بررسی سود و ضرر تیم‌ها از اشتباهات داوری
اعتراف پس از مرگ سهراب
امیررضا همایون
خبرنگار
اشتباهات داوران در لیگ بیست و دوم فوتبال ایران یکی از مهم‌ترین پاشنه آشیل بالاترین سطح فوتبال ایران بود. تعداد اشتباهات داوران در فصل گذشته تا حدی افزایش داشت که صدای اعتراض همه تیم‌ها چه صدرنشین و چه قعرنشین را درآورد. خداداد افشاریان به عنوان رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال اما رخ دادن این اتفاقات از سوی داورانش را در طول برگزاری لیگ برتر به هیچ عنوان قبول نمی‌کرد. اتفاقی که باعث انتقادات بی‌شماری به او شد. با وجود این و پس از پایان فصل رئیس کمیته داوران از مواضع اولیه خود کوتاه آمده و اعتراف می‌کند داوران در فصل گذشته اشتباهات تأثیرگذاری داشته‌اند. افشاریان در تست پیش فصل داوران که هفته گذشته برگزار شد، رسماً اعلام کرد که داوران انتخاب شده از سوی فدراسیون فوتبال برای مسابقات در طول 30 هفته بیش از 30 اشتباه تأثیرگذار داشته‌اند. آماری که ما را به میانگین هر هفته یک اشتباه تأثیرگذار می‌رساند. آنچه بسیار ترسناک و تأسفبار است. به همین بهانه در ادامه نگاهی به مهم‌ترین و جنجالی‌ترین اشتباهات داوران فوتبال ایران در فصل گذشته لیگ برتر فوتبال کشورمان خواهیم انداخت. رخ دادن اشتباهات در بازی‌های تیم‌های صدرنشین و آنهایی که در کورس رسیدن به سهمیه آسیا قرار دارند، مرگبار است چرا که یک اشتباه و امتیاز از دست دادن یک تیم می‌تواند سرنوشت آنها را تغییر بدهد. اگرچه که نبود سیستم کمک داور ویدیویی موسوم به VAR هم در رخ دادن این اتفاقات و به وجود آمدن جنجال‌های مربوط به داوری تأثیر زیادی دارد.
قهرمان لیگ و بیشترین ضرر
تیم فوتبال پرسپولیس در فصل گذشته عملکرد فوق‌العاده‌ای داشت و موفق شد به مقام قهرمانی هر سه جام معتبر فوتبال ایران برسد، اما تیم قهرمان به همان اندازه بیشترین ضرر از اشتباهات داوری را داشته و فصل بیست و دوم 19 مورد از داوری‌های لیگ برتر ضرر کرده. نکته‌ای که ثابت می‌کند کار آنها برای رسیدن به عنوان قهرمانی بسیار سخت بوده. به عبارت دیگر گل‌محمدی با این آمار باید در زمین به جای یک تیم با دو تیم مبارزه می‌کرده. سرخپوشان تهرانی البته در طول 30 هفته مسابقات 3 بار هم از نبود VAR سود کرده‌اند. آماری که باز هم در نوع خودش عجیب و جالب توجه است.
استقلال
آبی‌پوشان که با هدایت ریکاردو ساپینتو در لیگ بیست و دوم حضور داشتند، همواره یکی از تیم‌های معترض به عملکرد داوران بودند. آنچه پس از منتشر شدن آمارها به حق هم بود چراکه آبی‌پوشان 12 بار از داوری ضرر کرده‌اند. اشتباهاتی که شاید اگر رخ نمی‌داد، الان جای تیم اول با دوم عوض شده بود.
سپاهان
یکی از تیم‌های پرهزینه لیگ برتر در فصل گذشته سپاهان بود. تیمی که با هدایت ژوزه مورایس در مسابقات شرکت کرد و در نهایت با حضور در رتبه دوم لیگ را به پایان برد. طبق آمارهای منتشر شده سپاهان اما جزو معدود تیم‌هایی است که در فصل گذشته از داوری سود برده. به گونه‌ای که طلایی‌پوشان اصفهان 4 بار از نبود سیستم کمک داور ویدیویی سود کرده‌اند. آماری که می‌تواند تفاوت‌های بسیاری را رقم بزند. اگر فرض بگیریم سپاهان در بازی‌هایی که این اشتباهات رخ داده، پیروز شده، به این نتیجه می‌رسیم که آنها 12 امتیاز از 65 امتیاز کسب شده در این فصل را با سود از اشتباهات داوری کسب کرده‌اند. امتیازی که اگر به واسطه اشتباهات داوران به حساب طلایی‌پوشان اصفهانی واریز نمی‌شد، شاید الان ژوزه مورایس به جای اینکه با سپاهان در اردو باشد در پرتغال در حال سپری کردن تعطیلاتش بود.
تراکتور
پرشورهای تبریزی که در این فصل با قربان بردیف و پاکو خمس در لیگ برتر حضور داشتند، یکی از معدود تیم‌های حاضر در بالاترین سطح فوتبال ایران هستند که اشتباهات داوری کمترین تأثیر را روی عملکرد آنها داشته. به گونه‌ای که شاگردان خمس در طول 30 هفته مسابقات تنها 3 بار از اشتباهات رخ داده داوری و نبود VAR ضرر کرده‌اند. آماری که در مقایسه بسیاری از تیم‌های حاضر در مسابقات ناچیز به حساب می‌آید. در مقابل شاگردان خمس 2 بار هم از رخ دادن اشتباهات سود کرده‌اند.
مس رفسنجان
مس رفسنجان با محمد ربیعی یکی از تیم‌های خوب فصل گذشته لیگ برتر بودند. عملکرد این تیم تا اندازه‌ای فوق‌العاده بود که بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که مس فصل را با حضور در جمع 4 تیم پایانی به آخر خواهد رساند. اتفاقی که به دو علت اساسی رخ نداد. اول اینکه شاگردان ربیعی در بسیاری از مقاطع حساس فصل اشتباهات جبران‌ناپذیری انجام دادند. دوم اینکه مس رفسنجان در بین 16 تیم حاضر در بالاترین سطح فوتبال ایران از اشتباهات داوری بیشترین ضرر را متحمل شده. به گونه‌ای که سرنوشت این تیم در صورت رخ ندادن اشتباهات داوری به طور کلی تغییر می‌کرد و شاید ربیعی در فصل بیست و سوم هم روی نیمکت این تیم حضور پیدا می‌کرد. اشتباهات داوری در این فصل 9 بار در نتیجه بازی رفسنجانی‌ها تأثیر داشته. آماری که اگر تصور کنیم هر 9 مسابقه به سود مس رفسنجان به پایان می‌رسید، آنها به جای حضور در رتبه پنجم جدول فصل را با کسب عنوان قهرمانی به پایان می‌رساندند. نکته جالب درباره این تیم اینجا مشخص می‌شود که مس رفسنجان در طول فصل هیچ سودی از اشتباهات داوری نبرده. آماری که یکی از عجایب فصل گذشته لیگ برتر فوتبال ایران است.
گل‌گهر
سیرجانی‌های فوتبال ایران در فصل بیست و دوم دو نیمه متفاوت داشته‌اند. یک نیمه با امیر قلعه‌نویی که فوق‌العاده پیش رفت و اما نیمه دوم که پس از جدایی امیر از این تیم به مقصد تیم ملی و با آمدن سعید الهویی اختصاص داشت، سقوط فاجعه‌باری را تجربه کردند. نیمه‌ای که برای هواداران این تیم پر از تلخ‌کامی بود. آنچه سیرجانی‌ها امیدوار هستند در فصل پیش رو تجربه‌اش نکنند. البته این تیم یکی از معدود تیم‌های حاضر در لیگ برتر بود که ضرری که از داوری در این فصل متحمل شده، کمتر از سودش است. گل‌گهر در مدت زمان یک فصل 3 بار از داوری سود برده و در مقابل 2 بار هم ضرر کرده است.
تیم‌های سقوط کرده
جنگ پایین جدول برای عدم سقوط به لیگ پایین‌تر در فصل گذشته عجیب بود. به گونه‌ای که در طول فصل چند بار تیم‌های سقوط کننده جای‌شان عوض شد. پس از گذشت چند هفته دو تیم نفتی یعنی نفت آبادان و نفت مسجد سلیمان تبدیل به گزینه‌های اصلی سقوط شدند. گزینه‌هایی که تا مدت‌ها از جای‌شان تکان نخوردند. سرانجام اما در هفته‌های پایانی نفت آبادان جای مس کرمان را گرفت تا این تیم به جای برزیلی‌های ایران به لیگ آزادگان سقوط کند. مس کرمان در این فصل 4 بار از داوری سود کرده و در یک اتفاق عجیب هیچ ضرری نداشته. از سوی دیگر نفت مسجد سلیمان قعرنشین مطلق جدول لیگ برتر 4 بار سود کرده و در مقابل 4 بار هم ضرر کرده. اتفاقی که باعث شده اشتباهات داوری هیچ تأثیری در جایگاه نفت MIS در جدول لیگ برتر فوتبال ایران نداشته باشد.
***
پذیرش اشتباه فوق‌العاده مطلوب است اما باید امیدوار باشیم که در فصل پیش روی فوتبال ایران دیگر چنین اتفاقاتی رخ ندهد که‌در نهایت سرنوشت یک تیم‌در جدول مسابقات به طور کلی تغییر کند و یک سرمربی کارش را از دست بدهد. به عبارت دیگر درباره آماری که رئیس کمیته داوران در تست‌های پیش فصل ارائه داده، می‌توان تنها جمله اعتراف پس از مرگ سهراب را به کار برد. چراکه اعتراف به اشتباه خداداد افشاریان در حال حاضر هیچ کمکی به رتبه‌های تیم‌ها در جدول نمی‌کند.