آشفتگی تاکتیکی یحیی با گروهی از بهترین هافبک‌های فوتبال ایران
8 بار تغییر سیستم 7 ترکیب مختلف در مرکز زمین
محمد قراگزلو
روزنامه نگار
وقتی از آشفتگی تاکتیکی حرف می‌زنیم دقیقاً از چه می‌گوییم؟ پرسپولیس یحیی گل‌محمدی در لیگ بیست و دوم حرفه‌ای و تا اینجای فصل که 5 مقطع 5 هفته‌ای را پشت سر گذاشته‌ایم بارها تغییر سیستم داده و از ارنج‌های متفاوتی در خطوط میانی و حمله خود بهره برده اما تقریباً در غالب مسابقات با وجود بالاتر بودن میزان مالکیت توپ، در شوت به دروازه حریف و خلق موقعیت گل عاجز بوده است. اینکه پرسپولیس در آیتم مالکیت توپ تیم نخست لیگ برتر است اما در خلق شانس قطعی گل جزو تیم‌های بالانشین نیست و حتی در مقطعی جزو تیم‌های قعر جدول بوده نکته منفی گل درشت و آزار دهنده‌ای به حساب می‌آید که با توجه به پتانسیل فنی تیم، از بازیکن گرفته تا کادر فنی اصلاً همخوانی ندارد.
پرسپولیس از ابتدای فصل تا الان در فاز حمله و خلق موقعیت گل به صورت جدی مشکل داشته و با توجه به اینکه بیشتر حریفان با خطوط فشرده دفاعی و بازی متمرکز در زمین خودی مقابل تیم یحیی ظاهر می‌شوند، پرسپولیس برای برون‌رفت از این چالش به شکل جدی با مشکل مواجه شده و در برخی مسابقات که تعدادشان کم هم نبوده‌اند کمتر از تعداد انگشتان دست، به سوی دروازه حریفان خود شوت زده و موقعیت گل داشته است.
عجیب آنکه این ضعف تا هفته بیست و پنجم هم مشهود بوده و شاید تنها ملوان در حالتی نادر به عنوان آخرین حریف پرسپولیس تنها حریفی بوده که با وجود بنیه فنی کمتر، دنبال تشکیل لایه‌های دفاعی متعدد نرفت و اینچنین شد که تعداد شوت‌ها و موقعیت‌های گل قطعی پرسپولیس برای معدود دفعات در این فصل به رقم قابل توجهی رسید.
قطعاً بخش مهمی از ضعف پرسپولیس در فاز حمله به آشفتگی تاکتیکی کادر فنی در اتخاذ سیستم درست، متناسب با پتانسیل و کیفیت نفرات برمی‌گردد و بخشی دیگر مربوط به چیدمان و تغییرات ترکیب خط میانی است. معضل بزرگ پرسپولیس در این فصل برخلاف آنچه بسیاری به اشتباه می‌پندارند، به خط میانی و هافبک‌های تیم برمی‌گردد و با اینکه یحیی گروهی از بهترین هافبک‌های فوتبال ایران شامل هافبک‌های کناری و میانی را در اختیار دارد اما در فاز حمله با مشکلات جدی روبه‌رو است.
یحیی در شروع فصل سروش رفیعی را به خدمت گرفت تا غیر از کانال‌های کناری از مرکز زمین هم موقعیت گل بسازد اما در مقطعی رفیعی از ترکیب دور شد و تغییرات در مرکز میدان به خاطر همان تغییر سیستم‌های متوالی پردامنه و پرتکرار بود. البته شاید در برخی مسابقات بتوان روی افت کیفی این هافبک‌ها ناشی از حضور در اردو و مسابقات تیم‌های ملی و دلایل دیگر که باعث نوسان‌شان شده انگشت گذاشت اما به صورت کلی می‌توان روی تغییرات متوالی و تست کردن ارنج‌های مختلف بخصوص در میانه میدان متمرکز شد. همچنین مصدومیت و محرومیت یکی از این چهار هافبک میانی (سروش رفیعی، میلاد سرلک، کمال کامیابی‌نیا و سینا اسدبیگی) در مقاطع مختلف فصل بعضاً باعث تغییرات ارنج میانه میدان تیم بوده اما به نظر می‌رسد بیشتر همان آشفتگی تاکتیکی دلیل دست بردن در تغییرات مرکز خط هافبک تیم شده است.
شروع فصل با سیستم متفاوت
در 25 بازی سپری شده از لیگ بیست و دوم کادر فنی پرسپولیس 8 بار تغییر سیستم داشته است که در نوع خود اتفاق عجیبی به نظر می‌رسد. یحیی فصل جاری را با سیستم 1-3-2-4 آغاز کرد اما فقط بعد از دو تساوی متوالی مقابل ذوب‌آهن و فولاد رو به سیستم 2-4-4 آورد که در واقع به خاطر بهره بردن از یک مهاجم سایه مثل امید عالیشاه 1-1-4-4 بود.
تغییر سیستم عجیب بعد از سه برد متوالی
پرسپولیس با سیستم 1-1-4-4 و با حضور لوکادیا در نوک و عالیشاه در نقش مهاجم سایه، در سه بازی متوالی برنده شد اما مشخص نشد بعد از آن چه اتفاقی افتاد که گل‌محمدی سیستم تیمش را تغییر داد و دوباره به 1-3-2-4 روی آورد اما عجیب‌تر اینکه بعد از یک برد، با باخت مقابل تراکتور دوباره به همان سیستم 1-1-4-4 برگشت. تغییرات ادامه یافت و یحیی پس از تساوی مقابل سپاهان دوباره به 1-3-2-4 سوئیچ کرد و بعد از سه برد متوالی دوباره در دربی مقابل استقلال به همان سیستم قبلی برگشت!
جدایی لوکادیا و سیستم بدون مهاجم
با تساوی دربی و بعد از آن دو امتیازی که مقابل پیکان از دست رفت و البته مهم‌تر از آن با جدایی عجیب یورگن لوکادیا به عنوان مهم‌ترین و گلزن‌ترین مهاجم تیم، یحیی سومین سیستم فصل را بدون مهاجم نوک انتخاب کرد. او مجبور به اتخاذ سیستم 0-6-4 با حضور 6 هافبک شد که البته در برخی شماتیک‌ها به شکل 2-4-4 آرایش داده می‌شد. پرسپولیس با این سیستم در چهار بازی (دو مسابقه آخر نیم فصل اول و دو دیدار ابتدای نیم فصل دوم) سه برد و یک مساوی کسب کرد.
سرانجام 2-4-4 کلاسیک
از هفته هجدهم و بازی با صنعت نفت، یحیی برای اولین بار در این فصل با استفاده از دو مهاجم نوک تخصصی (آل‌کثیر و دیاباته) برای هفتمین بار تغییر سیستم داد و چهارمین سیستم فصل را هم در تیمش امتحان کرد. این بار او سیستم 2-4-4 کلاسیک را برگزید که فقط سه بازی از آن بهره جست. حاصل این تغییر سیستم دو برد و یک باخت (مقابل هوادار) بود.
بازگشت به مهاجم سایه
از دیدار حساس و دشوار در تبریز، گل‌محمدی دوباره تغییر سیستم داد و برای چهارمین بار از سیستم محبوب این فصلش (1-1-4-4) که از نگاه برخی شقی از همان 2-4-4 به حساب می‌آید استفاده کرد. در چهار بازی اخیر که پرسپولیس با این سیستم به میدان رفته یک باخت (مقابل سپاهان) متحمل شده اما در سه دیدار دیگر پیروز بوده است. با این حال مشخص نیست که گل‌محمدی در 5 بازی باقیمانده با همین سیستم ادامه دهد یا باز هم تغییراتی در نظر دارد.
8 تغییر سیستم و 4 سیستم متفاوت
یحیی این فصل و تا اینجای لیگ 8 بار تغییر سیستم داده و از چهار سیستم به عنوان سیستم پایه در شروع مسابقه استفاده کرده است. سیستم 1-3-2-4 در 7 بازی مورد استفاده قرار گرفت که 4 برد، 2 مساوی و یک باخت به همراه داشت.
سیستم 0-6-4 در 4 بازی مورد استفاده قرار گرفت که سه برد و یک مساوی حاصل شد.
سیستم 2-4-4 کلاسیک با دو مهاجم نوک تخصصی و دو هافبک دفاعی در مرکز، سه بازی استفاده شد که دو برد و یک باخت به دنبال داشت.
سیستم 1-1-4-4 نیز در 10 بازی مورد استفاده قرار گرفته که 6 برد، سه مساوی و یک باخت به همراه داشته است.
زوج سرلک – رفیعی با آمار برد صد درصدی
بحث جذاب بعدی ارنج میانه میدان پرسپولیس در این فصل بوده که درست مثل سیستم بازی مدام تغییر کرده است. نکته جالب اینجاست که با در نظر گرفتن سیستم‌های مختلف تا اینجای فصل
7 ارنج مختلف متشکل از دو یا سه هافبک میانی از چهار هافبک مرکزی تیم مورد استفاده قرار گرفته است. سه ترکیب متفاوت در سیستم 1-3-2-4، یک ارنج ثابت در سیستم 0-6-4 و 2-4-4 کلاسیک و سه ارنج مختلف در سیستم 1-1-4-4.
در سیستم 1-3-2-4 و در 7 مسابقه‌ای که پرسپولیس با این سیستم به میدان رفته یحیی از سه ترکیب مختلف استفاده کرده است. مثلث کامیابی‌نیا – سرلک – رفیعی در سه بازی مورد استفاده قرار گرفته که دو مساوی و یک برد به همراه داشت. مثلث اسدبیگی – سرلک – رفیعی دو بازی مورد استفاده قرار گرفته که یک برد و یک باخت کسب کرده است. مثلث کامیابی‌نیا – اسدبیگی – رفیعی هم دو بار به میدان رفته که در هر دو بازی پرسپولیس برنده بوده است.
در سیستم 0-6-4 یا همان سیستم بدون مهاجم، در هر چهار بازی زوج سرلک – اسدبیگی بازی کرده‌اند که سه برد و یک مساوی به دست آورده‌اند.
در سیستم 2-4-4 کلاسیک در هر سه بازی زوج سرلک – اسدبیگی بازی کرده‌اند که دو برد و یک باخت ثبت شده است.
در سیستم 1-1-4-4 زوج سرلک – رفیعی که اخیراً دوباره از سوی یحیی مورد استفاده قرار می‌گیرد 5 بار مورد استفاده قرار گرفته که پرسپولیس در هر 5 مسابقه برنده بوده است. در رتبه دوم زوج کامیابی‌نیا – سرلک چهار بار به میدان رفته که سه مساوی و یک باخت حاصل کارش بوده است. زوج ظاهراً تمام دفاعی کامیابی‌نیا – اسدبیگی هم در یک بازی به میدان رفته که یک برد برای تیم به همراه داشته است.