کارشناسان خارجی نظر داور ایرانی را وتو کرند
خطای عالیشاه اخراج نداشت!
محمدرضا رحیم پور
خبر‌نگار
در زمین فوتبال، گاهی اوقات صحنه‌هایی پیش می‌آید که هیچ کس نظر قاطعی درباره‌اش نمی‌دهد یا حداقل اینکه نظرها کاملاً متفاوت است. یکی از این صحنه‌های تأثیرگذار اخیراً در دیدار حساس پرسپولیس و سپاهان رخ داد که به اخراج امید عالیشاه کاپیتان پرسپولیس منجر شد. این صحنه نه تنها مورد بحث و جدل بسیاری قرار گرفت، بلکه پای کارشناسان بین‌المللی را نیز به موضوع فوتبال ایران باز کرد.
در این ماجرا، ۱۹ کارشناس داوری به بررسی این صحنه پرداختند که از این میان، ۱۱ کارشناس داخلی بجز یاسر همرنگ، رأی به اخراج عالیشاه دادند. در مقابل، همرنگ به همراه ۷ کارشناس خارجی که همگی مدرسین فیفا بودند، به طور قاطع اعلام کردند که این صحنه فاقد شرایط لازم برای اخراج است. این اختلاف نظر به‌خوبی نمایانگر شکاف عمیقی است که در نظام داوری فوتبال ایران وجود دارد و نشان‌دهنده عدم بروزرسانی اطلاعات و قوانین داوری در بین کارشناسان و داوران داخلی است. در میان توضیحات کارشناسان داخلی و خارجی می‌توان به به‌روز‌تر بودن کارشناسان خارجی پی برد و شاید همین موضوع باعث بروز این شکاف عمیق شده است.
این موضوع به وضوح زنگ خطر جدی را برای فوتبال ایران به صدا درمی‌آورد و حاکی از این است که داوران و کارشناسان داوری ما به‌روز نیستند. در حالی که کارشناسان بین‌المللی با درک دقیق‌تری از قوانین و تفسیرهای جدید فوتبال عمل می‌کنند، کارشناسان داخلی به‌خصوص در مواقع حساس، همچنان به تصمیمات و تفسیرهای سنتی خود پایبند هستند و این دوگانگی می‌تواند یکی از دلایل مهم برای ناکامی داوران ایرانی در مسابقات بین‌المللی باشد.
بدون شک پس از علیرضا فغانی، یکی از موفق‌ترین داوران کشورمان که در تورنمنت‌های بزرگی نظیر جام ملت‌های آسیا و جام جهانی قضاوت کرده، فوتبال ایران بشدت به داوران موفق و کارآمد نیاز دارد. عدم موفقیت در سطح بین‌المللی بویژه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد مشکل تنها در عدم تجربه داوران نیست، بلکه به نداشتن علم و به‌روزرسانی مستمر در زمینه قوانین داوری نیز برمی‌گردد.
واکنش باشگاه پرسپولیس به این موضوع طبیعی بود و آنها خواستار دقت نظر بیشتری در خصوص داوری شدند چرا که پرسپولیس تا پیش از این اخراج عملاً تیم برتر زمین بود و شاید اگر اخراج عالیشاه نبود، اکنون سرنوشت این بازی طور دیگری نوشته می‌شد. ضمن اینکه این اخراج تنها صحنه مورد بحث نبود؛ صحنه خطای قبل از گل تساوی سپاهان نیز به تبع آن مورد بحث کارشناسان و تحلیلگران قرار گرفت.
با اینکه کارتال اعلام کرد عالیشاه حجم زیادی از انرژی خود را در جدل با داور هدر داده و نباید به او اعتراض می‌کرد و نظر این سرمربی حائز اهمیت است اما به هیچ وجه نمی‌توان اصل اشتباه داوری که در صحنه اصلی رخ داده را نادیده گرفت.
در نهایت، این صحنه و نظرات متناقض داوران و کارشناسان، نباید صرفاً به‌عنوان یک اتفاق به‌یادماندنی در تاریخ فوتبال ایران ثبت شود. بلکه باید به‌عنوان فاجعه‌ای که زنگ خطر را برای فوتبال ما به صدا درآورده است، مورد توجه قرار گیرد. از یک سو، به‌روزرسانی مداوم در زمینه قوانین و تفسیرهای داوری برای پیشگیری از اشتباهات این‌چنینی اجتناب‌ناپذیر است و از سوی دیگر، شناسایی و آماده‌سازی داوران ایرانی برای حضور در رقابت‌های بین‌المللی، به‌خصوص پس از افت چشمگیر در این عرصه، باید در اولویت قرار بگیرد تا در مهم‌ترین دیدار فوتبال ایران شاهد بروز چنین اشتباه فاحشی نباشیم.
در انتظار توضیح دپارتمان داوری
قضاوت بازی حذفی سپاهان – پرسپولیس غیر از صحنه مهم و تعیین کننده اخراج عالیشاه صحنه‌های دیگری هم داشت که کارشناسان درباره آن قضاوت کرده‌اند. در عین حال آنچه مشخص است اینکه داور مسابقه در مورد اخراج کامارا بازیکن سپاهان اشتباه کرد اما دقایقی بعد باید سیاوش یزدانی را با کارت زرد دوم از زمین مسابقه اخراج می‌کرد. در عین حال پرسپولیسی‌ها معتقدند داور مسابقه اگر شادی گل زکی‌پور را می‌دید باید او را هم با کارت قرمز مستقیم اخراج می‌کرد. در مورد صحنه منجر به گل دوم سپاهان هم حرف و حدیث زیاد است. فرجی مصرانه می‌گوید خطایی نکرده بلکه این بازیکن سپاهان بوده که روی او خطا کرده اما کارشناسان خطای هند فرجی را گرفته‌اند در صورتی که فرجی گفته حیدری خطای هند نگرفته است. حتی درباره اوت قبل از این صحنه هم حرف و حدیث زیاد است و به خاطر واضح نبودن صحنه، کارشناسان در این باره نظر نداده‌اند. با در نظر گرفتن این نکات باید دید دپارتمان داوری چه توضیحی درباره این صحنه‌های مشکوک خواهد داشت.