استعدادها را دریابید
قوانینی که باید اصلاح شوند
بازار نقلوانتقالات فوتبال ایران در چند فصل اخیر شاهد تلاش فدراسیون و سازمان لیگ برای جلوگیری از ورود بازیکنان بیکیفیت خارجی بوده است؛ تلاشهایی که در قالب تدوین آییننامهای جدید انجام شد. آییننامهای که بهدرستی قصد داشت «سطح فنی لیگ» را بالا نگه دارد، اما حالا به نظر میرسد همین قانون، تیغی شده که نه فقط بازیکنان ضعیف، بلکه استعدادهای ناب را هم حذف میکند. یکی از بندهای بحثبرانگیز این آییننامه، شرط حضور بازیکن خارجی در یکی از شش تیم برتر لیگ کشور مبدأ برای کشورهای آسیایی است؛ قانونی که شاید در ظاهر، معیاری معقول برای فیلترگذاری بهنظر برسد، اما در عمل بازدارنده شده. چه بسا بازیکنی در تیمی میانی یا حتی پایینجدولی در عراق، ازبکستان یا تاجیکستان بازی کند اما بهلحاظ فنی سر و گردنی بالاتر از بازیکن تیم اول باشد. او فقط به این دلیل که در ردهبندی لیگش پایینتر است، از چشم باشگاههای ایرانی میافتد.
بازار منطقه در این روزها، بویژه با توجه به شرایط خاص و جنگی در برخی کشورهای همسایه، پر از استعدادهایی است که هم ارزان هستند و هم مشتاق انتقال اما آییننامه، دست باشگاههای ایرانی را برای شکار چنین بازیکنانی بسته است. انگار قانونگذار فراموش کرده که ستارههای بزرگ فوتبال جهان هم خیلی وقتها از دل تیمهای بینامونشان کشف شدهاند. از سری C برزیل گرفته تا دستههای پایین هلند، بازیکنان مستعد همیشه ارزش سرمایهگذاری دارند. در فوتبال حرفهای، محدودیت برای جذب استعداد معنا ندارد.
همه جای دنیا باشگاهها با تکیه بر دیدهبانهای فنی و تحلیلگران داده، به دنبال پیدا کردن ستاره آینده میگردند. اما در ایران، آییننامهای وجود دارد که ورود استعداد را نهتنها تسهیل نمیکند، بلکه مسدود میسازد. همین حالا باشگاههایی بودهاند که بازیکنی جوان و تکنیکی را زیرنظر داشتند، اما چون بازیکن در تیم هفتم لیگ کشورش بازی میکرد، جذبش منتفی شد. جالب اینجاست که همین بازیکن بهمحض رفتن به یکی از شش تیم بالایی، ارزش قراردادش دو یا سه برابر میشود! اگر هدف فدراسیون، جلوگیری از ورود «بازیکن بیکیفیت» است، راهکارهای دقیقتری هم وجود دارد. میتوان مدل امتیازی ساخت که در آن، بازیهای ملی، دقایق حضور در مسابقات رسمی، سن، سطح فنی لیگ و حتی سابقه بینالمللی باشگاه لحاظ شود. فیلتر باید هوشمند باشد، نه عددی و مکانیکی و البته، برای شناسایی استعداد، باید دست باشگاهها باز گذاشته شود.
فوتبال ایران در این وضعیت اقتصادی، چارهای جز جذب بازیکنان باکیفیت و ارزان ندارد. نه میتوان روی انتقال ستارههای اروپایی حساب کرد و نه باید به امید بازیکنان بینوسان داخلی نشست. در چنین شرایطی، شکار استعدادهای منطقه میتواند «طلای خام» فوتبال ایران باشد؛ به شرط آنکه قانون، سد راه نباشد.