درباره آموریم، شکار جدید منچستریونایتد
شاعری از لیسبون
سیدعلی بلندنظر
خبرنگار
هر صحبتی درباره فوتبال پرتغال به سرعت به «اوس ترس گراندس» یا «سه بزرگ» اسپورتینگ لیسبون، پورتو و بنفیکا کشیده می‌شود. در قرن جدید، در واقع دو بزرگ شده بودند. اسپورتینگ در نیمه قرن بیستم حکمرانی می‌کرد و بین سال‌های 1958-1941 ده قهرمانی لیگ پرتغال را به دست آورد اما بعد از دهه 80 پورتو جای این تیم را به عنوان رقیب بنفیکا گرفت و اسپورتینگ در دهه 90 هیچ قهرمانی نداشت. دوره کوتاهی در ابتدای قرن بیست و یکم درخشیدند اما بعد طولانی‌ترین قحطی جام تاریخ خود را تجربه کردند و بنفیکا و پورتو 19 سال قهرمانی را بین خود تقسیم کردند.
این اما بزرگترین مشکل تیم نبود. جو باشگاه فوق‌العاده مسموم شده بود به نحوی که شش سال قبل، 50 هوادار نقاب‌زده به رختکن تیم حمله کردند و سر بازیکنان فریاد می‌زدند که «می‌کشیمتان». این کار باعث شد هفت بازیکن تیم قراردادشان را فسخ کنند ازجمله روی پاتریسیو و ویلیام کاروالیو، بازیکنان ملی‌پوش و همچنین پدیده تیم، رافائل لیائو؛ رئیس باشگاه برونو دی‌کاروالیو هم از سوی اعضا رأی عدم اعتماد گرفت. اما فقط سه سال بعد از تاریک‌ترین روز تاریخ باشگاه، اسپورتینگ به نزدیک به دو دهه سلطه پورتو و بنفیکا پایان داد و قهرمان سال 2021 لیگ پرتغال شد. معمار این تحول شگرف و تاریخی روبن آموریم بود؛ کسی که منچستریونایتد برای جانشینی اریک تن‌هاخ انتخاب کرده است.
دستاوردهای آموریم با آن قهرمانی تمام نشد. برای نخستین‌بار بعد از 10 سال تیم را به مرحله حذفی لیگ قهرمانان و بعد یک‌چهارم نهایی لیگ اروپا برد. فصل قبل اسپورتینگ بیستمین قهرمانی‌اش در لیگ پرتغال را دو بازی مانده به پایان جشن گرفت. این فصل را هم عالی شروع کرده‌اند، 9 برد از 9 بازی لیگ و هفت امتیاز از سه بازی در لیگ قهرمانان.
آموریم دوباره «سه بزرگ» را احیا کرده و اسپورتینگ به جایی برگشته که باید باشد یعنی یکی از تیم‌های پرقدرت پرتغال بعد از دوران طولانی ناکامی. بنابراین جای تعجب ندارد اگر یونایتد به این مربی 39 ساله رو آورده. اما آیا او می‌تواند روی نیمکتی که اسلاف بزرگش ناکام بوده‌اند، موفق باشد؟
اثرگذاری سریع
فقط یک هفته قبل از اخراج، تن‌هاخ از فوتبال‌نویسان و مقامات یونایتد صبر خواسته بود اما سر جیم راتکلیف و بقیه تصمیم‌گیرندگان یونایتد حتی بیش از اندازه به او وقت داده بودند. حالا آموریم می‌داند باید خیلی زود نتیجه بگیرد چون یونایتد در لیگ برتر خیلی عقب افتاده، با تیم چهارم جدول، استون ویلا هفت امتیاز اختلاف دارند و از سه بازی‌شان در لیگ اروپا سه امتیاز گرفته‌اند. البته جای نگرانی نیست، کافی است به کار او در براگا نگاه کنید. او 13 بازی روی نیمکت تیم نشسته بود که 10 برد به دست آورده بود ازجمله پیروزی برابر پورتو در فینال جام اتحادیه و نخستین برد در زمین بنفیکا بعد از 64 سال. همین باعث شد اسپورتینگ در مارس 2020 ده میلیون یورو خرج و قراردادش را فسخ کند. این مبلغ هواداران را شوکه کرد چون از خیلی بازیکنان تیم گرانتر بود اما آموریم ثابت کرد بهترین خرید اسپورتینگ در سال‌های طولانی بوده. در فصل اول تیم را قهرمان لیگ کرد و در فینال جام اتحادیه براگا را شکست داد!
سبک مشخص
یکی از رایج‌ترین انتقادات از دو فصل پرمشکل تن‌هاخ در اولدترافورد نداشتن سبک و فلسفه مشخص بازی بود. او را آوردند به خاطر دستاوردهایش در آژاکس که با «بازی موقعیتی» شگفتی آفریده بود اما در یونایتد آن را رها کرد و گفت: «یونایتد هرگز مثل آژاکس نیست.» عجیب بود، چون خیلی از بازیکنان سابقش را به اولدترافورد آورده بود.
اما آموریم را به خاطر سبک بازی‌اش می‌شناسند. او در تمام دوران مربیگری، سیستم 3-4-3 را انتخاب کرده، ابتدا در کاساپیا در دسته سوم فوتبال پرتغال و بعد تیم ب و اصلی براگا و اسپورتینگ. با وجود تعهد به این سیستم، از انعطاف‌پذیری تاکتیکی فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده. اسپورتینگ در فصل اول با اتکا به قدرت دفاعی به رهبری کاپیتان سباستین کواتس و با حمایت هافبک توپ‌گیر، ژوائو پالینیا به قهرمانی رسید. بال-مدافعان، نونو مندز و پدرو پورو که به ترتیب به پاری‌سن‌ژرمن و تاتنهام رفته‌اند، در حمله و دفاع مؤثر بودند و تیم در 34 بازی تنها 20 گل خورد. پدرو گونچالوز هافبک هجومی تیم با 23 گل آقای گل لیگ شد.
انطباق با کوچ ستاره‌ها
موفقیت اسپورتینگ طبعاً باشگاه‌های پولدار را جذب کرد و در تابستان 2022 چند تا از استعدادها از تیم جدا شدند، مندز به پاریس، پالینیا به فولام و ماتئوس نونز به ولورهمپتون؛ پورو هم در ژانویه به تاتنهام رفت. آموریم اما تیمش را منطبق کرد و اگرچه تیم در لیگ چهارم شد اما نتایج خوبی در اروپا گرفت، چهار امتیاز از تاتنهام در لیگ قهرمانان گرفتند قبل از آنکه با حذف آرسنال تا یک‌چهارم نهایی لیگ اروپا پیش بروند. فصل قبل دوباره اوج گرفتند، 96 گل زدند در برابر 29 گل خورده و با 10 امتیاز اختلاف قهرمان شدند. این فصل هم فرم فوق‌العاده هجومی خود را حفظ کرده و در 9 بازی 30 گل زده‌اند.
کواتس و گونچالو ایناسیو ستاره‌های خط دفاعی هستند که در حمله هم مشارکت دارند، گونچالوز در کار هجومی خطرناک است و پائولینیا بعد از انتقال از براگا در سال 2021 همواره منبع مطمئنی برای گلزنی بوده. کلید اما ویکتور گیوکرس، مهاجم سابق کاونتری سیتی بوده که مورد توجه همه اروپا قرار گرفته. او فصل قبل در 39 بازی در رقابت‌های مختلف 36 گل زد و در این فصل هم 12 گل زده است.
آماده برای گام بعدی
جای تعجب نیست که تیم‌های تراز اول اروپا به دنبال آموریم هستند. گفته می‌شد رقیب آرنه اسلوت برای لیورپول در تابستان بوده اگرچه خودش می‌گوید هرگز با این باشگاه مذاکره نداشته. با وستهام برای جانشینی دیوید مویس مذاکره داشت که بعداً به خاطرش عذرخواهی کرد. اینکه وستهام را قبول نکرده گویای باورش به توانایی‌هایش است. او منتظر یک کار بزرگتر بوده که حالا رسیده، یونایتد حاضر است 3/8 میلیون پوند مبلغ هنگفت فسخ قرارداد او را بپذیرد یعنی همان کاری که اسپورتینگ در سال 2020 انجام داد. برونو فرناندز ستاره پرتغالی منچستریونایتد هفت ماه قبل گفت: «اگر گام بعدی را بردارد، می‌تواند در انگلیس، اسپانیا یا فرانسه موفق باشد. لیگ برتر از همه سخت‌تر است اما او همه ویژگی‌های لازم را دارد.»
یادگیری از مورینیو
آموریم شاید مربیگری را از پایین‌ترین رده فوتبال پرتغال شروع کرده باشد اما بخت با او یار بوده و آموزش ویژه‌ای در مربیگری دیده که شامل یک هفته کار با ژوزه مورینیو در زمان حضورش در منچستریونایتد می‌شود. او همچنین مورد احترام یک چهره بزرگ دیگر، کریستیانو رونالدو است که در تیم ملی پرتغال کنارش بازی کرد و به او به خاطر سبک حرف زدنش، لقب شاعر داده بود.
سبک بیان این مربی باعث تحسین این رسانه‌ها شده و یک روزنامه‌نگار باسابقه او را شفاف و صریح توصیف کرده. در برخورد با رسانه‌ها با مورینیو تفاوت دارد و به ندرت خارج از وظایف قراردادی خود مصاحبه می‌کند و برخلاف «آقای خاص» دستاوردهایش را به بازیکنان نسبت می‌دهد نه خودش.
اما او هیچ‌جا مثل یونایتد زیر ذره‌بین نخواهد بود، در این باشگاه بزرگانی مثل مورینیو و لویی فان‌خال و همچنین تن‌هاخ که قبل از آمدن به نیمکت شیاطین‌سرخ یکی از مربیان تحسین‌شده اروپا بود، خرد شده‌اند. آموریم یکی از بهترین تاکتیسین‌های فوتبال است و حالا وقتش رسیده که در آب‌های بی‌رحم اولدترافورد شیرجه بزند، او قبل از این یک کشتی در حال غرق شدن را در لیسبون نجات داده و شاید ایده‌ها و تفکرات تازه‌اش همان چیزی باشد که غول خفته منچستر به آن نیاز دارد.
ناکام بزرگ مقابل تن‌هاخ
آمار آموریم
روبن آموریم در لیگ برتر مربیگری نکرده اما سابقه غلبه بر چند مربی تراز اول این لیگ را دارد که شاید مهم‌ترین آنها پیروزی برابر آرسنال میکل آرتتا در یک‌هشتم نهایی لیگ اروپا در سال 2023 باشد. بازی لیسبون 2 بر 2 و بازی لندن یک بر یک شد و تیم آموریم در ضربات پنالتی 6 بر 4 به پیروزی رسید. نبوغ تاکتیکی آموریم در آن بازی به چشم آمد، اسپورتینگ در زمان مالکیت توپ با سه دفاع کار می‌کرد و در زمان حمله آرسنال پنج مدافع داشت که اجازه شکل گرفتن کار هجومی رقیب را نمی‌داد. در بازی برگشت هم مانوئل اوگارته که به منچستریونایتد آمده، برای پورتو درخشید. او همچنین الیور گلاسنر، مربی فعلی کریستال پالاس را در زمان کار در آینتراخت فرانکفورت در لیگ قهرمانان ملاقات کرد و یک بازی را 3 بر صفر برد و دیگری را 2 بر یک باخت. او در یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان مقابل منچسترسیتی پپ گواردیولا قرار گرفته و بعد از باخت 5 بر صفر خانگی مقابل این تیم، در منچستر بدون گل مساوی شدند. او همچنین برابر تن‌هاخ قرار گرفته البته وقتی در آژاکس بود. در مرحله گروهی لیگ قهرمانان سه سال قبل آژاکس 5 بر یک و 4 بر 2 تیم آموریم را شکست داد.
اسپورتینگ آموریم با تاتنهام آنتونیو کونته هم روبه‌رو شده و یک بار 2 بر صفر پیروز شده و در بازی دیگر یک بر یک مساوی کرده‌اند.
خداحافظی پیروزمندانه
آموریم سه‌شنبه‌شب در حالی که باشگاه اسپورتینگ لیسبون اعلام کرده بود منچستریونایتد برای جذب او وارد مذاکره شده، تیمش را به نیمه نهایی جام اتحادیه پرتغال رساند در دیداری که شاید آخرین بازی تیم پایتخت پرتغال با مربیگری او باشد. اسپورتینگ با درخشش ویکتور گیوکرس و دو گل او 3 بر یک از سد ناسیونال گذشت. این تیم فصل قبل در فینال جام اتحادیه در وقت اضافه 2 بر یک به پورتو باخت. اسپورتینگ جمعه در لیگ بازی دارد و هفته آینده در لیگ قهرمانان اروپا به مصاف منچسترسیتی می‌رود. باشگاه اسپورتینگ در صورت نهایی شدن انتقال آموریم به منچستریونایتد قصد دارد ژوائو پریرا مربی تیم ب باشگاه را به نیمکت تیم اصلی بیاورد.