بررسی عملکرد ورزش ایران در بازی‌های آسیایی (بخش چهارم)
زنان وارد می‌شوند
سیزدهمین دوره
بانکوک تایلند 1998
کاروان ایران در سیزدهمین دوره بازی‌های آسیایی یکی از پرجمعیت‌ترین دوره‌های خودش تا آن زمان را پشت سر گذاشت. ورزش ایران با 200 نفر برای این مسابقات به بانکوک رفت. پرچمداری ایران در مراسم افتتاحیه را آرش میراسماعیلی جودوکار نوظهور ورزش ایران برعهده داشت. نکته جالب درباره این مسابقات این بود که این دوره آخرین میزبانی بانکوک از مهمترین تورنمنت کمپلکس قاره آسیا محسوب می‌شد. جالب‌تر اینکه رقابت‌های سال 1996 که به میزبانی این کشور برگزار شد را پادشاه بومیپول آدولیادج افتتاح کرد، همان فردی که پس از گذشت تقریباً 30 سال از اولین میزبانی تایلند، در ورزشگاه خاطره‌انگیز راجامانگالا بانکوک حضور یافت و مسابقات سال 1998 را افتتاح کرد.
درخشش آزادکاران، سقوط فرنگی‌کاران
تیم ملی کشتی آزاد ایران در این دوره نسبت به رقابت‌های 1994 هیروشیما کاملاً متفاوت شده بود. به گونه‌ای که هیچ بازمانده‌ای از تیم اعزامی به هیروشیما در بانکوک حضور نداشت. با وجود این اما آنها یکی از بهترین نتایج کاروان در آن دوره را کسب کردند. آزادکاران ایران در مجموع 6 مدال رنگارنگ به دست آوردند. مهمترین نفرات طلایی ایران را کشتی‌گیران سرشناسی همچون عباس جدیدی، علیرضا حیدری و علیرضا رضایی تشکیل می‌دادند. محمد طلایی سرمربی تیم ملی ایران در رقابت‌های جهانی 2017 پاریس هم در آن مسابقات به مدال برنز رسید. کشتی ایران اما هر اندازه در آزاد امیدوار‌کننده ظاهر شد، در فرنگی ناامیدکننده بود. فرنگی ایران در آن زمان تنها یک مدال طلا توسط مهدی سبزعلی در وزن 130 کیلوگرم کسب کرد.
بازگشت به اصل خویش
وزنه‌برداری ایران تا پیش از رقابت‌های بانکوک در ادوار گذشته بعد از انقلاب عملکرد ناامیدکننده داشت. به گونه‌ای که وزنه‌برداران ایران بدون مدال به ایران باز‌می‌گشتند. در این دوره اما تیم ملی وزنه‌برداری ایران که متحول شده بود، یک نمایش استثنایی ارائه داد و موفق شد یک طلا، 2 نقره و 2 برنز کسب کند. مهمترین مدال‌آوران وزنه‌برداری ایران در بانکوک محمدحسین برخواه، کوروش باقری و شاهین نصیری‌نیا بودند که موفق شدند به مدال طلا برسند. در این رقابت‌ها حسین رضازاده هم به مدال برنز رسید.
ادامه کولاک رزمی‌ها
ورزش ایران همواره در رشته‌های رزمی همیشه یکی از شانس‌های اصلی کسب مدال به شمار می‌رود. اتفاقی که برای ورزش ایران در بانکوک 1998 رخ داد و ورزش‌های رزمی در مجموع موفق شدند 15 مدال برای کاروان ایران به دست آورند و تبدیل به موفق‌ترین رشته‌های ورزش ایران در سیزدهمین دوره بازی‌های آسیایی شوند. تیم تکواندو که نفراتی همچون مهدی بی‌باک و بیژن مقانلو را در اختیار داشت، موفق شد 1 طلا، یک نقره و 3 برنز کسب کند. جودو هم با اتکا به ستارگانی همچون محمود میران و آرش میراسماعیلی یک نقره و 3 برنز به دست آورد. کاراته هم با درخشش علیرضا کتیرایی 1 طلا و 3 نقره کسب کرد. بوکس هم در ادامه روند خوبش در این دوره موفق شد به یک نقره و یک برنز برسد. نکته جالب اینکه روح‌الله حسینی رئیس فعلی فدراسیون ایران در آن دوره به مدال برنز رسید.
آبروداری وزیر سابق در دوومیدانی
حمید سجادی وزیر سابق ورزش ایران که پیش از نشستن پشت صندلی مدیریت، به صورت حرفه‌ای رشته دوومیدانی را دنبال می‌کرد، یکی از دوومیدانی‌کاران ایران در بانکوک بود. او در ماده 3000 متر با مانع یک مدال نقره برای کاروان ایران به دست آورد. دیگر مدال دوومیدانی در این دوره را جعفر باباخانی در همین ماده گرفت. مدالی که از جنس برنز بود، تا دوومیدانی ایران یک شب فوق‌العاده را سپری کند.
قادر میزبانی جور همه را کشید
تیم ملی دوچرخه‌سواری ایران در آن دوره نمایش نسبتاً خوبی از خودش ارائه داد. رکابزنان ایران در آن مسابقات توسط قادر میزبانی به مدال طلای ماده 50 کیلومتر تایم تریل انفرادی و امیر زرگری به مدال برنز 4 کیلومتر تایم تریل انفرادی رسیدند.
اوجاقی نوبرانه کاروان را رقم زد
تیم ملی ووشو که در چند دوره اخیر یکی از رشته‌های ثابت کاروان ایران در مدال‌آوری و اعزام است، در سال 1998 اولین حضورش در بازی‌های آسیایی را تجربه کرد. حضوری که برای آنها با مدال همراه شد. جایی که حسین اوجاقی موفق شد به یک مدال نقره برسد.
ناکام‌ها
ورزش ایران همواره در بازی‌های آسیایی رشته‌های ناکام زیادی داشته؛ رشته‌هایی که بدون مدال و دست خالی به ایران بازمی‌گردند. از جمله این ورزش‌ها می‌توان به ژیمناستیک، قایقرانی، بسکتبال، هندبال، سوارکاری و تنیس اشاره کرد. نکته جالب این ماجرا برای سوارکاری رخ داد؛ رشته‌ای که در دوره گذشته طلسم‌شکنی کرد و یک مدال برنز گرفت. پس از آن انتظارات از سوارکاران ایران افزایش یافت و با امید کسب مدال به تایلند آمدند. اتفاقی رخ نداد و تیم ملی سوارکاری مردان ایران مسابقات تیمی را با حضور در رتبه هفتم به پایان رساند تا ثابت شود مدال دوره قبل تنها یک اتفاق بوده. در پایان مسابقات کاروان ایران با کسب 10 مدال طلا، 11 نقره و 13 برنز و در مجموع کسب 34 مدال در رتبه هفتم جدول رده‌بندی مدالی قرار گرفت.
چهاردهمین دوره
بوسان 2002
شورای المپیک آسیا امتیاز میزبانی چهاردهمین دوره بازی‌های آسیایی را به شهر بوسان کره جنوبی واگذار کرد. اتفاقی که پس از سال 1986 دومین میزبانی کره جنوبی در بازی‌های آسیایی را رقم زد. در آن دوره کاروان ایران با 150 ورزشکار و تقریباً 200 نفر کمتر از دوره گذشته راهی بوسان شد. پرچمداری ایران در مراسم افتتاحیه را علی دایی فوق‌ستاره آن روزهای فوتبال ایران برعهده داشت. کسی که در روز آخر مسابقات همراه با تیم فوتبال به مدال طلای مسابقات رسید و آخرین مدال فوتبال ایران در بازی‌های آسیایی را به دست آورد.
همان همیشگی
تیم ملی کشتی ایران موفق شد عملکرد درخشان دوره‌های گذشته‌اش را تکرار کند. اتفاق ویژه این رشته در بوسان توسط علیرضا حیدری رقم خورد. جایی که او موفق شد تنها مدال طلای آزادکاران را به دست آورد و دومین مدال طلای خودش در رقابت‌های آسیایی را کسب کند. کشتی آزاد ایران اما در این دوره یک عضو جدید داشت؛ علیرضا دبیر که 2 سال پیش از بازی‌های بوسان در المپیک سیدنی طلایی شده بود، برای اولین بار به بازی‌های آسیایی آمده بود. او به دنبال مدال طلا بود اما همراه با عباس جدیدی به نقره رسید. مهدی حاجی‌زاده و محمد رضایی هم برای ایران برنز گرفتند. فرنگی‌کاران هم توسط پرویز زیدوند، علیرضا غریبی و مسعود هاشم‌زاده 3 برنز کسب کردند.
بار مدال‌آوری روی دوش رزمی‌ها
رشته‌های رزمی در این دوره هم به مانند رقابت‌های بانکوک نمایش خوبی داشتند. به گونه‌ای که ایران در رشته‌های جودو، تکواندو، کاراته و ووشو به مدال‌های متعددی رسید. این رشته‌ها در مجموع برای ورزش ایران در بوسان 16 مدال کسب کردند. مهمترین مدال‌ها را اما علیرضا کتیرایی در کاراته، مسعود حاجی آخوندزاده در جودو و هادی ساعی در تکواندو به دست آوردند. البته که علیرضا کتیرایی با طلایی که به دست آورد، همراه با علیرضا حیدری تنها ورزشکارانی بودند که در این دوره موفق به تکرار مدال طلا شدند. حسین اوجاقی هم در ووشو رتبه خودش را بهبود بخشید و به طلا رسید، محمد آقایی دیگر ووشوکار ایران اما نقره گرفت.
پایان ناکامی چند ساله
وزنه‌برداری که در طول چند دوره گذشته بازی‌های آسیایی نوسان بسیاری را تجربه کرد، در این دوره موفق شد نمایش خوبش در بازی‌های بانکوک را این بار در بوسان تکرار کند. وزنه‌برداری ایران در این دوره یک طلا توسط حسین رضازاده که در بانکوک سوم شده بود، به دست آورد. کوروش باقری و محمدحسین برخواه طلایی‌های دوره قبل به نقره رسیدند. حسین توکلی، محمدعلی فلاحتی‌نژاد و سیدمهدی پانزوان هم به برنز رسیدند.
کولاک فوتبالی‌ها با برانکو
پس از حذف تیم ملی فوتبال ایران از رقابت‌های جام جهانی 2002 با بلاژویچ، فدراسیون فوتبال هدایت تیم امید در بازی‌های آسیایی بوسان را به برانکو ایوانکوویچ دستیار او سپرد. کسی که با یکی از پرستاره‌ترین تیم‌های فوتبال امید ایران موفق شد به سکوی نخست رقابت‌های فوتبال برسد. دستاوردی که پس از گذشت بیش از 20 سال تکرار نشده.
آبروداری صمیمی
دوومیدانی ایران که در آن سال‌ها حال و روز خوبی نداشت، یکی از بدترین عملکردهایش در بازی‌های آسیایی را داشت و تنها توسط عباس صمیمی در پرتاب دیسک به مدال نقره رسید.
نوبرانه‌ها
کاروان ایران در این دوره در 2 رشته پس از سال‌ها به مدال رسید. والیبال مردان مدال نقره گرفت و تیراندازی زنان هم در ماده 10 متر تیمی به نقره رسید. ایران که با 150 ورزشکار به بوسان سفر کرده بود، موفق شد 8 طلا، 14 نقره و 14 برنز کسب کند؛ مدال‌هایی که ایران را در جدول رده‌بندی مدالی به رتبه دهم رساندند. آنچه نشان از سقوط آزاد ورزش ایران نسبت به دوره گذشته حکایت داشت.
پانزدهمین دوره
دوحه 2006
کاروان ایران در بازی‌های آسیایی 2006 دوحه، 239 عضو داشت. تعدادی که نسبت به دوره گذشته افزایش چشمگیری داشت. در این دوره یک رشته جدید به نام شطرنج به کاروان اعزامی اضافه شده بود. رشته‌ای که مسئولان را ناامید نکرد و دست خالی به ایران بازنگشت. حسین رضازاده مرد طلایی وزنه‌برداری آن روزهای ایران از سوی کمیته ملی المپیک و سازمان تربیت بدنی وقت به عنوان پرچمدار کشورمان در مراسم افتتاحیه انتخاب شده بود. کسی که در روزهای پرتلاطم پولاد سرد و حواشی‌ای که پیش از اعزام به رقابت‌های جهانی دومنیکن برای تیم پیش آمده بود، تنها طلای وزنه‌برداری ایران در دوحه را به دست آورد.
درخشان مثل رشته‌های تیمی
رشته‌های تیمی کاروان ایران در بازی‌های آسیایی دوحه یکی از بهترین نمایش‌های تاریخ خودشان را ارائه دادند. به گونه‌ای که کاروان ایران از رشته‌های تیمی 3 مدال کسب کرد. فوتبال که در بوسان به طلا رسیده بود، در دوحه برنزی شد. هندبال هم برنز گرفت. بسکتبال اما با تیمی که نفراتی همچون مهدی کامرانی، صمد و آیدین نیکخواه بهرامی را در ترکیبش داشت هم به مدال برنز رسید تا کاروان ایران 3 مقام سومی از 3 رشته تیمی به دست آورد.
زنان وارد می‌شوند
ورزشکاران اعزامی زن به آن دوره هم نمایش فوق‌العاده‌ای داشتند و موفق شدند در مجموع 2 برنز کسب کنند. مدال‌هایی که توسط افسانه شیخی و مهروز ساعی که در این دوره هم به عنوان دستیار مینو مداح به هانگژو می‌رود، در تکواندو به دست آمد. به جز شیخی و ساعی، تکواندوی ایران به 6 مدال رنگارنگ دیگر هم رسید. هادی ساعی شگفتی‌ساز المپیک 2004 آتن در دوحه مانند خواهرش به مقام سوم وزن منهای 72 کیلوگرم رسید.
میراسماعیلی بازگشت
پس از اینکه آرش میراسماعیلی در دوره گذشته بازی‌ها نمایش خوبی نداشت و به مدال نرسید، در این دوره کولاک کرد و موفق شد یک نقره کسب کند. دیگر مدال‌های ایران را محمود میران، مسعود حاجی آخوندزاده و محمدرضا رودکی به دست آوردند. کاروان ایران به جز جودو و تکواندو، دو رشته رزمی دیگر یعنی کاراته و ووشو را هم به دوحه اعزام کرده بود. رشته‌هایی که موفق‌ترین دوره خودشان را پشت سر گذاشتند در مجموع 8 مدال به دست آوردند. اتفاق عجیب این دوره اما برای حسن روحانی در کاراته رخ داد. جایی که او در دو وزن متفاوت روی تاتامی رفت و موفق به قهرمانی در هر 2 وزن شد. اتفاقی که در نوع خودش جالب توجه بود.
احسان حدادی وارد می‌شود
احسان حدادی که در این دوره به دنبال کسب پنجمین طلای متوالی خودش در بازی‌های آسیایی است، برای اولین‌بار در بازی‌های آسیایی دوحه موفق به کسب مدال در پرتاب دیسک شد. البته تیم دوومیدانی ایران در آن دوره به جز حدادی، توسط احسان مهاجرشجاعی در ماده 800 متر مردان به مدال برنز رسید. کشتی هم مانند ادوار گذشته، موفق به کسب 4 مدال طلا، 5 نقره و 1 برنز شد. نکته ویژه درباره علیرضا حیدری بود. او که از سال 1998 همواره کاروان ایران در بازی‌های آسیایی را همراهی می‌کرد، در سومین حضورش موفق شد سومین مدال طلایش را به دست آورد. نتیجه‌ای که باعث شد او تبدیل به یکی از پرافتخار‌ترین ورزشکاران تاریخ ایران در بازی‌های آسیایی شود.
نمایش عجیب دوچرخه‌سواری
دوچرخه‌سواری ایران در بازی‌های آسیایی دوحه یکی از بهترین عملکردهایش در تاریخ را پشت سر گذاشت. آنها موفق شدند 3 مدال نقره و یک برنز به دست آورند. رکوردی که پس از بازی‌های آسیایی دوحه تا به امروز تکرار نشده است.
نوبرانه‌ها
همانطور که گفته شد تیم ملی شطرنج اولین حضورش را در بازی‌ها تجربه می‌کرد. جایی که آنها در ماده تیمی به مدال برنز رسیدند. دیگر اتفاق عجیب کاروان ایران را قایقرانی کانو و کایاک رقم زد و در کایاک دو نفره 1000 متر مردان به مدال نقره رسید. شمشیربازی هم در اپه انفرادی و تیمی 2 مدال برنز کسب کرد. در پایان ایران با کسب 11 مدال طلا، 15 نقره و 22 مدال برنز (در مجموع 48 مدال) به رتبه ششم جدول رده‌بندی مدالی رقابت‌های دوحه رسید.