بررسی عملکرد صداوسیما در روز پایانی لیگ برتر
بی‌برنامگی شبکه دو و بدسلیقگــــی شبکه ســــه
شهاب اخلاقی
خبرنگار
هفته پایانی لیگ برتر یکی از جذاب‌ترین روزهای فوتبالی را برای علاقه‌مندان رقم زد. از مدت‌ها قبل خیلی‌ها منتظر این روز بودند. پرسپولیسی‌‌ها به‌دنبال قهرمانی بودند، سپاهانی‌ها به‌دنبال لغزش صدرنشین و استقلالی‌ها هم که دوست داشتند ببینند تیم‌شان در بازی آخر مقابل تراکتور چه می‌کند و آیا می‌تواند به رده دوم برسد یا نه. این یک فرصت طلایی برای صداوسیما بود تا بتواند جانی تازه به آنتنش بدهد و بیننده‌های زیادی را جذب کند. تلویزیون البته برنامه گسترده‌ای هم برای پوشش هفته پایانی داشت؛ شبکه سه بازی نساجی – پرسپولیس را پخش کرد، شبکه ورزش بازی مس کرمان – سپاهان و پوشش بازی استقلال – تراکتور هم به شبکه دو رسید. شبکه‌های استانی هم البته سایر بازی‌ها را پخش کردند. در این گزارش عملکرد سه شبکه اصلی پوشش‌دهنده هفته پایانی را بررسی خواهیم کرد.
شبکه سه
نساجی – پرسپولیس تهران
مطابق انتظار پخش بازی تیم پرسپولیس که شانس اصلی قهرمانی در لیگ را داشت به شبکه سوم سیما و برنامه «فوتبال برتر» رسیده بود. محمدرضا احمدی مجری بود و ۳ میهمان دعوت کرده بود: رضا عنایتی، محسن خلیلی و حمیدرضا فرزانه، بازیکن سابق سپاهان. حرفهای کارشناسان قاعدتاً چیز تازه‌ای نداشت و این اصلاً عجیب نیست. فوتبال ایران تهی از کارشناسان خبره تلویزیونی است و چون هیچکدام از برنامه‌های تلویزیونی توان مالی لازم برای بستن قرارداد حرفهای با کارشناسان را ندارند، بیننده‌ها به حرفهای کلی بازیکنان سابق تیم‌های محبوب‌شان عادت کرده‌اند. آنها بیشتر پیشکسوتان فوتبال هستند تا کارشناس تلویزیونی مسابقات. ولی نکته اصلی در مورد برنامه فوتبال برتر به پوشش خود بازی بر می‌گردد. هواداران پرسپولیس بی‌صبرانه منتظر تماشای بازی تیم‌شان و قهرمانی احتمالی تیم‌شان بودند و شبکه سه به محض رخ دادن اتفاقی در بازی استقلال- تراکتور که نتیجه‌اش هیچ ربطی به بازی پرسپولیس نداشت، تصویر قائمشهر را قطع می‌کردند و تصاویر ورزشگاه آزادی را روی آنتن می‌فرستادند. از بد ماجرا آن بازی ۸ گل داشت که برخی از آنها دقیقاً همزمان شده بود با لحظات حساس بازی نساجی – پرسپولیس. دست‌اندرکاران برنامه فوتبال برتر اصرار داشتند حتماً تصاویر بازی استقلال به‌صورت کامل روی آنتن برود. خبری هم از اینکه مثلاً تصاویر نصف شود یا مثل شبکه‌های معتبر خارجی، تصویر گل بازی همزمان در یک کادر ریزتر به نمایش بیاید، یا دست‌کم تصویر بازی پرسپولیس در آن قاب کوچک‌تر نقش ببندد نبود. تصویر بازی پرسپولیس به طور کلی قطع می‌شد و بیننده هیچ راه دیگری برای تماشا نداشت. این در حالی است که طبعاً هواداران استقلال می‌توانستند بازی تیم محبوب‌شان را به‌صورت کامل از شبکه دوم سیما تماشا کنند و واقعاً دلیلی نداشت تصاویر بازی پرسپولیس قطع شود. فوتبال برتر می‌توانست نتیجه را فوراً زیرنویس کند تا استقلالی‌ها به محض دیدن زیرنویس بروند به سراغ شبکه دو. ولی شبکه سه با درس نگرفتن از این اتفاق تکراری چندسال گذشته باز ترجیح می‌داد تا تصاویر بازی اصلی را قطع کند.
نکته قابل ذکر دیگری که در برنامه پنجشنبه‌شب فوتبال برتر رخ داد، لحظات پایانی لیگ بود که محمدرضا احمدی مجری برنامه با دیدن گل مس کرمان فکر کرد بازی این تیم با سپاهان ۱-۱ شده و حالا شاید معادلات پایین جدول تغییر کند. او نه نتیجه بازی صنعت نفت آبادان را می‌دانست و نه در جریان این بود که سپاهان ۲-۰ جلو است و با این گل باز هم کرمانی‌ها به امتیاز نمی‌رسند. البته شاید این ضعف بیشتر به عوامل پشت صحنه بر می‌گردد که اطلاعات لازم و کافی را در وقت مقرر به مجری نرساندند و باعث شدند تا احمدی چند بار روی آنتن از «بچه‌های پشت صحنه» خواهش کند تا نتیجه درست را به او بگویند.
شبکه دو
استقلال – تراکتور
از آنجایی که استقلال هفته پیش به‌صورت عملی از کورس قهرمانی خارج شده بود، پخش بازی سپاهان به شبکه ورزش رسیده بود و بازی استقلال- تراکتور تا روز آخر متولی پخش نداشت. با این همه قرار شد شبکه دو این بازی مهم برای هواداران استقلال را روی آنتن ببرد. این شبکه برای پوشش این بازی هیچ برنامه‌ای نداشت. نه خبری از استودیو و مجری بود و نه برای بین دو نیمه کنداکتور خاصی چیده بود. این یک فرصت خوب برای شبکه دو بود که خودی نشان دهد ولی عملاً نشان داد که در این حوزه حرفی برای گفتن ندارد. مدیران شبکه دو تنها به فکر این بودند که از فرصت پیش آمده استفاده کنند و برنامه‌های خودشان را که کمتر کسی با آن آشنا است تبلیغ کنند. بازی پر بود از زیرنویس‌هایی که برنامه‌های مختلف شبکه دو را در حوزه سیاسی و اجتماعی معرفی می‌کرد. در بین دو نیمه هم به طور کلی تیزرهای همین برنامه‌ها روی آنتن رفت و بیشتر تیزرها در این ۱۵ دقیقه دو بار تکرار شد تا دست خالی شبکه دو برای پوشش هفته آخر لیگ بیشتر از قبل به چشم بیاید. گرافیک اعلام زمان و نتیجه شبکه دو برای بازی استقلال – تراکتور هم به ابتدایی‌ترین شکل ممکن بود و عملاً کاندیدای زشت‌ترین کار گرافیکی سال بود!
شبکه ورزش
مس کرمان – سپاهان اصفهان
«شب‌های فوتبالی» مأمور پوشش آخرین شب لیگ در شبکه ورزش بود. برنامه‌ای که رقیب فوتبال برتر شبکه سه به حساب می‌آید و هنگام پخش زنده دیدارهای مهم لیگ اجرایش به محمد میر می‌رسد. این برنامه هم سه پیشکسوت فوتبالی دعوت کرده بود. محمدرضا مهدوی که سبقه پرسپولیسی داشت و البته ۲ پیشکسوت از فوتبال اصفهان و کرمان که مرتبط با بازی این شبکه بودند. این شبکه با توجه به بضاعتش پوشش خوبی از هفته پایانی داشت. جدول به روز شده لیگ در هنگام پخش بازی روی تصویر حک می‌شد که قابل توجه بود. اسکوربورد درج شده در بالای تصویر هم با اینکه کمی زیادی پررنگ است اما فونت خوبی دارد و ضمناً رنگ لباس تیم‌های حاضر در زمین را در کنار اسم‌شان درج می‌کند تا کار را برای بیننده آماتور تلویزیونی راحت کند.
نکته جالب اینجاست که در این برنامه پیشکسوت فوتبال اصفهان بارها و بارها مدعی شد که تیم قهرمان واقعی سپاهان بوده و مقامات لیگ دوست داشتند پرسپولیس قهرمان شود که مجری برنامه هیچ واکنشی نداشت و گویی با این حرف همدلی داشت یا دست‌کم نمی‌خواست دل کارشناس برنامه‌اش را بشکند.