رضا شجیع/ استاد دانشگاه

 

    در حالی که ۱۱۳ کشور از ۲۱۶ کشور حاضر در بازی‌های المپیک، دست خالی و بدون مدال به کشورهای‌شان بازگشتند اما نمودار روند پیشرفت کشورهای نارنجی امیدهایی را در دل بسیاری از کشورها روشن ساخته است.

 لطفاً به نمودار نگاه کنید؛ اگر کشورهای شرکت کننده در بازی‌های المپیک را به چهار گروه (اول تا دهم؛ یازدهم تا بیستم؛ بیست و یکم تا چهلم و چهلم به بعد) تقسیم کنیم؛ شاهد روند تغییرات کشورهای مدال‌آور‌ از اولین دوره بازی‌ها تا آخرین دوره آن یعنی بازی‌های المپیک توکیو خواهیم بود.

 ده کشور اول بازی‌ها که با رنگ آبی سورمه‌ای در نمودار نشان داده شده‌اند؛ به تدریج در حال ضعیف شدن و کاهش سهم‌شان از بازار مدال‌ها هستند و از آن طرف کشورهای نارنجی (چهلم‌ به بعد) از سال ۱۹۸۶ جهش و یا اصطلاحاً خیزش خود برای کسب مدال را آغاز کرده‌اند.

در حالی که در بازی‌های توکیو، ده کشور اول ۵۵ درصد مدال‌ها را به خانه بردند، این کشورهای نارنجی بودند که با رشدی ۱۳ درصدی، فضای بیشتری برای خود باز کردند.

برمودا، گرانادا، سان مارینو، ترکمنستان و بورکینافاسو جزو کشورهای نارنجی هستند که در بازی‌های توکیو خوش درخشیدند و نام کشورشان را پس از سال‌ها به تالار افتخارات المپیک اضافه کردند.

    در حالی که کشورهای یازدهم تا چهلم به وضعیت تقریباً ثابتی رسیده‌اند، اکنون این سؤال ایجاد می‌شود چه عوامل ایجاد کننده این تغییر روند در جریان بازی‌های المپیک هستند؟

از مهم‌ترین دلایل بروز این تغییرات می‌توان به سیاست‌های جدید کمیته بین‌المللی المپیک مبنی بر افزایش کشورهای مدال‌آور از طریق اعمال سیاست‌های برابری جنسیتی، سرمایه‌گذاری و صبر استراتژیک کشورهای نارنجی، افزایش دانش تخصصی علوم ورزشی و علم تمرین و همچنین ظهور استعدادهای ورزشی در این کشورها اشاره کرد. ضمن اینکه ده کشور اول المپیک هم به تدریج با این سؤال مواجه می‌شوند که آیا این همه هزینه برای المپیک ضروری است؟

آنچه مسلم است؛ جغرافیای سیاسی المپیک در حال تغییر است و برنامه کلان ‌و بلندمدت کمیته بین‌المللی المپیک با دقت بسیار در حال اجراست؛ تبدیل المپیک به جایی که کشورهای کوچک هم بتوانند بزرگ شوند و بزرگی کنند.