نگاه

وصال روحانی  

 

 تساوی سرشار از ملال با رقیب بزرگ قدیمی در دربی نود و هفتم تهران در چارچوب هفته هشتم لیگ برتر فوتبال کشور موج تازه‌ای از انتقادات را به سوی کادر فنی پرسپولیس روانه کرده اما واقعیت امر این است که با احتساب همه موارد این کادر بهترین کادر فنی موجود در لیگ بیست و یکم است و دامنه زمانی این خصلت به دو لیگ قبلی هم بسط می‌یابد.

قطعاً ایراداتی را هم می‌توان در نحوه کار یحیی گل‌محمدی، حمید مطهری، افشین پیروانی، کریم باقری، داود فنایی و یکی دو آنالیزور این تیم نشان کرد اما اصولاً مربی بی‌عیب در هیچ جای جهان نداریم و حتی در نحوه کار پپ گواردیولا هم معایب متعددی ردیابی شده و آنتونیو کونته، دیه‌گو سیمئونه و یورگن کلوپ هم بارها لغزیده‌اند و همین امروز روبرتو مانچینی که دو سه سالی در عرش بود با کابوس عدم صعود احتمالی تیم ملی ایتالیا به مرحله نهایی جام جهانی بیست و دوم کلنجر می‌رود و بعید نیست که در فاصله نه چندان زیاد تا بازی‌های سرنوشت‌ساز پلی‌آف شب‌های متعددی را با عارضه بدخوابی بگذراند و آب خوش از گلویش پایین نرود.

 

قوه مدیریت و توان مربیگری کادر فنی سرخ‌ها

همیشه باید به نحوه کار سایر مربیان و نتیجه تلاش‌هایشان در زمان ارزش‌گذاری روی چند مربی خاص توجه کرد زیرا خوب و بد مربیان فقط از طریق چنین قیاس‌هایی روشن‌تر می‌شود و تا قیاس مبنای کار نباشد و یکطرفه رفتن به قاضی در دستور کار قرار گیرد، به نتایجی می‌رسیم که گروه بررسی‌کننده از اصل و ابتدا نیز آن را بیشتر باور داشته است.

در مورد گروه هدایت‌کننده پرسپولیس هم باید ابتدا به واقعیت‌ها و اتفاقات مرتبط با آنها توجه کرد و سپس با در نظر گرفتن اوصاف و نتایج کار مربیان سایر تیم‌ها به یک جمع‌بندی عقلایی و مفید رسید. گروه فعلی مربیان پرسپولیس از شروع نیم‌فصل دوم لیگ نوزدهم سکاندار این تیم شدند، آنها تیم را از گابریل کالدرون آرژانتینی تحویل گرفتند و با اینکه سرخ‌ها در همان نقطه و در زمان تفویض اختیارات به گل‌محمدی با چهار امتیاز اختلاف نسبت به نزدیک‌ترین تعقیب‌کننده‌شان در صدر جدول جای داشتند اما این قوه مدیریت و توان مربیگری یحیی و دستیارانش بود که پرسپولیس را از تنگه‌های بسیار سخت نیم فصل دوم عبور داد و با کسب چهارمین قهرمانی متوالی آنها در لیگ برتر که یک رکورد تازه بود، نایل کرد. همان کادر فنی بدون هیچ تغییر محسوس و قابل ذکری سکاندار قرمزها در لیگ بیست و یکم نیز شد و یک بار دیگر جام قهرمانی به اردوی سرخ‌ها رفت تا پنجمین عنوان اولی پیاپی نیز توسط آنها صید شود.

 

پرسپولیس مدل یحیی

درست است که پرسپولیس این بار فقط با دو امتیاز برتری بر تیم دوم جدول (سپاهان) قهرمان شد و این بسیار کمتر از برتری 14 امتیازی سرخ‌ها بر تیم دوم (استقلال) در لیگ نوزدهم بود اما به سبب کار عالی سپاهان در لیگ بیستم و انبوه ستاره‌ها و توان فنی فراوان این تیم همین میزان برتری نیز خبر از کار بزرگ پرسپولیس می‌داد. اگر همه این نکات نیز به اندازه کافی دیگران را مجاب نکند، کافی است بیفزاییم سرخ‌های به‌شدت کوشنده تهرانی در کل لیگ بیستم و در 30 بازی این جام فقط یک بار متحمل شکست شدند که مقابل آلومینیوم در شهر اراک بود و در 17 بازی حتی یک گل هم نخوردند که برابر با بهترین رکورد لیگ در این زمینه بود.

 

پرسپولیس مدل یحیی

بخشی عمده از توفیق‌های مذکور البته محصول میراث بزرگ و مثبت و ماندگار برانکو ایوانکوویچ بود که تیم به‌شدت وارفته محول شده به وی در لیگ چهاردهم را به آرامی و به‌تدریج چنان متحول کرد که نایب قهرمان لیگ پانزدهم و سپس قهرمان مطلق لیگ‌های شانزدهم و هفدهم شد و در لیگ هجدهم نیز اگرچه تا هفته آخر سایه «سپاهان امیر قلعه‌نویی» را بالای سر خود می‌دید اما هرگز کم نیاورد و با مدیریت درست نفراتش و هدایت صحیح فنی برانکو به‌عنوانی که می‌خواست رسید و باز هم قهرمان شد و جالب‌تر اینکه در آن فصل جام حذفی و سوپرجام را هم تصاحب کرد. افرادی که معتقدند توان حقیقی و عیار ذاتی گل‌محمدی و گروه وی کمتر از میزان جام‌های صید شده توسط آنها است، می‌گویند علت اصلی توفیق‌های آنان تیم بسیار خوب و توانایی بود که سرمربی کروات سابق پرسپولیس برای آنها به یادگار گذاشت و اگر آن تیم قدرتمند را تحویل این مربیان نمی‌داد، هرگز جام‌های بعدی به‌نام یحیی و دستیارانش نوشته نمی‌شد. استدلال آنها بر این پایه نیز استوار است که همسو با کم و کمتر شدن نفرات برانکویی در ترکیب پرسپولیس و کوچ فزاینده آنها به لیگ کشورهای عرب متمول منطقه سرخ‌ها به آرامی از قلب آن تیم مقتدر زمان ایوانکوویچ خارج شده و به تیمی تبدیل شده‌اند که حالا باید آن را «پرسپولیس مدل یحیی» نامید. این طرز نگاه می‌گوید اگر آن تیم برانکویی در دو سال بعد از کوچ وی (به عمان) هم جواب داد و به مربیان جانشین او نیز خدمت کرد و آنها را در اوج نگه داشت حالا که بیشتر آن نفرات نیز رفته‌اند یا دچار برخی کم‌فروغی‌ها و طرح‌های تکرار شده‌اند از عرش به ذیل آمده و تیمی را شکل داده که در لیگ فعلی روبه‌روی خود می‌بینیم. تیمی که اقتدار سابق را ندارد، به شکل محسوسی متوسط و شبیه سایر تیم‌های لیگ شده و اکثر کارهای بزرگ گذشته را انجام نمی‌دهد و با اینکه هنوز هم از سلاح اتحاد گروهی و انسجام رفتاری بهره می‌گیرد و روش‌های تاکتیکی پیشرفته‌ای دارد اما چون عوامل اجرای این تاکتیک‌ها به اندازه نفرات قبلی تیم کارآیی فردی و کلاس بالایی ندارند، طبعاً ناکارآمدتر از سابق بازی می‌کند و نتایج ضعیف‌تری می‌گیرد.

 

دور از یک صدرنشینی ولو اندک

عصاره این طرز تفکر به ما می‌گوید که برای اولین‌بار تیم فعلی پرسپولیس پس از رفت و آمد‌های اخیرش نه تیم برانکو بلکه تیم یحیی و دستپخت این مربی ایرانی است و اگر مشکل دارد و اغلب نتیجه نمی‌گیرد، دقیقاً به همین سبب است. مسأله دیگری که صاحبان این ایده به آن استناد می‌کنند، جایگاه و نتایج حاصله پرسپولیس تا این مقطع از لیگ بیست و یکم است. درست است که تا پایان هفته هشتم لیگ فاصله سرخ‌ها با صدر جدول از یک امتیاز فراتر نمی‌رود اما آنها در 8 بازی خود فقط چهار برد داشته‌اند و تنها 9 گل زده‌اند و در کار دفاعی هم که همیشه نقطه طلایی نمایش‌هایشان بوده تا این لحظه پنج بار پذیرای گل شده‌اند. اضافه بر اینها نمایش بیش از حد احتیاط‌آمیز سرخ‌ها در دربی اخیر تهران هم مزید بر علت شده و این دیدگاه را قوت بخشیده. مشکلات یحیی و دستیارانش در لیگ بیست و یکم بسیار بیشتر از معضلاتی است که این تیم در پنج شش فصل قبلی داشت و اگر قضیه اینگونه است، بدین سبب است که کفگیر سرخ‌ها به ته دیگ رسیده و از غذای لذیذ پخته شده توسط برانکو فقط قدری «ته‌دیگ» مانده است که این حجم از ته‌دیگ دیگر برای یکه‌تازی در لیگ کفایت نمی‌کند و حتی برای یک صدرنشینی اندک و پیشتازی ناپلئونی نیز ناکافی است.

 

از ایدئولوگ تا «دروازه‌بان‌ساز»

نگاه فنی فوق بر هر پایه و دلیلی استوار باشد، از این حقیقت هم نمی‌توان گذشت که کادر فنی فعلی پرسپولیس همانطور که پیش‌تر هم آوردیم و در مقام مقایسه با سایر تیم‌های لیگ بهتر و کامل‌تر نشان می‌دهد و عنوان بهترین مربیان لیگ سزاوار آنها است. البته در لیگ فعلی کادر فنی آلومینیوم به سرکردگی رسول خطیبی و براساس میزان توش و توان نفراتش عالی عمل کرده و صدرنشینی گل‌گهر هم اگر ریشه در کارآیی کادر فنی این تیم با هدایت امیر قلعه‌نویی نداشته باشد، طبعاً از هیچ عنصر دیگری تأثیر بیشتری را نپذیرفته و گروه مربیان مس رفسنجان به سرکردگی محمد ربیعی هم شایسته تقدیرند و می‌توان از کلانتری در فجر سپاسی هم که نفرات سطح بالای چندانی را در اختیار ندارد ولی نتایج قابل قبولی گرفته، به نیکی یاد کرد اما اگر قرار باشد، بهترین کادر فنی لیگ را لااقل تا این نقطه از فصل برگزینیم و معرفی کنیم، این عنوان به پرسپولیس می‌رسد. در این گروه گل‌محمدی به عنوان یک «فرد فوتبال‌فهم» و آشنا با روش‌های کوچینگ طبعاً تصمیم‌های نهایی را اتخاذ می‌کند ولی حمید مطهری از طرح‌دهنده‌های اصلی و به قولی ایدئولوگ تیم است، افشین پیروانی سرپرست و به قولی مدیر تیم است اما چون نقطه‌نظرهای فنی هم دارد، می‌تواند بهترین یاری‌رسان فنی هم به تیم باشد، کریم باقری نظم‌دهنده رفتاری و آرام‌کننده نفرات پرسپولیس به لحاظ عملکردشان در تمرینات و مسابقات تیم است ولی نقش او را در تأمین آرامشی که رشد فنی تیم فقط در چنان حالتی حاصل می‌آید، بیش از اینها است و فراتر از چیزی است که عده‌ای براساس آن وظایف او را فقط در حد یک مبصر توصیف می‌کنند. داود فنایی هم در ساخته و پرداخته کردن دروازه‌بانان پرسپولیس چنان توانا است که علیرضا بیرانوند از زیردست او به اندازه حضور در لیگ‌های بلژیک و پرتغال رسید و حامد لک با فراموش کردن حاشیه‌های فراوان و برخی بداخلاقی‌های تأسف‌آورش به سنگربانی آرام‌تر و تواناتر از همیشه تبدیل شد.

 

بهترین تحت هر شرایطی

شاید در ادامه لیگ بیست و یکم اتفاقاتی بیفتد و نتایجی به ثبت برسد که عنوان موفق‌ترین کادر فنی این لیگ از اختیار یحیی و یارانش خارج شود و به کادر دیگری برسد ولی به لحاظ فنی و فردی و میزان دانش و کارآیی و تأثیرگذاری روی بازیکنان این مربیان واقعاً خوب و موفق‌اند و در نتیجه الفاظ «بهترین و کامل‌ترین تیم مربیگری لیگ» و برترین کادر فنی این مسابقات همچنان سزاوار آنها است. حتی اگر عبارت «موفق‌ترین کادر فنی لیگ امسال» از آنها ستانده و به تیم دیگری واگذار شود، واقعیت فوق نقض و این معادله بی‌اثر نمی‌گردد. اضافه ‌بر این، در این نکته نیز شکی نیست که عنوان بهترین کادر فنی دو لیگ قبلی هم شایسته همین گروه بوده و اگر جز این بود، آن پیروزی‌ها و جام‌ها و عناوین و افتخارات پرشمار به آنها نمی‌رسید.