رقابت در زمین، سودها در دفاتر شرکتهای بزرگ
ورزش در مشت میلیاردرها
فرخ حسابی
روزنامهنگار
باشگاههای ورزشی بزرگ جهان این روزها دیگر صرفاً تیمهایی برای رقابت نیستند، آنها تبدیل به داراییهایی سودآور در پرتفوی شرکتهای عظیم اقتصادی شدهاند.
هلدینگها یا شرکتهای چندملیتی در حال خرید و انباشت باشگاههای ورزشی مختلف هستند تا امپراطوریهایی جهانی بسازند که لوگوها و برندهای مختلف ورزشی را در ویترین خود داشته باشند.
برای نمونه، هلدینگ TWG Global اکنون مالک باشگاههای بزرگی مانند لسآنجلس لیکرز (NBA)، چلسی (لیگ برتر انگلیس)، لسآنجلس داجرز (MLB) و حتی یک تیم آیندهدار در فرمول یک به نام کادیلاک است. مدیرعامل این مجموعه، مارک والتر، پیشتر شریک جزئی خانواده باس، مالکان سابق لیکرز بود. چلسی نیز در پی تحریم رومن آبراموویچ به علت جنگ اوکراین، به رهبری والتر و تاد بوهلی، به این کنسرسیوم پیوست.
مدل مالکیت چندباشگاهی منحصر به TWG نیست. شرکت امریکایی Kroenke Sports & Entertainment مالک باشگاههای آرسنال، دنور ناگتس، لسآنجلس رمز، کلرادو آوالانچ، کلرادو رپیدز و چند تیم دیگر است. استن کرونکو در سال ۲۰۱۸ با خرید بقیه سهام آرسنال از میلیاردر روسی، آلشر عثمانوف، به مالک انحصاری این باشگاه بدل شد؛ اتفاقی که با واکنش منفی هواداران روبهرو شد.
همچنین، گروه ورزشی Fenway که مالک باشگاههای لیورپول، بوستون ردساکس، پیتسبورگ پنگوینز و
PGA Tour است، در سال ۲۰۱۰ لیورپول را با ۳۰۰میلیون پوند خرید و ارزش آن را تا ۴میلیارد دلار افزایش داد. آنها اخیراً تمایل خود را برای ورود به فوتبال اسپانیا نشان دادهاند، گرچه هنوز موفق به خرید تیمی در لالیگا نشدهاند.
در نقطه مقابل، گروه (CFG)
City Football Group الگویی دیگر ارائه میدهد. آنها تنها در رشته فوتبال فعالیت میکنند و مالک ۱۳باشگاه در نقاط مختلف جهان هستند، از منچسترسیتی گرفته تا باشگاههایی در امریکا، ژاپن، هند، اروگوئه و برزیل. مالک اصلی CFG، شیخ منصور بن زاید آلنهیان از امارات است که پشتیبانی ثروت نفتی کشورش را پشت خود دارد.
دیگر نمونهها نیز قابل توجه هستند؛ گروه ردبول با مالکیت تیمهای فوتبال در اتریش، آلمان، امریکا، برزیل و ژاپن و تیم فرمولیک خود، منبعی برای کشف و فروش ستارگان ورزشی شده است. گروه اینئوس به رهبری جیم راتکلیف، بخشی از سهام منچستریونایتد را خریداری کرده و مالک تیمهای لوزان، نیس و اسپانسر اصلی تیم مرسدس در فرمول یک است.
در امریکا، تنوع و پراکندگی بیشتری دیده میشود. مثلاً «هلدینگ مدیسون اسکوائر» تنها مالک تیمهای نیویورک نیکس و رنجرز است. اما نیویورک یانکیز همچنان در اختیار خانواده استاینبرنر است. کلیپرز نیز تحت مالکیت استیو بالمر، میلیاردر حوزه فناوری قرار دارد که اخیراً سالن اختصاصی جدیدی برای تیم ساخته است.
در مجموع، این روند نشاندهنده جهانیشدن مالکیت ورزشی است؛ سرمایهگذاریهایی نهفقط برای کسب سود، بلکه برای کنترل برندها، بازارها، رسانهها و حتی روایتهای خبری. رسانهای مثل بوستون گلوب نیز اکنون در مالکیت هلدینگ Fenway است.
این روند نشان میدهد که ورزش، بویژه فوتبال و بسکتبال، به عرصهای برای بازی سرمایهگذاران جهانی تبدیل شده است. آنها نهفقط تیمها، بلکه رسانهها، ورزشگاهها و حتی ذهنیت هواداران را در اختیار میگیرند. آینده ورزش حرفهای بیش از هر زمان دیگر با دنیای سرمایهگذاری گره خورده است.