به بهانه پست گرفتن سوت‌به‌دستان بازنشسته
مدیریت داوران در باشگاه‌ها؛ با کدام سابقه؟
مهدی کلهر
خبر‌نگار
یکی از عجیب‌ترین اتفاقات این روزهای فوتبال ایران انتصاب داوران بازنشسته در ارکان مدیریتی باشگاه‌ها و فدراسیون‌های مختلف ورزشی از جمله فدراسیون فوتبال است تا این پرسش برای افکارعمومی مطرح شود که آیا این نفرات تخصص لازم برای حضور در این سمت‌های مدیریتی را دارند که این حجم از علاقه‌مندی برای همکاری با داوران بازنشسته میان فوتبالی‌ها وجود دارد؟!
اگر داوران بازنشسته به عنوان کارشناس داوری یا مدرس آموزش قوانین و مقررات حوزه قضاوت با باشگاه‌ها و فدراسیون وارد همکاری می‌شدند، هیچ نقدی به این اتفاق وارد نبود اما زمانی که مسئولیت‌های مدیریتی و سمت‌های تأثیرگذار به آنها سپرده می‌شود، ابهامات فراوانی به وجود می‌آید که انتصاب‌های اینچنینی نه‌تنها سود و منفعتی برای فوتبال ایران ندارد بلکه چالش‌ها و حواشی فراوانی را برای فوتبال به ارمغان می‌آورد تا میزان بدبینی در این حوزه به شکل قابل توجهی افزایش یابد.
خداداد افشاریان
موضوع حضور داوران بازنشسته در پست‌های مدیریتی مربوط به دیروز و امروز نیست بلکه این اتفاق از سال‌های قبل افتاده اما در سال‌های اخیر بویژه سال 1403 به دفعات تکرار شده تا ابهامات فراوانی در این خصوص به وجود آید. انتقادها به این سبک انتصاب‌ها وقتی بیشتر شد که برخی از این افراد با چالش‌های مالی قضایی روبه‌رو شدند که در رأس این نفرات خداداد افشاریان عضو هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال و رئیس کمیته داوران قرار دارد. افشاریان ابتدا به عنوان سرپرست هیأت فوتبال کهگیلویه و بویراحمد وارد عرصه مدیریتی شد. پس از مدتی به عنوان کاندیدای انتخابات فوتبال وارد کارزار انتخاباتی شد و به عنوان عضو هیأت رئیسه در دوره شهاب‌الدین عزیزی خادم مجوز حضور در ترکیب 11 نفره هیأت رئیسه را از مجمع گرفت. افشاریان بلافاصله پس از ورود به فدراسیون فوتبال به عنوان رئیس کمیته داوران قبول مسئولیت کرد تا حیطه اختیاراتش به شکل عجیبی افزایش پیدا کند. با وجود انتقادهای فراوان به مدل مدیریت خداداد افشاریان اما وی هیچ‌یک از نقدها را نپذیرفت تا صندلی مدیریتی خود را محکم بچسبد اما پس از مدتی با افشای پرونده فساد در باشگاه مس رفسنجان وی به عنوان یکی از متهمان به دادگاه احضار شد و مدتی تحت تعقیب قرار گرفت تا به این ترتیب دوره حضور وی در هیأت رئیسه به پایان برسد.
هدایت‌الله ممبینی
اما به‌جز افشاریان، داوران دیگر نیز در فوتبال ایران صاحب مسئولیت شدند که هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای مبنی بر انتخاب آنها وجود ندارد. به عنوان مثال سعید مظفری‌زاده مدیرعامل فعلی تراکتور که پیش از این به عنوان مدیر تراکتور روی نیمکت می‌نشست اما با کناره‌گیری نصیرزاده به عنوان جانشین وی انتخاب شد در حالی که مظفری‌زاده هیچ سابقه مشهود و شاخصی در حوزه مدیریت نداشت.
داور بازنشسته دیگری که به شکلی عجیب در فوتبال ایران صاحب پست مدیریتی شد، هدایت‌الله ممبینی بود. او که جزو امضاکنندگان مصوبه استخدام مارک ویلموتس بود، یک دوره به عنوان عضو هیأت رئیسه انتخاب شد تا به این ترتیب برای خود رزومه‌‌سازی کند؛ اما اتفاق عجیب‌تر این بود که وی بعد از روی کار آمدن مجدد تاج در فدراسیون فوتبال به عنوان دبیرکل فدراسیون فوتبال انتخاب شد تا با حداقل سابقه در حوزه مدیریت فوتبال مسئولیت اداره اجرایی فدراسیون فوتبال را برعهده گیرد و تمامی عزل و نصب‌های فوتبال ایران زیر نظر وی انجام شود.
حسن کامرانی‌فر
البته قبل از هدایت ممبینی، حسن کامرانی‌فر که فوتبالی‌ها، در دوره قضاوت او را با نام حسن کرباس‌فروش می‌شناختند نیز این ماجراجویی را تجربه کرده بود. او هم بدون کوچکترین سابقه مدیریتی در فوتبال در دوره عزیزی خادم عهده‌دار پست دبیرکلی فدراسیون شد و در نهایت از سوی کمیته اخلاق با محرومیت مجبور به کنار‌گیری از این عرصه شد و مدتی هم به فدراسیون جودو رفت.
البرز حاجی‌پور
داور بازنشسته دیگری که بدون کوچکترین تجربه مدیریتی در این بخش به عنوان مدیر وارد فوتبال ایران شد، البرز حاجی‌پور بود که در حال حاضر به عنوان مدیر تیم فوتبال استقلال خوزستان مشغول فعالیت است.
رضا کرمانشاهی
رضا کرمانشاهی هم یکی دیگر از داورانی بود که پس از خداحافظی وارد عرصه مدیریت در فوتبال شد، آن هم در حالی که یک روز تجربه مدیریتی نداشت. او ابتدا در قامت مدیر تراکتور وارد این حوزه شد و به تازگی با حکم عجیب و غریب رضا درویش به عنوان معاون باشگاه پرسپولیس انتخاب شده است. نام رضا کرمانشاهی بعد از محرومیت او به واسطه اتفاق عجیبی که در دیدار ملوان و بادران در سال 1400 رقم خورد، به‌شدت رسانه‌ای شد و فشار رسانه‌ها موجب شد او مدتی تحت عنوان محرومیت، دور از میادین فوتبال باشد. حالا او می‌خواهد در باشگاه پرسپولیس فعالیت کند در حالی که کسی نمی‌داند دقیقاً قرار است او در این مقطع چه کاری انجام دهد.
اتوبوس بازنشسته‌ها
اما اتوبوس داوران بازنشسته سرنشینان دیگری نیز دارد. علی میرزابیگی که قبل‌تر به عنوان داور مشغول فعالیت بود، مدتی با شمس‌آذر همکاری داشت. همان‌طور که نوید مظفری با باشگاه سپاهان همکاری می‌کرد یا اشکان خورشیدی که پس از بازنشستگی، با باشگاه نیکاپارس چالوس وارد همکاری شد. همه اینها در تاریخ فوتبال ما ثبت شد تا سؤالات بسیار زیادی در این خصوص به وجود بیاید که این نفرات دقیقاً چه تخصصی در حوزه مدیریتی دارند که تا این حد مورد توجه مدیران باشگاه‌ها قرار گرفته‌اند.
صفیری: داوران در نتایج
لیگ برتر فوتبال، دخالتی ندارند
سرپرست کمیته داوران در خصوص نقش داوران در کسب نتایج مسابقات لیگ برتر فوتبال اظهار داشت: «از جانب داوران آن هم در سطح لیگ برتر تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است. در لیگ‌های سطح پایین‌تر نظارت‌ها کمتر است اما ما در کمیته داوران هر اتفاقی که در لیگ‌های سطح پایین‌تر رخ می‌دهد را بررسی می‌کنیم. اگر تخلفی صورت بگیرد و توضیحات داور بابت آن تخلف ما را قانع نکند با کسی تعارف نداریم و آن داور دیگر قضاوت نخواهد کرد. ما فقط می‌توانیم از نظر فنی عملکرد داوران را در زمین بازی رصد کنیم و اگر در جایی قصوری داشته باشد مطابق با قوانین ورزشی او را تنبیه خواهیم کرد. اما در مورد مسائل حقوقی، تنها مرجع تصمیم‌گیری، دستگاه قضایی است. تا زمانی که این مراجع به ما اعلام نکنند که فردی مانند اسماعیل صفیری، به دلیل مشخصی، حق قضاوت ندارد، ما نمی‌توانیم زندگی، آبرو و آینده کسی را تحت‌الشعاع قرار دهیم. اصل بر برائت است و تنها در صورت صدور حکم قطعی، اقدامات لازم انجام خواهد شد.» سرپرست کمیته داوران فدراسیون فوتبال در رابطه با انعقاد قرارداد باشگاه‌ها با داوران بازنشسته تصریح کرد: «داوران بازنشسته کنونی یک زمانی جزو خانواده داوری فوتبال بودند اما اکنون اعلام می‌کنم که زمانی داور بازنشسته با یک باشگاه قرارداد امضا می‌کند دیگر جز خانواده داوری نیست. مطمئناً هر باشگاهی که با داور بازنشسته قرارداد می‌بندد به دنبال اهداف خود است اما ما هم حواس‌مان جمع است.»