چین، اردن، ایران، ازبکستان، عمان، تاجیکستان، امارات و لبنان به ترتیب تیم‌های دوم گروه‌های A تا H تا این لحظه هستند. با امتیازات کسب‌شده تا امروز و عدم محاسبه نتایج تیم‌های دوم مقابل تیم‌های آخر گروه‌شان لبنان، ازبکستان، امارات، ایران و عمان تیم‌های برتر دومی هستند که راهی مرحله بعدی انتخابی جام جهانی می‌شوند، اما این جدول قابل تغییر است. هم تعدادی از بازی‌ها باقی مانده که ممکن است تیم‌های دوم هر گروه یا تیم‌های برتر دوم تغییر کنند و هم در برخی گروه‌ها هنوز تیم آخر گروه قابل تغییر است که عدم محاسبه امتیاز تیم دوم آن گروه مقابل تیم آخر، این جدول را تغییر خواهد داد. به این ترتیب آنچه تا این لحظه قطعی شده صعود سوریه و ژاپن به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی 2022 و همینطور صعود قطر به همراه این دو تیم به جام ملت‌های آسیا 2023 چین است و برای مشخص شدن سایر تیم‌ها، باید تا برگزاری آخرین مسابقه صبر کرد.

در واقع از دست رفتن امتیاز در بازی‌های پیش روی تیم‌های دوم گروه‌ها، می‌تواند باعث شود که تیم ملی ایران در صورت مساوی مقابل تیم ملی عراق هم شانس صعود داشته باشد. این در شرایطی است که همه می‌دانند ایران در صورت پیروزی در دو بازی پیش رو مقابل کامبوج و عراق قطعاً به مرحله بعد صعود خواهد کرد و در صورت باخت حتی در یکی از بازی‌ها بدون شک حذف خواهد شد اما شانس صعودش در صورت تساوی مقابل عراق با فرض پیروزی مقابل کامبوج، به از دست رفتن امتیاز سایر تیم‌های دوم گروه‌های دیگر بستگی دارد.

تیم ملی ایران دو بازی دیگر مقابل کامبوج و عراق دارد که پیروزی در یکی از این مسابقات، محتمل است. بنابراین ایران با 15 امتیاز به استقبال هفته آخر خواهد رفت و اگر شگفتی خاصی در بازی هنگ کنگ - عراق رخ ندهد، یاران بشار رسن نیز 17 امتیازی، بازی سرنوشت ساز مقابل ایران را برگزار خواهند کرد. بنابراین اگر اتفاق عجیبی رخ ندهد، ایران برای صدرنشینی باید هر دو بازی پایانی را پیروز شود.

 چه تیم‌هایی صعود می‌کنند؟

طبق قانون ای‌اف‌سی اما برترین تیم‌های دوم نیز راهی مرحله بعد می‌شوند و حضور قطر (میزبان جام جهانی) در دور مقدماتی سبب شده تا 5 تیم از 8 تیم دوم جواز صعود به مرحله نهایی را کسب کنند. به عبارتی تنها سه تیم دوم حذف خواهند شد و حالا پس از بررسی حالت سرگروهی ایران، به سراغ شرایطی می‌رویم که تیم ملی به عنوان برترین تیم دوم صعود کند. شاید توضیح تکراری مصوبه ای‌اف‌سی نیز لازم باشد: با توجه به کناره‌گیری کره شمالی، برای ایجاد شرایطی برابر و عادلانه، ای‌اف‌سی در انتخاب برترین تیم‌های دوم، نتایج این تیم‌ها نسبت به قعرنشین گروه را محاسبه نمی‌کند. بنابراین در جدول تیم‌های دوم، هر یک 6 بازی را خواهند داشت.

 

چین و اردن؛ تهدیدکنندگان ایران

اکنون به ترتیب لبنان (10)، ازبکستان، امارات، ایران و عمان (9)، چین و اردن (7) و تاجیکستان (4) قرار دارند. تاجیک‌ها با توجه به این که تنها یک بازی دیگر پیش رو دارند، از همین حالا حذف شده‌اند. در واقع از گروه F تیم دوم قطعاً به مرحله بعدی صعود نخواهد کرد. حالا باید به سراغ دو تیم حذف شده دیگر برویم. چین و اردن تنها تهدیدکنندگان ایران برای جلوگیری از صعود به عنوان برترین تیم دوم هستند. چین یک بازی با مالدیو خواهد داشت که تیم آخر گروه نیست و احتمالاً در آن برنده خواهد شد و یک دیدار با سوریه نیز دارد که تساوی، نتیجه محتملی در آن خواهد بود. بنابراین می‌توان چین را تیم حداقل 10 امتیازی و حداکثر 11-13 امتیازی دانست. اردن یک بازی با کویت خواهد داشت و یک بازی با استرالیا. اگر آنها به کویت ببازند، احتمال دارد اصلاً تیم دوم نشوند چرا که کویت بازی آخر را برابر چین‌تایپه برگزار خواهد کرد. اردن اگر دست به یک شگفتی بزرگ نزند و 4 امتیاز از این دو بازی نگیرد، موقعیت برتری نسبت به ایران نخواهد داشت. البته این احتمال با فرض شکست ناپذیری ایران مقابل عراق مطرح می‌شود. نکته مهم این است که ایران با تفاضل گل مثبت 5 شرایط خوبی را در جدول دارد. 

ازبکستان باید با عربستان بازی کند که دیدار دشواری است و امارات با ویتنام بازی خواهد کرد. یعنی هر سه تیم ایران، ازبک و امارات با تیم‌های صدرنشین روبرو خواهند شد. در این بین عمان با افغانستانی دیدار می‌کند که پیروزی در آن محتمل است. بنابراین عمان را به همراه لبنان باید یکی از تیم های صعودکننده به مرحله نهایی دانست و پنج تیم دیگر با شرایط کنونی از بین ایران، ازبک، امارات، چین و اردن انتخاب خواهند شد.

 

در چه صورت تساوی با عراق موجب صعود می‌شود؟

برای جمع بندی باید گفت که پیروزی مقابل کامبوج و تساوی برابر عراق به احتمال بسیار زیاد منجر به صعود ایران می‌شود مگر این که از چهار حالت روبرو سه تا رخ دهد و ایران هم نتواند عراق و کامبوج را ببرد: 1) امارات ویتنام را شکست دهد 2) ازبکستان با عربستان مساوی کند 3) چین مالدیو را ببرد و با سوریه مساوی کند 4) اردن، کویت را ببرد و با استرالیا مساوی کند. در یک جمله، شکست ایران برابر عراق حذف ایران را در پی خواهد داشت و پیروزی مقابل این تیم، صعود را قطعی می‌کند. تساوی نیز احتمالاتی را به دنبال دارد که اغلب آنها حکم به صعود ایران می‌دهند.