گزارش آقای زارعی رئیس کمیته صدور مجوز حرفهای فدراسیون فوتبال برگزار شد. فدراسیون فوتبال آییننامهای را با عنوان انضباط، شفافیت و ثبات مالی تدوین کرده که هدف آن ساماندهی باشگاه در حوزه نظم و حرکت به سمت استقلال اقتصادی است. این قانون براساس الگوهای کنفدراسیون فوتبال آسیا و مدلهایی از چند کشور طراحی شده و قرار است در یک دوره 5 ساله باشگاهها را به سمت مدیریت صحیح هزینهها و شفافیت مالی و کاهش بدهیها هدایت کند. براساس این آییننامه که توسط آقای زارعی ارائه شد، باشگاهها موظف هستند صورتهای مالی حسابرسی شده خود را در زمان مقرر ارائه دهند و فقط در چهارچوب درآمد واقعی خودشان هزینه کنند. نسبت هزینه به درآمد باید سال به سال کاهش پیدا کند و تا سال 1409 به سقف 70 درصد برسد چیزی که در حال حاضر بالای 150 درصد و شاید کمی بیشتر باشد. باشگاهها باید زیان انباشته خودشان را برطرف کنند و وضعیت مالیشان به حالت تعادل برگردد، این موضوع به شدت مورد تأکید AFC است. یکی از مزایای ویژه آن این است که حداقل سرمایه حضور در لیگ برتر مشخص میشود و وابستگی باشگاهها به منابع دولتی طی یک دوره زمانی 5 ساله کاهش پیدا میکند.»
سخنگوی فدراسیون فوتبال عنوان کرد: «نکته مهم دیگر این است که سرمایهگذاری در فوتبال پایه و فوتبال بانوان و فعالیتهای اجتماعی به عنوان هزینه منفی حساب نمیشود و یک سرمایهگذاری بلندمدت و نگاه آیندهنگری تلقی میشود و به پرورش بازیکنان جوان کمک میکند. باشگاهها همچنین موظف هستند به صورت مرتب صورتهای مالی حسابرسی سالیانه و میاندوره خودشان را به فدراسیون ارائه کنند و این گزارشات در وبسایت رسمی باشگاهها منتشر شود تا شفافیت مالی لازم در برابر افکار عمومی قرار بگیرند.»