افول سوپرلیگ چین ادامه دارد
اژدها خارج می‌شود
رسول مجیدی
روزنامه نگار
هفت سال پیش خبرهایی از فوتبال چین به رسانه‌های بین‌المللی درز پیدا کرد که نشان می‌داد این کشور برنامه‌ای جدی و اساسی برای توسعه فوتبالش دارد. چینی‌ها در سال ۱۳۹۵ رکوردهای اقتصادی را یکی پس از دیگری می‌زدند و آماده رویارویی با امریکا در صحنه جهانی بودند. در فوتبال هم می‌خواستند سری در سرها در بیاورند اما اخبار جدیدی که از این لیگ می‌رسد نشان می‌دهد اوضاع در لیگ چین کاملاً متفاوت پیش رفته و دیگر خبری از آن تیم‌های متمول و قدرتمند نیست.
همه می‌دانند که ژی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین علاقه زیادی به فوتبال دارد. او ۷ سال پیش اعلام کرده بود کشورش ۵۰ سال بعد قهرمان جام جهانی خواهد شد و ۱۵ سال بعد قدرت اول آسیا.
طرح‌شان هم بلندپروازانه بود. براساس چیزی که فدراسیون فوتبال چین منتشر کرد، باید تا سال 2020، پنجاه میلیون از جمعیت یک میلیارد و 375 میلیون نفری چین فوتبال بازی می‌کردند؛ ضمن اینکه 20 هزار مرکز تمرینی و 70 هزار زمین فوتبال قرار بود ایجاد شود.
برنامه فدراسیون فوتبال چین در حالی منتشر شده بود که چند ماه قبل از آن تیم‌های لیگ چین ستاره‌های بزرگی خریده بودند. در ۱۰ روز ژانویه ۲۰۱۶، رکورد نقل و انتقالات سوپرلیگ چین سه بار شکسته شد. ابتدا جیانگ سو سونینگ رامیرز را با ۲۸ میلیون یورو از چلسی خرید. سپس گوانگ‌ژو اورگراند ۴۲ میلیون برای جکسون مارتینز به اتلتیکو مادرید پرداخت کرد. در نهایت، همان جیانگ سو سونینگ ۵۰ میلیون برای الکس تکسیرا، هافبک شاختار پرداخت کرد. بد نیست بدانید لیورپول هم مشتری این بازیکن برزیلی بود اما قرمزها نتوانستند چنین مبلغی را برای او بپردازند.
این رکورد به‌مدت شش ماه پابرجا بود تا اینکه دوباره توسط اسکار، هافبک چلسی شکسته شد؛ شانگهای برای این بازیکن ۲۶ ساله که در دوران اوج خود بود ۶۰ میلیون یورو به لندنی‌ها پرداخت کرد. خود اسکار بدون تردید موافقت کرد که به چین برود. شانگهای به او دستمزد 9/25 میلیون یورو در هر فصل پیشنهاد داد که پنج برابر مبلغی بود که در انگلیس دریافت می‌کرد.
تقریباً در همان زمان، خورخه مندز، ایجنت کریستیانو رونالدو گزارش داد که به رونالدو پیشنهاد شده بود با دستمزد ۱۰۰ میلیون یورو در هر فصل به چین برود اما او نپذیرفته است.
ژانویه ۲۰۱۷ بزرگ‌ترین هولدینگ چین، کارلوس توس را به پردرآمدترین بازیکن جهان تبدیل کرد؛ طبق گزارش دیلی میل، در چین، بازیکن آرژانتینی ۷۳۰ هزار یورو در هفته (حدود ۳۸ میلیون یورو در سال) درآمد داشت.
آرسن ونگر که آن زمان هنوز سرمربی آرسنال بود در این مورد گفت: «به نظر می‌رسد که باشگاه‌های چینی آنقدر قدرت مالی دارند که می‌توانند هر بازیکنی از اروپا را جذب کنند. اراده سیاسی بسیار قوی در چین برای تبدیل شدن به یک بازیکن بزرگ فوتبال وجود دارد و لیگ برتر باید نگران این موضوع باشد.»
بعدها ستاره‌ها و مربیان مشهور دیگری به لیگ چین رفتند اما حالا خبر رسیده از سال آینده تعداد تیم‌های فوتبال سوپر لیگ باشگاه‌های چین از ۱۸ تیم به ۱۶ تیم کاهش یافته.
ظاهراً بیش از یک دهه بعد از سرمایه‌گذاری‌های زیاد در فوتبال باشگاه‌های چین و استخدام مربیان صاحبنام و بازیکنان پا به سن گذاشته، حالا بیشتر باشگاه‌های این کشور با مشکلات مالی و پرونده‌های باز داخلی و بین‌المللی مواجه هستند که شرایط را برای حضور آنها در مسابقات لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا سخت کرده است.
حتی باشگاه مطرحی به‌نام گوانگ ژو اورگراند هم که روزگاری ستاره‌هایی همچون «پائولینیو» و«تالیسکا» را به خدمت گرفته بود و با هدایت «مارچلو لیپی» و «فابیو کاناوارو» دو قهرمانی لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا را کسب کرده بود، فصل قبل به دسته اول لیگ چین سقوط کرده و نه تنها در آسیا حرفی برای گفتن ندارد که دیگر در خود چین هم مدعی نیست.
یکی از دلایل این افت شاید مربوط به کرونا باشد. از سال ۲۰۱۹ که کووید۱۹ در چین همه‌گیر شد رقابت‌های ورزشی و از جمله فوتبال در این کشور با تعطیلی‌های زیاد، بدون حضور تماشاگران و البته بعضاً بدون ستاره‌ها برگزار شد. خارجی‌های زیادی از ترس جان‌شان چین را ترک کردند و سوپر لیگ چین با همان سرعتی که اوج گرفته بود، سقوط کرد.
البته قوانین سختگیرانه فدراسیون فوتبال چین که شاید از ترس ورشکستگی هرچه بیشتر باشگاه‌ها گرفته شده، بی‌تأثیر نیست. از سال گذشته خرید بازیکن خارجی در چین محدود شد و تیم‌ها تنها اجازه داشتند ۳ بازیکن خارجی در ترکیب‌شان داشته باشند. این در حالی است که تا پیش از آن هر تیم می‌توانست ۴ بازیکن خارجی در بازی‌های سوپرلیگ به میدان بفرستد.
در تصمیمی سختگیرانه‌تر فدراسیون چین اعلام کرد باشگاه‌ها حق ندارند به‌صورت همزمان چند اسپانسر داشته باشند و نام‌شان را با اسم شرکت حامی مالی‌شان در هم بیامیزند. این در حالی بود که اکثر تیم‌های چینی اسم خودشان را به اسپانسر‌های‌شان تغییر دادند و در مجموع ۱۶ تیم از ۱۸ تیم سوپرلیگ چین مجبور به تغییر نام و حذف اسپانسرها شدند که ضررهای مالی بی‌شماری برای‌شان به همراه داشت.
حالا لیگ چین دوباره زیر سایه لیگ‌های ژاپن و کره‌جنوبی قرار گرفته و در حال تماشای رفتن ستاره‌های دنیای فوتبال به لیگ عربستان و قطر است. با قوانین جدید کنفدراسیون فوتبال آسیا که اجازه می‌دهد تیم‌ها از بازیکنان خارجی بیشتری در ترکیب‌شان استفاده کنند، احتمالاً در سال‌های آتی کفه ترازوی قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا به سمت غربی‌ها بیشتر سنگینی خواهد کرد.