رونالدوی 38 ساله با انگیزه بازیکنی 18 ساله
تحول پرتغال با مارتینس
فرخ حسابی
روزنامه نگار
پرتغال با اقتدار و کسب حداکثر امتیاز به یورو 2024 صعود کرد با وجود تردیدهایی که درباره روبرتو مارتینس و همچنین آینده کریستیانو رونالدو در تیم وجود داشت. این کشور بعد از حذف از یک‌چهارم نهایی جام جهانی 2022 قطر به مربی اسپانیایی رو آورد. آنها با شکست مقابل مراکش از دور مسابقات حذف شدند در دیداری که رونالدو به‌عنوان بازیکن جانشین به زمین آمد چون فرناندو سانتوس بعد از مرحله گروهی تصمیم گرفت اسطوره پرتغال را از ترکیب اصلی بیرون بگذارد.
مارتینس در ژانویه یعنی کمتر از یک ماه بعد از پایان جام جهانی به‌عنوان مربی پرتغال انتخاب شد و روزنامه آبولا مدعی شد طی یک نظرسنجی 75 درصد مردم این کشور از این گزینه رضایت نداشتند. خیلی‌ها او را مسئول ناکامی نسل طلایی فوتبال بلژیک می‌دانستند که امثال ادن آزار، کوین دبروین و روملو لوکاکو در شش سال مربیگری مارتینس به هیچ موفقیت درخوری نرسیدند.
تیم بی‌روحیه
مارتینس تیمی را به دست گرفت که با باخت مقابل مراکش روحیه‌اش به پایین‌ترین حد رسیده بود اما کاری کرد که تیم با صددرصد امتیاز راهی تورنمنت آلمان شود ضمن اینکه رونالدو با زدن 10 گل در 38 سالگی جایگاه خود را در ترکیب این تیم باز یافت. انتظار می‌رفت بعد از خروج از فوتبال اروپا و رفتن به عربستان سعودی و همچنین ناکامی‌های جام جهانی دوران افت او شروع شود.
اما برخلاف انتظارها، او رابطه خوبی با مارتینس ایجاد کرد و در شش تا از 9 بازی که در آن حاضر شد، گل زد، در چهار تا دبل کرد. رکورد گلزنی ملی او به 128 گل در 205 بازی رسید و با آنکه دو دهه قبل نخستین بازی ملی خود را انجام داده، همچنان از نظر مارتینس باانگیزه و مشتاق است. مارتینس به آاس گفت: «توضیحش برایم سخت است که چطور یک بازیکن 38 ساله که بیش از هر کسی در جهان بازی ملی دارد، مثل بازیکنی 18 ساله برای موفقیت انگیزه دارد. این نیرویی است که روی همه اعضای تیم تأثیر می‌گذارد. بازیکنی که همیشه سعی می‌کند در جای درست باشد، دوست دارد گل بزند اما فوق‌العاده به نظم تیمی پایبند است. او نمونه است و داشتن چنین بازیکنی با این تجربه در رختکن فوق‌العاده است.»
بعد از انتصاب مارتینس این دو با هم صحبت کردند و مربی براحتی رونالدو را در برنامه‌هایش جا داد: «کریستیانو آماده بازنشستگی نبود. می‌خواست بخشی از چرخه جدید باشد و به آسانی در برنامه‌های تیم جا شد. در اردوی ماه مارس چهار گل زد، یک رهبر واقعی است، یک کاپیتان باتجربه که هیچ کس ندارد.»
بهترین خط حمله
بازیکن دیگری که برای پرتغال مارتینس درخشید، کاپیتان منچستریونایتد، برونو فرناندز است که شش گل و هفت پاس گل به نامش ثبت شد. این آمار در 10 بازی ملی خیلی بیشتر از چهار گل و سه پاس گلی است که در 17 بازی این فصل برای شیاطین سرخ به ثبت رسانده.
آبولا در رتبه‌بندی کیفی بازیکنان در پیروزی آخرشان برابر ایسلند، فرناندز را چهره شاخص صعود و فرمانده تیم توصیف کرد. او با آنکه در لحظات مهم تیم باشگاهی‌اش نقش داشته، یونایتد امیدوار است آمار ملی را به رده باشگاهی منتقل کند.
استعدادهای هجومی به همینجا ختم نمی‌شود و پرتغال با زدن 36 گل بهترین خط حمله مرحله مقدماتی را در اختیار دارد. برناردو سیلوا، گونچالو راموس، ژوائو کانسلو و ژوائو فلیکس هر کدام سه گل زده‌اند ضمن اینکه مهاجم روی فرم لیورپول، دیوگو ژوتا هم در حملات تیم مؤثر واقع شده است.
تنوع گزینه‌ها
تنوع گزینه‌های هجومی پرتغال آنقدر زیاد است که هر تیمی که تابستان آینده به آلمان می‌رود، نگران است.
دفاع تیم آنقدر پرمهره نیست اما گزینه‌های خوبی در اختیار مربی تیم است، روبن دیاز ستاره منچسترسیتی یکی از بهترین‌ها در پست خود است و ژوائو پالینیا بعد از بازی‌های درخشانی که در فولام و تیم کشورش انجام داده به شدت مورد توجه غول‌های اروپایی است اما فقط موضوع این نیست. مارتینس روزانه 90 دقیقه در کلاس زبان پرتغالی شرکت می‌کند و از همه خواسته با زبانی با او صحبت کنند که به آن مسلط است و سریع‌تر یاد می‌گیرد.
او کادر فنی خوبی هم ایجاد کرده که از مدافع سابق چلسی و رئال مادرید، ریکاردو کاروالیو نیز در آن استفاده می‌شود. او همچنین خسوس سبا که در سال 1995 با هم به‌عنوان بازیکن به ویگان رفتند، ایناکی برگارا که با مارتینس در سوانزی و سپس اورتون کار کرد و آنتونی باری کمک مربی چلسی را به نیمکت پرتغال آورده است.
انگیزه‌های درست
نکات مثبت زیادی هست اما این تیم جای پیشرفت دارد. پرتغال در گروهی قرار گرفت که اسلواکی، لوکزامبورگ، ایسلند، بوسنی و لیختن اشتاین در آن حضور داشتند، هیچ کدام رقبای قابل توجهی به حساب نمی‌آیند و پرتغال بدرستی محک نخورد تا جایی که در 10 بازی تنها دو گل خوردند.
مارتینس حالا در 38 بازی مقدماتی جام جهانی و یورو با بلژیک و پرتغال شکست نخورده است. او با بلژیک در جام جهانی 2018 سوم شد، از یک‌چهارم نهایی یورو 2020 حذف شد و در قطر حتی از مرحله گروهی بالا نرفت. حالا که امثال اسپانیا، آلمان، ایتالیا و بلژیک از جمله مدعیان جدی قهرمانی اروپا محسوب نمی‌شوند، مارتینس زیر فشار زیادی است برای اینکه پرتغال را به موفقیتی دیگر بعد از قهرمانی یورو 2016 برساند.