بهناز میرمطهریان
روزنامه نگار
تیم ملی فوتبال ایران بعد از شکست مقابل امریکا، با‌وجود همه امیدهایی که برای صعود داشت، از جام جهانی خداحافظی کرد. شکست و خداحافظی تلخی که حتی به اعتقاد موافقان کی‌روش، از تفکر محافظه‌کارانه کی‌روش برای بازی مقابل تیم‌های قوی نشأت می‌گرفت. تفکری که حداقل در شرایط فعلی خط دفاع ایران، کارساز نشد.
بعد از حذف ایران، سیل ابهامات و علامت سؤال‌های بسیار درباره وضعیت آینده تیم ملی و کادر مدیریتی فدراسیون فوتبال ایجاد شده که پاسخ به آنها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و شفاف‌سازی درباره نحوه اجرای این برنامه از سوی مدیران فدراسیون فوتبال است.
اولین سؤال؛ کی‌روش می‌ماند؟
اولین سؤالی که بعد از حذف ایران دهان به دهان می‌شود این است که آیا کارلوس کی‌روش همچنان کنار تیم ملی می‌ماند و مهم‌تر از آن اینکه اگر بماند، همچنان سرمربی تیم خواهد بود یا به‌عنوان مدیرفنی یا استعدادیاب در کنار مربی دیگری به فعالیت می‌پردازد؟ آن هم در شرایطی که او در کنفرانس خبری بعد از مسابقه با امریکا اعلام کرده که تصمیم‌گیری درباره ماندن یا رفتنش در دست خودش نیست. او گفت: «جواب این سؤال در دستان من نیست و الان باید ذهن‌مان یک مقدار خنک و آرام شود و بررسی کنیم و ببینیم چه اتفاقی افتاده است.» فدراسیون فوتبال هم که پیش از جام جهانی درباره ماندن کی‌روش تا جام ملت‌ها حرفهای متناقضی زده بود، موضع دقیق خود را مشخص نکرده است. با این حال اما با توجه به محدودیت‌های منابع مالی ایران و دشواری‌هایی که تحریم‌ها برای مذاکره با مربیان درجه یک خارجی ایجاد کرده، بعید نیست مدیران فدراسیون به ادامه کار با کی‌روش تن بدهند اما چطور و با چه برنامه و هدف‌گذاری؟
چه زمانی منتظر
تغییر نسل باشیم؟
حتی پیش از جام جهانی 2022 قطر هم بسیاری از کارشناسان از لزوم تغییر نسل فدراسیون برای این جام جهانی می‌گفتند. واقعیت هم این بود که میانگین سنی بسیاری از مهره‌های تأثیرگذار تیم ملی در این جام جهانی، بالای 30 سال بود و ما تیم جوانی نداشتیم. با این وضعیت برنامه فدراسیون فوتبال و کادرفنی تیم ملی برای جوان‌سازی تیم ملی چیست؟ کی‌روش که در همان کنفرانس خبری بعد از بازی با امریکا صراحتاً اعلام کرده که برای جام ملت‌ها اعتقادی به تغییر نسل ندارد و با همین بازیکنان می‌خواهد در مسابقات شرکت کند. او گفت: «مطمئناً همه تیم‌های ملی باید همیشه خودشان را بازسازی کنند و خون تازه در آنها وارد شود تا بازیکنان جایگزین شوند. از بُعد کلی تازه کردن و اضافه کردن خون تازه کار خوبی است، ولی فکر می‌کنم همین تیم آمادگی این را دارد که در جام ملت‌ها بازی کند و هیچ شکی به آن ندارم. بازیکنان تیم ملی سن درست و کیفیتی مناسب دارند. به همین دلیل آمادگی این را دارند که ادامه دهند و قهرمان جام ملت‌ها شوند.» البته که کی‌روش تأکید کرده که احتمالاً نفراتی به این ترکیب اضافه می‌شوند اما اسکلت اصلی همین است. آیا این به صلاح تیم ملی برای جام جهانی آینده است؟ کی‌روش 70 ساله بدون شک بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خود را برای جام ملت‌های پیش رو می‌کند و شاید کمتر به آینده تیم ملی ما برای جام جهانی امریکا فکر کند. به هر حال این هم یکی دیگر از ابهامات مهمی است که هر چه زودتر باید درباره آن تصمیم‌گیری شود و اگر قرار به اعمال تغییرات است، از همین حالا شروع کنیم.
پروژه جانشین‌پروری چه شد؟
در ابتدا که کارلوس کی‌روش به ایران بازگشت، مهدی تاج و یارانش بدون اینکه حاضر باشند توضیحی درباره دلایل رفتن و بازگشتن او بدهند، زیر نقاب جانشین‌پروری پنهان شدند و تأکید کردند که او را آورده‌اند که در جام جهانی، جانشین مناسبی برای خود انتخاب کند و در کنار این جانشین باشد و تجربه‌هایش را به گونه‌ای در اختیار او قرار دهد که بتوانیم از حضور این مربی داخلی به جای کی‌روش استفاده کنیم. کی‌روش فقط و فقط برای این پروژه با جواد نکونام موافق بود و او هم حاضر نبود در آن مقطع فولاد را رها کند و به تیم ملی بیاید. ضمن اینکه باشگاه فولاد هم این اجازه را به نکونام نمی‌داد و به این ترتیب ماجرای جانشین‌پروری در جام جهانی منتفی شد. با این حال اما لازم است که مدیران فدراسیون بعد از مذاکره دقیق با جواد نکونام و حمید گرشاسبی، به‌صورت حرفهای تصمیم درستی برای این موضوع بگیرند و تکلیف این ماجرا را هرچه زودتر مشخص کنند.
حالا که جام جهانی تمام شده، باید در اولین فرصت بدانیم، تکلیف تیم ملی برای جام ملت‌های آسیا چیست و خیلی زود برنامه‌های مدنظر را اجرا کنیم که زمانی برای از دست دادن نداریم.