پخش فوتبال با روش 16 سال قبل
سر تا پا کیفیت!
ایمان گودرزی
روزنامه‌نگار
با شروع فیفادی، لیگ بیست و سوم فوتبال ایران پس از برگزاری چهار هفته تعطیل شد. در طول این مدت به خوبی نقاط قوت و ضعف لیگ مشخص شد.
شاید بتوان گفت تنها رقم دستمزدها و معارفه پیراهن‌ها به لطف مدیران رسانه‌ای تیم‌ها تنها نقطه قوت شروع لیگ به حساب می‌آید، اما در مقابل کیفیت بد زمین‌ها و آماده نبودن بسیاری از استادیوم‌ها از جمله آزادی و عدم آمادگی برای میزبانی از هواداران مشکلاتی است که به خوبی در لیگ بیست و سوم به چشم می‌آید.
اما یکی دیگر از نقاط ضعفی که استثنائاً به باشگاه‌ها ربطی ندارد وضعیت پخش بسیار بد بازی‌ها از شبکه‌های تلویزیونی است. نبود دوربین‌های باکیفیت و همچنین انتقال ضعیف از مبدأ به مرکز پخش باعث شده که تصاویر باکیفیت بسیار ضعیف به دست بیننده برسد، با اینکه سال‌هاست کیفیت دوربین‌های تصویربرداری فوتبال از حالت اس‌دی به اچ در آمده و حتی حالا بازی‌های فوتبال در سراسر دنیا با کیفیت 4k در حال پخش است تصاویر دریافتی لیگ ایران در اکثر شهرها با کیفیتی مانند اس‌دی در رقابت است!
واقعیت امر این است که برخلاف وعده‌های مکرر مسئولان صدا و سیما مبنی بر بهبود کیفیت تصاویر فوتبال در شهرستان‌ها، هنوز هم به نظر می‌رسد این بازی‌ها با ابتدایی‌ترین شکل ممکن ضبط و پخش می‌شوند که ناگفته پیداست روی اعصاب مخاطب است. تلویزیون که بسیاری از مخاطبانش را از دست داده به واسطه انحصاری که در پخش بازی‌های لیگ برتر دارد، همچنان پربیننده‌ترین برنامه‌هایش همین مسابقات پخش زنده است؛ ولی عجیب آنکه در بهبود کیفیت این تصاویر هم هیچ کوششی نمی‌کند یا اینکه کوششی که قابل لمس باشد، انجام نشده است.
این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که صدا و سیما سال‌هاست از پرداخت حق پخش تلویزیونی طفره می‌رود و در میان شگفتی بدترین تصاویر با بدترین کیفیت ممکن را از زمانی که قرار است بازی‌های لیگ در شهرستان برگزار شود، به خورد مخاطب می‌دهد.
تصاویری که بارها مشخص شده حتی پخش آنها از دوربین‌های گوشی‌های هوشمند جدید هم ضعیف‌تر و بی‌کیفیت‌تر است. در حالی که این روزها مسابقات در کشورهای همسایه به صورت 4k، فول‌اچ‌دی و در بدترین حالت ممکن اچ‌دی پخش می‌شود و کارگردان‌های تلویزیونی در حال امتحان‌کردن پخش این رقابت‌ها با فرمت 8k هم هستند، در ایران همچنان مشابه با چند دهه قبل، مسابقات فوتبال بر بستر SD به دست مخاطب می‌رسد که ناگفته پیداست ضعفی بزرگ و غیرقابل چشم‌پوشی است.
تلویزیون از کنار پخش رقابت‌های فوتبال درآمد بسیار هنگفتی دارد و اغلب تعدد زیرنویس‌های تبلیغاتی به قدری زیاد است که از کیفیت پخش کاسته می‌شود؛ ولی به نظر می‌رسد هزینه کردن برای بهبود تصاویر ارسالی از شهرستان‌ها چندان اولویتی ندارد.
این اتفاق را باید گذاشت کنار تصاویری که از کشورهای دیگر در زمان پخش فوتبال مخابره می‌شود. جایی که کارگردان‌های خارجی آن‌قدر ابتکار به خرج داده‌اند که ارائه نمای ۳۶۰ درجه، کارهای گرافیکی آنلاین و حتی پخش به شیوه پلی‌استیشن هم به رزومه آنها افزوده شده است.
در ایران حتی شهرهای بزرگی مانند اصفهان، اهواز و تبریز که تیم‌های لیگ برتری هم دارند، از ارسال تصاویر به صورت اچ‌دی عاجز مانده و اغلب با استفاده از افراد غیرمتخصص برای پخش بازی‌های فوتبال، از حداقل‌ها هم فاصله نجومی می‌گیرند. شاید به همین دلیل است که روس‌ها که همین چند وقت پیش تیم زنیت را برای دیداری دوستانه به اصفهان فرستاده تا با سپاهان بازی کنند، انتقادات تند و تیزی از کیفیت تصاویر این بازی کردند. در واقع سیگنال‌های ارسالی از ایران در آن بازی به حدی بی‌کیفیت بود که صدای تماشاگران روس را درآورد و یک شبکه تلویزیونی را به توضیح واداشت. علاوه بر این، یکی از رسانه‌های این کشور هم با کنایه اعلام کرد که این تصاویر یادآور کیفیت پخش زنده مسابقات سال ۲۰۰۷ در روسیه است!
قاب‌های مشکی دور تصویر، پخش بازی بدون صدای ورزشگاه، شنیده شدن صدای گاه و بی‌گاه گزارشگر ایران و زوایای عجیب دوربین ازجمله انتقاداتی بود که هنگام پخش بازی سپاهان - زنیت از سوی هواداران تیم روسی مطرح شد.
این انتقادات به حدی بود که در نهایت شبکه Match TV که مسابقه را پخش می‌کرد، مجبور به ارائه توضیحاتی شد و آن را تقصیر طرف ایرانی دانست. در بخشی از توضیحات این شبکه آمده بود: «مانند همه بینندگان، ما درک می‌کنیم که کیفیت پخش به طور کامل الزامات پخش مدرن را برآورده نمی‌کند. متأسفانه این واقعیتی است که مربوط به شرکای ایرانی ما است که سیگنال را ارائه می‌دهند.»