مشکلات کمک داور ویدیویی در اروپا و یک راه‌حل امریکایی
VAR دردسرساز یا مشکل‌گشا؟
رسول مجیدی
روزنامه نگار
وقتی فیفا بعد از جام جهانی ۲۰۱۰ بالاخره پس از سال‌ها اجازه استفاده از تکنولوژی را در فوتبال داد، خیلی‌ها گمان می‌کردند که بحث‌های مربوط به داوری و اشتباهات انسانی بالاخره پایان می‌گیرد. ابتدا فناوری گل‌لاین به فوتبال آمد که رد شدن توپ از خط دروازه را نشان می‌داد و بعد تکنولوژی‌های دیگر راه خود را به فوتبال باز کردند و حالا چند سالی است که تصمیمات مهم داوری توسط داوران در یک اتاق مجزا و به وسیله دوربین‌های سوپر اسلوموشن بررسی می‌شود. اما ورود تکنولوژی به فوتبال هرگز نتوانسته بحث‌ها درباره قضاوت داوران را کاهش دهد.
همین هفته پیش لی میسون، یکی از داوران سرشناس انگلیسی که حالا یک داور کمک ویدیویی تمام وقت شده به دلیل اشتباه فاحش‌اش در بازی آرسنال – برنتفورد از کارش استعفا کرد. او یادش رفت خط آفساید را برای بازیکنی که پاس گل تساوی بخش برنتفورد را می‌دهد رسم کند و همین ماجرای به ظاهر ساده ۲ امتیاز حساس را از آرسنال گرفت.
البته اشتباهات VARدر فوتبال انگلیس فقط مربوط به این بازی نیست. حالا کمک داوران ویدیویی هم در انگلیس درست مثل خود داوران و کمک داوران در مظان اتهام هستند و هواداران آنها را هم ناشی می‌دانند. این روزها در لیگ برتر شاید تعداد منتقدان و حتی متنفران از تکنولوژی داوری بیشتر از طرفداران این فناوری باشد. اوضاع البته در سایر لیگ‌ها هم البته خیلی متفاوت نیست. شاید غلظت مخالفت‌ها به اندازه فوتبال انگلیس نباشد اما در لیگ‌های دیگر اروپا هم VAR دست گل‌هایی به آب داده که صدای خیلی‌ها را درآورده است.
در ابتدای فصل در ایتالیا موضوعی نسبتاً مشابه با ماجرای بازی آرسنال – برنتفورد رخ داد و در یکی از بازی‌های یوونتوس،کمک داور ویدیویی یادش رفت مدافعی که بیرون از محوطه جریمه حضور داشته را در کشیدن خط آفساید لحاظ کند و گل پیروزی‌بخش دقیقه نودی بیانکونری مردود شد. سری‌آ البته در واکنش به اشتباهات اینچنینی در نیم‌فصل دوم از فناوری آفسایدگیری نیمه‌خودکار رونمایی کرد. حالا در ایتالیا حتی گل‌هایی که زننده‌اش به اندازه یک ناخن پا از آخرین مدافع رقیب جلوتر بوده، مردود می‌شود.
در اسپانیا هم VAR کم حاشیه نداشته. بخصوص در همین ماجرای آفساید. انگار وقتی کمک داور در گرفتن این خطا اشتباه می‌کرد، پذیرش‌اش برای تیم‌های متضرر راحت‌تر بود تا وقتی که داور VAR بعد از بارها تماشای صحنه و عقب و جلو کردن دوربین‌های مختلف رأی به آفسایدی اشتباه می‌دهد. چند هفته پیش در بازی الچه و کادیز یک کورد جنجالی رخ داد. الچه در دقایق پایانی گلی زد که باعث به تساوی کشیدن بازی شد. در تصاویر تلویزیونی مشخص بود مهاجم الچه در آفساید بوده. کمک داور ویدیویی اما رأی به آفساید بودن مهاجم داد تا ۲ امتیاز از دستان کادیز بپرد. این باشگاه بعد از محرز شدن اشتباه داور ویدیویی از مقامات لالیگا درخواست کرد ۹ دقیقه پایانی بازی دوباره برگزار شود!
کمیته داوران لالیگا در پاسخ به این اشتباه از مقامات فوتبال اسپانیا درخواست کرده فناوری آفسایدگیری نیمه‌خودکار مثل ایتالیا در اسپانیا هم به کار گرفته شود. اما مقامات فوتبال اسپانیا به آنها گفته‌اند بهتر است اشتباه‌شان را بپذیرند و به دنبال مقصری جدید نباشند.
حالا در انگلیس برخی رسانه‌ها از این می‌گویند که شاید بهتر باشد هاوارد وب که به تازگی مسئول بخش داوری لیگ برتر شده، همان کاری را انجام دهد که در امریکا از آن رونمایی کرد. وب که تا سال گذشته مسئول کمیته داوران MLS بود بعد از پایان هفته در یک ویدیو یوتیوبی پاسخ انتقادها را به سرعت می‌داد. در امریکا رسم نیست مانند انگلیس برای گرفتن آفساید خط‌های موازی میلیمتری رسم شود و VAR فقط موقعیت‌هایی را آفساید اعلام می‌کند که بازیکن حریف به وضوح و در همان نگاه اول جلوتر از مدافع رقیب بوده و این صحنه از چشم کمک داور دور مانده است.
برخی می‌گویند دلیل این کار این است که در ورزشگاه‌های امریکا دوربین‌های کمتری نسبت به انگلیس نصب شده و عملاً امکان رسم خطوط میلیمتری وجود ندارد اما هر چه که هست این تصمیمات هم معترضین کمتری دارد و هم باعث بالارفتن سرعت کار می‌شود.
بزرگترین ضعف VAR این است که با وقفه‌هایی که در بازی می‌اندازد هیجان مسابقه را از بین می‌برد و روح بازی خدشه‌دار می‌شود اما با مدلی که در امریکا از تکنولوژی داوری استفاده می‌شود می‌توان تا حدود زیادی جلوی این ضعف بزرگ را گرفت.