فصل پنجم مواجهه کلینزمن و فوتبال ایران با حضور روی نیمکت کره جنوبی
بلوند آلمانی؛ از دوست تا دشمن
آرمن ساروخانیان
روزنامه نگار
کره جنوبی، یکی از آخرین تیم‌های آسیایی حاضر در جام جهانی 2022 است که سرمربی جدیدش را انتخاب کرد. ژاپن، عربستان و استرالیا تغییر سرمربی نداشتند و با موریاسو، رنار و آرنولد ادامه دادند. قطر هم بعد از قطع همکاری با فلیکس سانچز با کارلوس کی‌روش، سرمربی سابق تیم ملی به توافق رسید. ایران تنها تیم آسیایی حاضر در جام جهانی قطر است که هنوز سرمربی جدیدش را انتخاب نکرده.
هدایت کره در جام جهانی 2022 به عهده پائولو بنتوی پرتغالی بود و موفق شد با برد لحظه آخر برابر پرتغال از گروهش صعود کند، ولی در یک هشتم نهایی 4 بر یک مقابل برزیل شکست خورد. این آخرین بازی بنتو روی نیمکت کره بود و پس از حضور چهارساله در سئول تصمیم به جدایی گرفت.
قرارداد کلینزمن با فدراسیون فوتبال کره جنوبی تا جام جهانی 2026 است. او بعد از امضای قراردادش گفت: «می‌دانم که تیم ملی کره جنوبی در سال‌های گذشته نتایج خوبی گرفته و پیشرفت کرده است. افتخار می‌کنم که مسیر مربیان بزرگ قبلی این تیم از گاس هیدینک گرفته تا پائولو بنتو را ادامه می‌دهم. برنامه‌ام این است که به کره برای موفقیت در جام ملت‌های آسیا و جام جهانی 2026 کمک کنم.» او بعد از اولی اشتیلیکه دومین سرمربی آلمانی تاریخ کره جنوبی است و کارش در این تیم را با بازی دوستانه مقابل کلمبیا و اروگوئه (4 و 8 فروردین) شروع می‌کند.
کلینزمن 58 ساله یکی از بازیکنان کلیدی آلمان در فتح جام جهانی 1990 بود. او در سال 1998 از فوتبال خداحافظی کرد تا وارد دنیای مربیگری شود. مهم‌ترین دستاورد کلینزمن سومی جام جهانی 2006 با آلمان در خاک خودش بوده است؛ دوره‌ای که یواخیم لوو را به‌عنوان دستیار کنارش داشت. او بعد از دوره‌ای کوتاه و ناموفق در بایرن مونیخ، سرمربی تیم ملی امریکا شد. آخرین تجربه مربیگری کلینزمن دوره 76 روزه روی نیمکت هرتا برلین بود، ولی همراه دستیار ایرانی‌اش آلکساندر نوری نتوانست به خروج این تیم از بحران کمک کند.
پیشنهاد فدراسیون فوتبال کره جنوبی به کلینزمن بعد از سه سال خانه‌نشینی فرصت تازه‌ای برای این مربی است که برای اولین بار بختش را در آسیا امتحان کند. حالا این چهره مشهور فوتبال آلمان را باید رقیب جدیدی برای تیم ملی دانست، ولی این اولین تقابل او با فوتبال ایران نخواهد بود و برای بررسی شروع این رابطه باید حدود سه دهه عقب‌تر رفت.
فصل اول: زلزله رودبار
همزمان با جام جهانی 1990 رودبار با زلزله شدیدی لرزید و 37 هزار نفر جان‌شان را از دست دادند. یورگن کلینزمن به‌عنوان مهاجم تیم ملی آلمان یکی از محدود چهره‌های مشهور بین‌المللی بود که با مردم ایران ابراز همدردی و برای کمک به آسیب‌دیدگان اعلام آمادگی کرد. پیام ستاره فوتبال آلمان در آن روزها بازتاب زیادی داشت و کلینزمن به یک چهره محبوب برای ایرانی‌ها تبدیل شد. آن روزها از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و دهکده جهانی خبری نبود و پیام یک ستاره فوتبال اروپایی، کیلومترها دورتر از ایران ویژه و ارزشمند بود.
فصل دوم: جام جهانی 1998
هشت سال بعد از زلزله رودبار، ایران در آخرین بازی مرحله گروهی جام جهانی 1998 با آلمان روبه‌رو شد که همچنان کلینزمن را با شماره 18 در ترکیبش داشت. مردم ایران هنوز پیام محبت‌آمیز ستاره آلمانی را فراموش نکرده بودند و عابدزاده به‌عنوان کاپیتان تیم پیش از بازی هدایایی را به او داد.
این بازی حساس اما برای ستاره آلمانی مهم‌تر از بازیابی دوستی‌های قدیمی بود. بعد از گل اول بیرهوف، گل دقیقه 58 کلینزمن برد این تیم را قطعی کرد و او از شدت خوشحالی به درون دروازه رفت و تور دروازه عابدزاده را با دستانش گرفت و تکان داد. این حرکت تصویر رؤیایی که مردم ایران از کلینزمن ساخته بودند را تا حدودی تغییر داد، ولی این بخشی از شادی طبیعی مهاجمی بود که برای موفقیت تیم ملی کشورش تلاش می‌کرد.
فصل چهارم: جنگ لفظی کلینزمن و کی‌روش
کلینزمن یکی از کارشناسان بی‌بی‌سی برای بازی ایران – ولز در جام جهانی 2022 بود و انتقادات عجیبی از تیم کی‌روش داشت و گفت: «بازیکنان ایران داور را کنترل می‌کردند، بازیکنان ولز را همین‌طور. پشت داور خطا می‌کردند و بلد بودند که چه کار کنند. این بخشی از فرهنگ آنهاست؛ می‌دیدید داور را فریب می‌دهند و نیمکت آنها مدام شلوغ می‌کرد و کنار زمین به داور چهارم شکایت می‌کردند. کاری می‌کنند که تمرکزت را از دست بدهی و ندانی چه چیزی برایت مهم است.»
کی‌روش در پستی اینستاگرامی پاسخ کلینزمن را داد و نوشت: «این اظهارات در مورد فرهنگ ایران، تیم ملی و بازیکنان من مایه ننگ برای فوتبال است. هیچ کس نمی‌تواند اتحاد ما را خدشه‌دار کند. دوست داریم تو را به‌عنوان میهمان به کمپ تیم ملی دعوت کنیم تا با بازیکنان ایران آشنا شوی.» او در ادامه خواست که کلینزمن از پست مشاور فنی فیفا استعفا بدهد.
فدراسیون فوتبال ایران هم در بیانیه‌ای که ردپای کی‌روش در آن مشهود بود، نوشت: «از آنجایی که کلینزمن یک آلمانی است به او قول داده می‌شود که برای شرم‌آورترین قسمت تاریخ جام جهانی، «ننگ گیخون ٨٢»، زمانی که آلمان غربی و اتریش نتیجه را رقم زدند، مورد قضاوت قرار نگیرد و او به‌عنوان یک بازیکن سابق، با شیرجه‌های دراماتیک معروفش قضاوت نخواهد شد. مطمئناً او به‌عنوان یک بازیکن حرفه‌ای فوتبال برای هیچ موضوع سیاسی و تاریخی دیگری که مربوط به کشورش باشد مورد قضاوت قرار نخواهد گرفت.»
کلینزمن در جواب این حملات عذرخواهی کرد و گفت که از حرف‌هایش سوء برداشت شده و با کی‌روش تماس می‌گیرد تا در این باره به او توضیح بدهد.
فصل سوم: شایعه مذاکره با فدراسیون فوتبال
جام ملت‌های آسیا 2019 پایان دوره اول همکاری کی‌روش با فدراسیون فوتبال ایران بود. منتقدان مربی پرتغالی تأکید داشتند که او فوتبال دفاعی بازی می‌کند و مربی بعدی تیم ملی باید فوتبالی هجومی پیاده کند. مازیار ناظمی، مدیر وقت روابط عمومی وزارت ورزش هم در قامت یکی از منتقدان کی‌روش مدعی شد که جدایی مربی پرتغالی جای نگرانی ندارد و فوتبال ایران می‌تواند سراغ مربیان بزرگتری برود. او در توئیتی جنجالی نوشت: «باشکوه‌تر طلوع می‌کنیم! بزرگان مربیگری فوتبال جهان در صف مذاکره برای فوتبال ایران #زیدان # کلینزمن #مورینیو.»
در آن روزها تردیدهای زیادی درباره ادعای ناظمی مطرح شد، چرا که جذب مربیان تراز اولی مثل زیدان و مورینیو باورپذیر نبود. البته او خودش بعداً در مصاحبه‌ای مدعی شد که اعلام این اسامی تخیلی نبوده است: «هر چه بود با هماهنگی فدراسیون بوده و اسامی مطرح شده تخیل نبود. اسامی بزرگی در مذاکرات مطرح شد، اما تحریم‌ها فرصت‌ها را از بین برد.»
فصل پنجم: کلینزمن بر سر راه تیم ملی و کی‌روش
کلینزمن با قبول پیشنهاد کره جنوبی یکی از رقیبان تیم ملی ایران و البته کارلوس کی‌روش به‌عنوان سرمربی قطر در جام ملت‌های آسیا خواهد بود. ایران در جام ملت‌های آسیا 2004، 2007 و 2011 با کره جنوبی روبه‌رو شد و شاید با هدایت کلینزمن هم در مسیر تیم ملی قرار بگیرد. کره جنوبی هم مثل ایران سال‌هاست به قهرمانی آسیا نرسیده. آخرین قهرمانی این تیم به سال 1960 برمی‌گردد و همین مسئولیت کلینزمن در جام ملت‌های قطر را سنگین‌تر می‌کند.
همچنین احتمال تقابل کره جنوبی و ایران در مقدماتی جام جهانی 2026 هم وجود دارد. دو تیم در مقدماتی جام جهانی 2014، 2018 و 2022 همگروه بودند. البته با توجه به صعود 8 تیم از آسیا رقابت دو تیم ممکن است هیجان ادوار قبلی را نداشته باشد.