لزوم نظارت روی برنامه‌های تولیدی صدا و سیما
بـــی‌سلیقگی محـــــــــــض
محمدرضا رحیم‌پور
روزنامه‌نگار
صدا و سیما به عنوان رسانه ملی ایران نقش بسیار مهمی در آگاهی‌رسانی، فرهنگ‌سازی و سرگرمی دارد. این رسانه با برنامه‌ها و تولیدات مختلف خود، توانسته است گسترش قابل توجهی در میان مردم داشته باشد. اما متأسفانه در برخی موارد، عملکردهای تأمل‌برانگیز و ناپسند در این مجموعه به وجود می‌آید که نه تنها به وجهه این رسانه آسیب می‌زند، بلکه به احساسات و جایگاه اجتماعی برخی شخصیت‌ها نیز لطمه وارد می‌سازد.
یکی از این موارد اخیر که جلب توجه فراوانی کرده، برنامه‌ای به نام «جعبه سیاه» است که در آن هادی عامل، گزارشگر مشهور کشتی ایران، با تجربه‌ای ناخوشایند مواجه شد. در این برنامه، مجری از عامل درخواست کرد که در جعبه‌ای را باز کند تا آینده‌اش را ببیند که با باز شدن آن، آگهی ترحیمی با نام و عکس خود عامل به نمایش درآمد. رفتار غیرمنتظره مجری که اقدامی مرسوم در برنامه‌های سرگرم‌کننده نیست، باعث ناراحتی واضح هادی عامل شد، او به صراحت اعلام کرد که چنین کاری درست و شایسته نیست.
این رویداد نه تنها موجی از واکنش‌های منفی در فضای مجازی ایجاد کرد، بلکه به سرعت تبدیل به موضوعی داغ در میان اهالی ورزش و طرفداران کشتی شد. هادی عامل اعلام کرد که بعد از برنامه از عوامل درخواست کرده که این بخش از ضبط حذف شود، اما با وجود این درخواست، بخش جنجالی پخش شد. این اقدام نشان‌دهنده بی‌توجهی به احساسات میهمانان برنامه و اهمیت سلامت روانی آنهاست.
در این خصوص هادی عامل به ایران ورزشی گفت: «این برنامه برای سال گذشته بود، این رفتار در همان لحظه هم بنده را ناراحت کرد و من گفتم این چه کاری است که بخواهید به یک نفر کفن هدیه کنید؟ بنده از عوامل برنامه درخواست کردم که این قسمت از نسخه پخشی حذف شود اما دوستان زمانی که بنده در المپیک بودم، اقدام به پخش این برنامه کردند که همان زمان هم بنده از این موضوع باخبر نشدم اما متأسفانه اخیراً هم عوامل این برنامه بازهم این قسمت را پخش کردند که موجب ناراحتی من و مردم ایران شد.»
پیمان جبلی، رئیس صدا و سیما، در واکنش به این حادثه ضمن انتقاد از این رفتار، به تذکر دادن و نارضایتی خود از چنین اقداماتی اشاره کرد. او با بیان اینکه 52 قسمت از این برنامه ضبط شده و تنها چند نفر از میهمانان آن دلگیر شده‌اند، بشدت بر این نکته تأکید کرد که این نوع کارها، با هر هدف و در هر قالبی که باشد، نادرست است و نباید ادامه یابد.
جالب است که این‌گونه بی‌سلیقگی‌ها سابقه‌دار است و متأسفانه این تنها مورد از سیاستگذاری‌های عجیب در برنامه‌های صدا و سیما نیست. مثال دیگر، برخورد مشابه با خانم پروفسور مریم رزاقی‌آذر، چهره ماندگار پزشکی کشور است که رفتاری مشابه با هادی عامل را تجربه کرد. نحوه نادرست برخورد با شخصیت‌های برجسته و شناخته‌شده نشان‌دهنده کمبود درک و حس مسئولیت در تولید برنامه‌ها است.
این نوع از برخوردها در نهایت به اعتبار رسانه ملی آسیب می‌زند. وظیفه رسانه‌ها در مواجهه با شخصیت‌های شناخته‌شده، احترام به مقام و جایگاه آنها است. آیا واقعاً نیاز است که برای جذب مخاطب به چنین رفتارهایی متوسل شویم؟ آیا نمی‌توان با محتوای مناسب و خلاقانه، توجه مخاطبان را جلب کرد؟
در نهایت، یادآوری این نکته ضروری است که رسانه‌ها باید همواره اخلاق و مسئولیت اجتماعی را سرلوحه کار خود قرار دهند. بی‌توجهی به این اصول نه تنها منجر به کاهش اعتبار رسانه‌ها خواهد شد، بلکه به ایجاد جوی منفی نسبت به عوامل منجر می‌شود. بنابراین، نیاز است که مسئولان ذی‌ربط با دقت بیشتری به این موضوعات پرداخته و نظارت لازم روی تولیدات رسانه‌ای را به نحو احسن انجام دهند. امیدواریم این نوع تجربیات درس عبرتی باشد برای همه دست‌اندرکاران رسانه و به سمت تولید محتوایی مثبت و سازنده حرکت کنیم.