«چشمی» به درد دفاع میانی می‌خورد یا هافبک وسط؟
سؤال بی‌جواب 10 ساله
وصال روحانی
روزنامه‌نگار
12-10 سال بعد از مطرح شدن اولیه روزبه چشمی در فوتبال کشورمان هنوز بر سر این مسأله اختلاف‌نظر وجود دارد که بهترین پست برای استفاده از او کدامین مکان از زمین است؛ هافبک وسط یا دفاع وسط؟
«چشمی» البته با بازی در پست تخصصی و اولیه‌اش که همانا هافبک وسط بود، چهره شد و به «استقلال» رفت و به تیم ملی امید فراخوانده شد. کارلوس کی‌روش سرمربی وقت و پرتغالی تیم ملی بزرگسالان ایران اما این معادلات را عوض کرد. او بعد از دعوت از چشمی و امتحان کردنش در چند پست تصمیم گرفت بیشتر در دفاع وسط از وی استفاده کند. حیرت ناظران زمانی بیشتر شد که کی‌روش در توصیف چشمی او را مدرن‌ترین مدافع وسطی خواند که فوتبال ایران در یک طیف زمانی 10 ساله در اختیار داشته است. بسیاری از اهالی فوتبال به کی‌روش تاختند و این را یک اظهارنظر کاملاً خلاف واقع نامیدند. بروز اشتباهات بزرگ از سوی چشمی در مرکز خط دفاعی آبی‌های تهران در همان ایام (سال‌های 2014 و 2015 میلادی) هم سبب شد چند پنالتی حساس علیه آنها گرفته شود و استقلال چند بازی بزرگ را ببازد و یکی از آنها دربی معروف و معمولاً بدخیم تهران بود. شهرآوردی که هواداران هر دو تیم حاضرند در کل دیدارهای فصل ببازند اما این یکی را ببرند!
آن ضربه حماسی
دقیقاً یک سال و 5 روز پیش چشمی نه در پست دلخواه کی‌روش بلکه در حضور وی و در پست هافبک وسط گلی را زد که تا ابد در حافظه تاریخی فوتبال ایران از آن یاد خواهد شد. ایران در بازی دومش در مرحله گروهی جام جهانی 2022 روبه‌روی ولز قرار گرفته بود و مسابقه تا دقیقه 1+90 با تساوی بدون گل پیش می‌رفت. این نتیجه‌ای نبود که به درد هیچ‌یک از دو تیم بخورد و اگر خواهان صعود از گروه‌شان بودند، باید حتماً این دیدار را می‌بردند. این بیش از ولز برای ایران صدق می‌کرد زیرا در مسابقه اولش مقابل انگلیس با خوردن شش گل ویران شده و کل دید مثبت امیدواری‌اش را از دست داده بود و بشدت نیازمند یک بازیابی روحی بود. به این سبب وقتی چشمی یک توپ بازگشت داده شده از سوی مدافعان ولزی را در شروع وقت تلف‌شده در فاصله‌ای بیش از 25 متر تا دروازه حریف در اختیار گرفت و سپس با شوتی «آر‌پی‌جی»وار دروازه حریف را فرو ریخت، تمامی ورزشگاه و به واقع کل جام جهانی بیست و دوم تکان خورد. چشمی نمی‌دانست چگونه شادی کند و فقط لجام‌گسیخته به هر سو می‌دوید. سایر بازیکنان ایران و حتی نیمکت‌نشین‌ها هم می‌دویدند تا به چشمی برسند و در جشن شخصی او شریک شوند و ولزی‌ها از پای افتاده و غرق در حیرت شده بودند و نمی‌توانستند چنین شوت پرقدرتی را آن هم پس از گذشت 90 دقیقه و تمام شدن توان فیزیکی بازیکنان باور کنند. گل چشمی به قدری زیبا و چنان شوکه‌کننده بود که فیفا و سایر کشورها هم با گذاشتن کامنت‌هایی آن را ستودند و یک لحظه تاریخی خواندند. روحیه فراوان برگرفته از این گل حماسی به حدی بود که دقایقی بعد (6+90) رامین رضاییان مدافع راست پیش‌تاخته ایران با نهایت خونسردی دومین گل یوزها را هم زد و بازی 0-2 تمام شد. اگرچه ما در دیدار بعدی 0-1 به آمریکا باختیم و یک‌بار دیگر از گروه‌مان بالا نرفتیم.
چه کسی حلال مشکلات ما است؟!
10 سال بعد از تعریف مبالغه‌آمیزی که کی‌روش از چشمی کرد و قدری بیش از یک سال بعد از گل خیره‌کننده‌ای که در جریان جام جهانی 2022 قطر توسط چشمی زده شد، هنوز این سؤال ظاهراً بی‌پاسخ مطرح است که بهترین پست برای او کدام است. این پرسش این روزها بیش از هر جایی در اردوی استقلال بر زبان‌ها می‌آید. جایی که بجز محمدحسین مرادمند سایر مدافعان وسط استقلال کم و کاستی‌هایی دارند. آرمین سهرابیان خوب و ماجراجو اما فاقد تداوم است و ایمان سلیمی نیز در عین آینده‌دار بودن در حال حاضر کمترین تجربه را دارد و استفاده از او در دیدارهای فرسایشی لیگ برتر ریسک بزرگی است و امید حامدی‌فر نیز در همین تعریف می‌گنجد. در هافبک وسط دست‌های استقلال چندان پر نیست و اگرچه جواد نکونام امکان استفاده از امثال آرش رضاوند، مهدی مهدی‌پور و سعید مهری را در تمامی عرض میدان و از راست به چپ دارد و در صورت لزوم کوین یامگا هم قادر به بازی در خط میانی است، اما باز کار بازی‌سازی و تدوین نحوه بازی آبی‌ها به گونه‌ای صورت نمی‌گیرد که دلخواه مربیان و هواداران باشد و توقعات را برآورده نمی‌کند.
چه کسی باید در میان نفرات فوق میدان‌داری کند و خط بازی آبی‌ها را مشخص سازد. مشکل خاص نکونام این است که مشابه این پرسش برای دفاع میانی استقلال هم وجود دارد و اینجا هم این سؤال مطرح است که به سبب کاستی‌های سلیمی و سهرابیان کدام بازیکن باید در اکثر روزها زوج مرادمند در دفاع وسط باشد.
ZOOM
یک «همدرد»
برای نکونام
خواه ناخواه در مورد هر دو پرسش چشم‌ها ابتدا به سمت چشمی می‌رود اما چون او فقط یک آدم است و نه دو آدم و نمی‌تواند همزمان هم دفاع وسط باشد و هم هافبک وسط، با نکونام است که برای هر بازی با احتساب شرایط تیم خودش و مقتضیات تیم حریف چشمی را برای یکی از این دو پست برگزیند. این امر یک حالت ابهام و سردرگمی دائمی را برای نکونام ایجاد کرده و راه‌حل عاجل آن خریداری یک مدافع وسط تازه و یک هافبک وسط اضافی در زمان نقل و انتقال‌های نیم‌فصل است. تا چنان زمانی نکونام می‌تواند این‌گونه به خود دلداری بدهد که امیر قلعه‌نویی سرمربی تیم ملی ایران نیز همین مشکل را دارد و با اینکه چشمی را حتماً همراه با خود به جام ملت‌های آسیا خواهد برد اما مثل نکونام نمی‌داند که در بعضی از روزها او را دفاع وسط بگذارد و یا در هافبک میانی از وی استفاده کند. تا حل شدن این معضل و مشخص شدن پاسخ این معما چشمی می‌تواند به خود ببالد زیرا ضعف سایرین و قدرت خودش سبب شده سر زبان‌ها باشد و در چند پست به او احساس نیاز شود و خیلی‌ها وی را حلال مشکلات خود بدانند.