سایه روشن‌های ورزش ایران در بازی‌های آسیایی ناگویا
پر مدالهای بی مدال
مهری رنجبر
روزنامه‌نگار
19 ماه مانده به بازی‌های آسیایی 2026 ناگویا، هدف ایران ارتقای رتبه کاروان ورزشی است. احمد دنیامالی وزیر ورزشی که 12 سال پیش وقتی رئیس فدراسیون قایقرانی بود و درست قبل از المپیک لندن به بهانه بازنشستگی برکنار شد، با وجودی که خیلی هم دور از ورزش نبود حالا با رأی اعتماد مجلس، سکاندار ورزش ایران شده است. او همان اول یکی از مأموریت‌هایش را ارتقای عزت و افتخار ملی با ورزش قهرمانی دانست و از این گفت که برنامه‌های زیادی برای تحقق این مأموریت دارد.
دنیامالی برای ارتقای عزت ورزش قهرمانی، درخشش در بازی‌های آسیایی 2026 هانگژو و بعد هم المپیک 2028 لس‌آنجلس را در دستور کار دارد.
وزیر ورزش خیلی صریح توقعش را با فدراسیون‌ها مطرح کرد.
حضور پرفروغ در بازی‌های آسیایی 2026 ناگویا
«ما نتیجه خوبی در گوانگژو داشتیم و ۲۰ طلا گرفتیم و در اینچئون به ۲۱ طلا رسیدیم، اما بعد از آن افت طلا و نزول جایگاه. باید واقع‌بینانه تحلیل کنیم تا ۱۳ طلای هانگژو به ۲۵ طلا در ناگویا تبدیل شود. من می‌گویم امکانپذیر است. انتظار از ما بالا است و قرار نیست فقط وضع موجود را حفظ کنیم. فاصله پاداش مدال طلا با نقره را هم باید قابل توجه بالا ببریم.»
تمرکز روی رشتههای پرمدال
دنیامالی که فدراسیون سابقش در بازی‌های آسیایی 2010 گوانگژو با 5 مدال؛ دو مدال طلا، یک نقره و دو برنز در چهارمی کاروان ایران در جدول رده‌بندی سهم زیادی داشت، حالا هم تأکید زیادی روی رشتههای مدال‌آور دارد. در حالی که بعد از گوانگژو، بار اصلی کاروان ایران در بازی‌های آسیایی و المپیک را همچنان سه رشته سنتی ایران می‌کشند؛ کشتی، وزنه‌برداری و تکواندو.
اما دنیامالی قدم اول را برداشتن بار از روی دوش سه رشته سنتی می‌داند آن هم با توجه ویژه به رشتههای پرمدال. کاری که کمیته ملی المپیک، بعد از بازی‌های آسیایی 2010 می‌خواست با راه‌اندازی کمیته رشتههای پرمدال انجام دهد اما در حد حرف ماند. حالا احمد دنیامالی می‌گوید: «برنامه‌ریزی ما برای رشتههای پرمدال مثل تیراندازی، دوومیدانی و قایقرانی است تا ظرفیت مدال‌آوری در بازی‌های آسیایی و المپیک را بالا ببریم.»
دوومیدانی و وعده 10 مدال
در بین رشتههای پرمدال دوومیدانی اوج کارش همان بازی‌های آسیایی 2010 گوانگژو بود. با 5 مدال. دو طلای احسان حدادی و سجاد مرادی در مواد پرتاب دیسک و دو 800 متر. دو نقره سجاد مرادی و کاوه موسوی در مواد 1500 متر و پرتاب چکش و برنز محمد صمیمی پرتاب دیسک. اتفاق خوبی که بعد از مدال دوومیدانی در بازی‌های آسیایی 1974 تهران رخ داد. 5 مدال بازی‌های آسیایی گوانگژو، امیدواری را به دوومیدانی داد تا کم کم جزو رشتههای پرمدال کاروان ایران قرار بگیرد. همان موقع سیدمصطفی کریمی رئیس فدراسیون دوومیدانی به وزیر وقت گفته بود با تخصیص بودجه 10 میلیاردی در 2014 اینچئون 10 مدال تحویل بگیرید. بودجه 10 میلیاردی ظاهراً خیلی زیاد بود که خبری از آن نشد و بعد هم کریمی به خاطر بازنشستگی از فدراسیون رفت و رفتن همانا و در بازی‌های آسیایی 2014، 2018 و 2022 تعداد مدالهای دوومیدانی از 3 مدال بیشتر نشد. البته حالا احسان حدادی رئیس جوان فدراسیون دوومیدانی سودای مدال‌آوری در بازی‌های آسیایی را دارد. به خاطر همین از روز اولی که رأی اعتماد مجمع فدراسیونش را گرفت قول 10 مدال در ناگویا را داده: «بهتر است ما از جمع 144 مدال دوومیدانی 10 مدال بگیریم تا اینکه 4 مدال از 10 مدال. ما هم در بازی‌های آسیایی ناگویا 10 مدال می‌خواهیم نه بیشتر.»
دنیامالی دوومیدانی را فرصت بزرگی برای مدال‌آوری بیشتر در بازی‌های آسیایی دانست و جسارت رئیس جوان فدراسیونش به دلش نشست که اولین جلسه تخصصی برای بازی‌های آسیایی را با حدادی گذاشت. وزیر ورزش دراین باره گفته: «دوومیدانی به عنوان رشته مادر و پرمدال باید در همه رویدادها مدال‌آوری کند. یک فرصت تاریخی داریم که باید از این فرصت استفاده کنیم. رؤسای فدراسیون‌های ما باید این شهامت را داشته باشند که برای رسیدن به موفقیت قول بدهند، همان‌طور که آقای حدادی این جسارت را داشت و برای بازی‌های آسیایی قول داد.» حدادی در قدم اول برای تحقق وعده‌اش اردوی متمرکز برپا کرد تا دوومیدانی‌کاران دور از هیاهوی فضای مجازی و با امکانات کامل فقط تمرین کنند و تمرین.
قایقرانی و توقع مدال طلا
قایقرانی هم یکی از رشتههای پرمدال است. رشته‌ای که درخشش آن به بازی‌های آسیایی 2010 گوانگژو با دو مدال طلا و یک نقره و دو برنز ختم شد. کم کم مدالهای طلای قایقرانی بعد از گوانگژو آب رفت. یعنی در 2014 اینچئون یک مدال طلا به دست آورد، 2 نقره و 6 برنز. تعداد مدالهای پاروزنان در 2018 جاکارتا تنها 4 نقره بود و سه برنز. اما سرآمد افت قایقرانی در بازی‌های آسیایی 2022 هانگژو توی ذوق زد؛ آنجایی که قایقرانی برخلاف وعده‌ای که علیرضا سهرابیان برای 10 مدال داده بود، طلا که هیچ پاروزنان تنها 5 مدال گرفتند که دو مدال نقره بود و سه برنز. هرچند بیشترین تعداد ورزشکار را داشت اما کمترین مدال را گرفت. با این نتیجه قایقرانی دو دوره بازی‌های آسیایی حسرت به دل مدال طلا ماند.
دنیامالی به خاطر تجربه ریاستش در قایقرانی تعصب خاصی روی این رشته دارد. او با اشراف کامل به قایقرانی در جلسه تخصصی بازی‌های آسیایی ناگویا از انتظارش برای تصاحب مدال گفته: «در ادوار مختلف بازی‌های آسیایی که حضور داشتیم ۱۵ مدال کسب کردیم که از این تعداد تنها 3 مدال طلا گرفته‌ایم. قبلاً هدف ما مدال‌آوری بود ولی حالا باید رنگ مدال را بهتر کنیم. ما می‌خواهیم ظرفیت مدال‌آوری را نسبت به قبل دوبرابر کنیم. ظرفیت فعلی ورزش ایران نشان می‌دهد که ما می‌توانیم در بازی‌های آسیایی ناگویا تعداد مدال‌ها را دوبرابر کنیم.
ظرفیت فنی ایران در قایقرانی نسبت به قبل بالا رفته است. فدراسیون قایقرانی تازه در مداری قرار گرفته که باید از ورزشکارانش بهره ببرد و فراموش نکنید که مدال طلا ارزش ما را بالا می‌برد.»
هرچند وزیر ورزش خیلی صریح مدال طلا را از قایقرانی برای بازی‌های آسیایی 2026 ناگویا مطرح کرد اما ظاهراً علیرضا سهرابیان رئیس فدراسیون ترجیح داد جانب احتیاط را نگه دارد تا اتفاق هانگژو تکرار نشود و تنها وعده تلاش را داده است.
کار سخت دوچرخه سواری
دوچرخه سواری هم یکی از رشتههای پرمدال است. رشته‌ای که 54 مدال در بازی‌های آسیایی بین رکابزنان زن و مرد مواد مختلف تقسیم می‌شود. اما دوچرخه سواری ایران در چند دوره اخیر بازی‌های آسیایی جز یک بار و توسط محمد دانشور در اینچئون رنگ مدال طلا را ندیده است. سهم دوچرخه سواری ایران از بازی‌های آسیایی گوانگژو تنها دو برنزبود و در اینچئون شرایط خیلی بهتر بود با سه مدال طلا، نقره و برنزی که رکابزنان گرفتند. اما جاکارتا هیچ خبری از مدال نبود و ایرانیها دست خالی به تهران برگشتند و فرانک پرتوآذر هم در بازی‌های آسیایی 2022 هانگژو با برنزش در کراس کانتری کوهستان برای ایران آبروداری کرد. با اینکه دوچرخه‌سواری رشته پرمدالی است اما کار برای ایرانی‌هایی که زیرساخت و تجهیزات استاندارد ندارند خیلی سخت است. البته شرایط برای تجهیزات آنها بهتر شده اما همچنان پیست غیراستاندارد برای رکابزنان پیست چالش همیشگی است. علی لبیب رکابزن نیمه استقامت المپیکی که در پاریس با طلسم‌شکنی به خط پایان رسید هم امید دوچرخه‌سواری جاده ایران محسوب می‌شود اما دستیابی به مدال و آن هم از نوع طلا کمی دور از دسترس به نظر می‌رسد.
الفتی همچنان تنها امید ژیمناستیک
در حالی که قبلاً خبری از ژیمناستیک ایران در بازی‌های آسیایی نبود، اما در هانگژو طلسم‌شکنی شد. مهدی الفتی ژیمناست ایرانی با مدال نقر‌ه‌اش در بازی‌های آسیایی 2022 هانگژو، رشته مادر ورزش را سربلند کرد. الفتی با امکانات کم این مدال را به دست آورد و به همین خاطر ارزش مدالش بیشتر از این است. او بعد از تجربه المپیک پاریس، حالا هم تنها شانس ژیمناستیک ایران در بازی‌های آسیایی 2026 ناگویا به حساب می‌آید.
راه بعید شنا
شنا هم جزو رشتههای پرمدال است اما ایرانیها شانس زیادی برای تصاحب مدال، از نوع طلایش ندارند. مگر اینکه فدراسیون شنا روی شناگران ایرانی‌الاصل مقیم خارج مثل سامیار عبدلی حساب کند. شناگرانی که زیر نظر مربی خود و در کشور‌های خارجی تمرین می‌کنند و تنها برای ایران در ناگویا مسابقه دهند.
تیراندازی و اما اگر‌ها
تیراندازی هم در ردیف رشتههای پرمدال است، هر چند ایران به خوبی از این شانس استفاده نکرده است. شاید برخلاف انتظار نتیجه تیراندازی ضعیف هم بوده است. تیراندازی در بازی‌های آسیایی 2022 هانگژو تنها یک مدال برنز از تپانچه میکس گرفت. اما حالا احمد دنیامالی وزیر ورزش توقع دیگری از تیراندازی دارد.
او خیلی صریح در جلسه تخصصی با مرتضی قربانی رئیس فدراسیون تیراندازی گفته: «انتظارات از تیراندازی بالا رفته است. ما تا زمان بازی‌های آسیایی ناگویا فرصت کمی داریم و باید سخت تلاش کنیم و اردو‌های باکیفیت‌تری داشته باشیم. البته باید موادی که شرایط بهتری دارد اولویت‌بندی شوند تا رسیدگی بهتری انجام دهیم. طبیعتاً در بازی‌های آسیایی و المپیک در ماده‌‌هایی که هیچ شانسی نداریم نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری بزرگی کنیم ولی این بدان معنا نیست که آن ماده‌‌ها را ر‌ها کنیم.»
البته فشنگ تست شده پاشنه آشیل تیراندازان ایران شده است و تمرین خشک و مسابقه با فشنگ کار آنها را برای رقابت سخت‌تر کرده است. باید دید فدراسیون تیراندازی با توقعی که وزارت ورزش دارد چه تدابیری در نظر می‌گیرد تا تیراندازی هم در ردیف مدال آوران قرار بگیرد.
شارژ ورزش با بودجه
وزارت ورزش اما برای تجهیز، حمایت و حرکت رو به جلوی ورزشکاران باید بودجه ویژ‌ه‌ای به فدراسیون‌ها بدهد. کاری که تا الان در سال‌‌های آمادگی قبل از بازی‌های آسیایی و المپیک می‌شد. البته کنار آن باید نظارتی خاص روی فدراسیون‌ها برای هزینه بودجه داشته باشد. کمیته ملی المپیک یکی دو دور‌ه‌ای ناظرانی را برای نظارت بر کار فنی فدراسیون‌ها داشت که البته این کار هم معایبی داشت.
به نظر می‌رسد دنیامالی با تجربه‌ای که در قایقرانی داشته، حالا بهتر از بقیه وزرا بتواند شرایط را برای درخشش ورزش ایران در ناگویا فراهم کند. هرچند در این بین نباید از امکانات، تلاش و پیشرفت رقبا هم غافل شد. ایران به گفته وزیر ورزش برای جبران ناکامی در هانگژو و تحقق چهارمی حداقل باید 30 مدال طلا بگیرد و 100 مدال رنگارنگ. در واقع ایران باید برای این مهم با هند و ازبکستان رقابت کند. در حالی که ورزش هند از ایران جلوتر نباشد عقب‌تر هم نیست و حتی سودای میزبانی المپیک 2036 را دارد.
بنابراین چهارمی بازی‌های آسیایی ناگویا کار راحتی نیست اما از طرفی به گفته احمد دنیامالی ورزش ایران باید با توجه به شرایط و فضایی که هست، ذهن و باورش را متعالی‌تر کند. یا به قول شهید حسن تهرانی مقدم تنها آدم‌های ضعیف طبق امکاناتشان کار می‌کنند. در یک کلام ورزشکاران ایرانی با غیرت و تعصب کنار حمایت مادی و معنوی وزارت ورزش می‌توانند ایران قوی را به رخ آسیا بکشند.
نگاه ویژه به ورزش زنان
سهم مدال‌آوری زنان ورزشکار ایرانی در بازی‌های آسیایی هانگژوی چین ۳۳ درصد و در پاراآسیایی ۳۲ درصد بود. عددی که از بازی‌های آسیایی گوانگژو با 23 درصد شروع شد و به ترتیب با پشت سر گذاشتن رشد ۲۶، ۲۷، ۲۸ درصدی به 33 درصد هانگژو رسید. درصدی که به نسبت حضور 77 نفره ورزشکاران زن نسبت خوبی است.
وزارت ورزش و در رأس آن احمد دنیامالی خوب می‌داند برای موفقیت و درخشش ورزش ایران در آسیا و دنیا می‌تواند روی ورزش زنان حساب کند. او مطمئن است وقتی برای زنان ورزشکار برنامه‌ریزی کند، نتیجه‌ای جز درخشش در کار نیست. به همین خاطر همان اول موضعش را روشن کرد: «ما برنامه‌ریزی خوبی برای ورزش زنان بانوان داریم و هدف ما این است که در حوزه زنان رشد قابل توجهی در مدال‌آوری داشته باشیم. این قول را به رئیس‌جمهور می‌دهیم که سهم مدال‌آوری بانوان ما ارتقا پیدا کند.» وزارت ورزش می‌خواهد با سرمایه‌گذاری بیشتر شانس مدال‌آوری کاروان ایران در ناگویا را بالا ببرد: «5 درصد مدالهای ما مربوط به زنان است، در حالی که ۳۵ درصد اعزام‌‌ها برای زنان بوده است. اگر در اعزام‌‌ها از زنان حمایت بیشتری داشته باشند قطعاً مدالهای بیشتری به دست می‌آید. در بخش ورزش زنان باید با حرکت هدفمندتر، کار ویژه صورت بگیرد.»