سعید زاهدیان

در فوتبال «دولتی» و فوتبال «خصولتی» مهاجم نوک یا به اصطلاح استراکر ساخته نمی‌شود؛ شاید ساخته نشدن مهاجم نوک که یک قاتل تمام عیار در محوطه جریمه باشد، در نگاه اول چندان به فوتبال دولتی مرتبط نباشد اما به هزار و یک دلیل هست!
یک دلیل از هزار دلیل این است:
وقتی فوتبال مدرن در دنیا به سمت اقتصادی شدن پیش رفت و باشگاه‌ها به تبع بردهای خود، صاحب درآمدهای چشمگیر شدند. در این دوره، فوتبال صرفاً یک رقابت ورزشی جذاب نبود بلکه به سمت تجارتی پرسود رفت؛ در فوتبال اقتصادی که سرمایه‌دارها و صاحبان مشاغل بزرگ در دنیا مالک آن شدند، برد و باخت به‌شدت اهمیت پیدا کرد.
همه چیز در فوتبال اقتصادی که بخش خصوصی آن را اداره می‌کرد، براساس سود و زیان تعریف می‌شد و بر این اساس سیستم‌های فوتبال جدیدی هم شکل گرفت؛ نقش تکنولوژی در فوتبال پر‌رنگ شد و باشگاه‌ها برای پیروزی و نباختن برنامه‌های جدیدی طراحی کردند. در چنین فوتبالی، بازیکنانی استراکرها- همان مهاجمان تمام کننده یا به تعبیری قاتل- ارزش فراوانی پیدا کردند. در این دوره می‌توان به بازیکنانی اشاره کرد که شاید خیلی با تکنیک و فانتزی باز نبودند اما در زدن گل‌های 3 امتیازی مهارت ویژه‌ای داشتند؛ به‌عنوان نمونه در این دوره از فوتبال می‌توان به مهاجمانی نظیر نیستلرروی، ماکای، رائول، رونالدو برزیلی، جیوانی البر، اینتزاگی، کیریستین ویری، اندی کول و دیوات یورک اشاره کرد که البته تعدادی از آنها سوای مهارت تمام کنندگی، با تکنیک ظریف هم بازی می‌کردند و تکنیک آنها امتیاز ویژه‌ای برای بهتر گل‌زدن بود. در فوتبال امروز هم معمولاً مهاجمان گلزن رکورد نقل و انتقالات را می‌شکنند و برای باشگاه‌ها ارزش بالایی دارند. چیزی حدود 10 سال رقابت اصلی فوتبال دنیا میان بارسا و رئال با محوریت مسی و رونالدو بود که شاید گران‌قیمت‌ترین بازیکنان این دوره محسوب می‌شدند و رکوردها و تعداد گل‌های آنها در یک فصل همواره با یکدیگر مقایسه می‌شد. بارسا با سه مهاجم معروف به msn و رئال با مثلث bbc رقابت جذابی در لالیگا ساخته بودند و از کنار آنها پول‌های فراوانی به حساب این دو باشگاه سرازیر می‌شد. اما در فوتبال ایران که قهرمان و نایب قهرمان با تیم سقوط‌‌کننده به لحاظ درآمد و هزینه تفاوتی ندارند و معمولاً اسپانسرهای متصل به شیرنفت- یا همان دولت- هزینه باشگاهداری را می‌پردازند، باشگاه‌ها برای ساختن مهاجم تمام کننده هیچ کوشش و تقلایی ندارند. در این فوتبال، گاهی علی دایی یا رضا عنایتی ساخته می‌شوند که محصول برنامه‌ریزی و آکادمی‌ها نیستند و در زمین دیم فوتبال، روی حادثه شکوفا شده‌اند.