سقف پرواز تیم قلعه‌نویی تا به کجاست؟
شاید سرانجام خورشید بتابد
وصال روحانـی
روزنامه نگار
ثبت پنجمین برد متوالی برای تیم ملی فوتبال ایران در دیدارهای دوستانه و رسمی 6 ماه اخیرش این سؤال بدیهی را پیش آورده که سقف پرواز این تیم تا به کجاست. دو نکته اهمیت این پرسش را بیشتر می‌سازد؛ یکی اینکه تیم ملی بلغارستان که پنجشنبه شب هفته پیش با یک گل به ایران باخت، با وجود نزول شدید 20 سال اخیرش هنوز هم تیم توانمندی است و از قدرت بدنی بالایی بهره می‌برد و با اینکه در چهار بازی اولش در دور مقدماتی «یورو 2024» فقط دو امتیاز اندوخته اما اسیر هیچ حریفی نشده و بازنده یکطرفه کمتر میدانی بوده و برعکس با بازی مبتنی بر استقامت جسمانی‌اش حریفان را واقعاً آزار داده است. نکته دوم که فارغ از نحوه ارزشگذاری رقیب‌مان و جایگاه نه‌چندان رفیع بلغارها در جدول فیفا است، متمرکز بر تیم خودمان و پتانسیل بالای آن می‌شود. به واقع از سال 2010 به بعد ما هرگز مثل امروز تیم ملی‌ای نداشته‌ایم که چندین و چند لژیونر بسیار توانا و پرتجربه در آن توپ بزنند. به واقع حضور مهدی طارمی که همه فوتبال اروپا خواهان وی هستند و همچنین علیرضا جهانبخش، سامان قدوس، سعید عزت‌اللهی، میلاد محمدی، احسان حاجی‌صفی، رامین رضاییان، شجاع خلیل‌زاده و البته علیرضا بیرانوند که در اوج پختگی بین‌المللی خود بسر می‌برند، سبب می‌شود نگاهی امیدوارانه به حضور این تیم در جام ملت‌های آسیای 2023 (چهارماه واندی دیگردرقطر) داشته باشیم. فراموش نکنیم که امثال آزمون، قلی‌زاده و انصاری‌فرد که در فهرست دو دیدار دوستانه مقابل بلغارستان و آنگولا غایب بودند و کنعانی‌زادگان که تنبیه انضباطی شده بود نیز می‌توانند جزو مسافران قطر باشند و چنین تیمی که به مرتضی پورعلی گنجی، روزبه چشمی، علی کریمی و محمد محبی هم چشم دارد، نمی‌تواند در آوردگاه قطر رقیبی دست و پا بسته برای حریفان باشد و برعکس تیمی نشان می‌دهد که می‌تواند انواع دردسرها را برای رقبایش ایجاد کند.
اگر قرار بر انجام کاری کارستان باشد
شکی نیست که پیر بودن آشکار «یوزها» و معدل سنی بالای آنها یک نقصان برای تیم ملی است و هرچه حضور ما در «قطر 2023» طولانی‌تر و مسابقات ما سنگین‌تر و فرسایشی‌‌تر شود، نفرات ما بیش از پیش فرسوده شده و در فشار موجود تحلیل رفته و فاقد شادابی خواهند شد اما اگر مربیان تیم ملی بتوانند با اجتناب از به‌کارگیری یک ترکیب همیشه ثابت به طور چرخشی عمل کنند و در هر بازی به سه- چهار بازیکن تازه روی بیاورند، هم فرسودگی کلی تیم ملی کمتر خواهد شد و هم در هر بازی تاکتیک‌ها و روش‌هایی را رو خواهیم کرد که اجرای آن از تازه واردها برمی‌آید و نفرات حاضر در مسابقات قبلی از آن بی‌بهره بوده‌اند. در دیدار اخیر مقابل بلغارستان در شهر پلوودیف این کشور معدل سنی 16 بازیکنی که در ترکیب ثابت یا به عنوان یار تعویضی به میدان رفتند، به رقم خیره‌کننده و تأسف‌آور 30 سال و 3 ماه می‌رسید که حتی از میانگین سنی تیم بسیار پیری که کارلوس کی‌روش پرتغالی به جام جهانی 2022 قطر برده بود، قریب به 5 ماه فراتر می‌رفت. در عین حال تا زمانی که یک تیم پیروز می‌شود و تاکتیک‌هایش جواب می‌دهد، نمی‌توان و نباید، فاکتور سنی آن را تنها عامل تأثیرگذار دانست و آن را نکته‌ای کاملاً منفی تلقی کرد و عامل شکست حتمی به حساب آورد و محسنات آن را وارد محاسبات نکرد. شاید هم بهترین توصیف برای این تیم و شانس‌هایش در جام ملت‌های قاره این باشد که بگوییم امکان تابش خورشید اقبال برای ژنرال و مردانش غیرممکن نیست و اگرچه باید افزود که قضیه به شرط و شروط متعدد وابسته است اما اگر قرار باشد یک تیم پیر کارآزموده بتواند در قطر کاری کارستان کند، شاید همین تیم مسن اما پخته فعلی ما باشد.
اهمیت مضاعف یک پیروزی احتمالی
تیم ملی ایران از زمان روی کار آمدن مجدد قلعه‌نویی 6 دیدار تدارکاتی و رسمی داشته و بجز مسابقه اول که یک بازی دوستانه مقابل روسیه در تهران در 4 فروردین ماه امسال بود و به تساوی 1-1 انجامید، هر پنج مسابقه دیگرش را برده است. این تیم 9 فروردین، کنیا را در دیداری تدارکاتی در تهران 1-2 برد، سپس در جام کافا (آسیای میانه) که «AFC» آن را رسمی می‌انگارد، افغانستان و قرقیزستان را با زدن 6 و 5 گل و ازبکستان را با نتیجه 0-1 مغلوب کرد و در ششمین بازی‌اش نیز همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، با یک گل بر بلغارستان فائق آمد. بازی دوستانه بعدی یوزها سه‌شنبه این هفته مقابل آنگولا در تهران است و شاگردان قلعه‌نویی پس از آن دو دیدار نخست خود را در دور مقدماتی جام جهانی 2026 (و البته جام ملت‌های آسیای 2027) در روزهای 25 و 30 آبان برگزار خواهند کرد که اگرچه بازی‌هایی رسمی است اما حکم و اثر دیدارهای تدارکاتی را هم برای آنها در راه حضور در جام ملت‌های 2023 خواهد داشت. دوری 47 ساله ایران از عنوان قهرمانی این مسابقات اهمیت کسب احتمالی این مقام را مضاعف ساخته و با اینکه هیچ اطمینانی در کار نیست و سن بالا و تجربه همیشه در حکم یک شمشیر دولبه است و می‌تواند عامل اصلی پیروزی یا برعکس دلیل عمده ناکامی باشد، ولی با تیمی که ایران اینک در اختیار دارد اگر در قطر روی خوب فوتبال را ببیند و در دیدارهای حساس‌مان «روز، روز ما باشد»، شاید خورشیدی که پیش‌تر هم از آن یاد کردیم، انوار روح‌بخش خود را به سوی ما بگیرد و اتفاق بزرگی رخ بدهد.