دکتر بهار حسن میرزایی - رئیس دپارتمان پزشکی فدراسیون فوتبال
تمامی مشکلات قلبی در معاینات شناسایی نمیشوند. برای مثال، در موارد میوکاردیت یا التهاب بافت عضلانی قلب ناشی از عفونت با برخی ویروسها، پیشگیری از ایجاد این عارضه بسیار مهم است، زیرا براحتی قابل شناسایی نیست. از این رو، هیچ بازیکنی، نباید در حالی که مبتلا به یک بیماری ویروسی مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و یا کروناست و علامتدار شده، اجازه تمرین و بازی داشته باشد.
این موضوع اخیراً و طی دوران پاندمی کرونا اهمیت بالای خود را نشان داده است. با وجود اینکه درگیریهای قلبی حین ابتلا به کرونا وجود دارد، احتمال ایجاد میوکاردیت با تأخیر در بازیکن بهدنبال ابتلا به کرونا وجود دارد. این موضوع حتی در مواردی بهدنبال واکسیناسیون هم گزارش شده است. با وجودی که میزان گزارشها بسیار اندک بوده، اما اهمیت آن بالاست.علاوه بر میوکاردیت که ممکن است طی ارزیابیهای قلبی شناسایی نشود و میتواند کشنده باشد، حالت دیگری بهنام «کومورشیو کوردیس» نیز میتواند رخ دهد که ناشی از برخورد جسم سفت با سرعت بالا به قفسه سینه است و منجر به ایست قلبی میشود. این حالت نیز ناشی از حادثه بوده و در ارزیابیهای قلبی قابل شناسایی نیست. پیشگیری از ایجاد کومورشیو کوردیس شاید تقریباً غیرممکن باشد، با این حال با تشخیص و احیای صحیح و بموقع میتوان جان بازیکن را نجات داد.
با وجودی که معاینات قلبی نمیتواند صد درصد مشکلات قلبی را شناسایی کند، اما یک شرح حال دقیق فردی و خانوادگی، معاینه قلبی، نوار قلب، اکوکاردیوگرافی و در موارد لازم تست ورزش، تستهای خونی، ارزیابیهای هستهای و MRI قلب میتواند قسمت عمده مشکلات قلبی در بازیکن را شناسایی کند.
لازم است بعد از الزام معاینات قلبی در بازیکنان، در قدم اول بازیکنان دارای علائم، به هیچ وجه تا بهبودی کامل و ارزیابیهای لازم اجازه بازگشت به تمرینات و مسابقه را نداشته باشند. استادیومها و محل تمرین تیمها نیز باید مجهز به امکانات پزشکی و پرسنل آموزش دیده باشند. برگزاری تمرینات و مسابقات هم بدون حضور کادر پزشکی آموزش دیده، آمبولانس و دستگاه شوک قلبی مجاز نیست.ابزار بعدی ما در پیشگیری از مرگ افراد در فوتبال آموزش است. تمام بازیکنان، کادر تیم، کادر برگزارکننده بازی، داوران و... باید در ارتباط با تشخیص صحیح و بموقع مرگ قلبی، نحوه مدیریت شرایط، اقدامات لازم، احیای قلبی و استفاده از دستگاه شوک، آموزش ببینند. در کنار انجام معاینات کامل سالانه در مرکز ایفمارک و الزام برگزاری مسابقات فوتبال با حضور آمبولانس، دستگاه شوک قلبی و کادر پزشکی، برگزاری دورههای آموزشی نیز شروع شده است و با همکاری سازمان لیگ، ایفمارک، هیأتهای استانی و باشگاهها گسترش و ادامه خواهد یافت.