اف. ام. 2030

در لیست بسکتبالیست‌های ایران که در بازی‌های المپیک 1948 لندن شرکت داشتند، می‌توان نام یک فیلسوف آینده پژوه را نیز مشاهده کرد. فریدون اسفندیاری یکی از پنج فرزند خانواده‌ای بود که پدرشان دیپلمات بود و به همین خاطر در روز 23 مهر 1309 در بروکسل (بلژیک) متولد شد. او در یازده سال ابتدایی زندگی خود، در 17 کشور زندگی کرد و در 18 سالگی از جوان‌ترین اعضای کاروان ایران در بازی‌های المپیک لندن بود.

اما شهرت او نه در زمینه ورزش، بلکه به خاطر نظریه‌هایی بود که بعدها ارائه کرد. نویسندگی را از سال 1338 با نوشتن داستان تخیلی«روز قربانی» آغاز کرد و بعدها کتابهای بگار (1344) و کارت هویت (1345) از او به چاپ رسید. در این کتابها از اسم ف. م. اسفندیاری برای خود استفاده می‌کرد اما بعدها نام خود را به«اف. ام. 2030» تغییر داد. او نام‌های سنتی را به عنوان برچسب‌های هویت جمعی می‌دانست که بر اساس جنسیت و ملیت از فردی به فرد دیگر تفاوت دارند؛ بنابراین نام‌های سنتی به عنوان عناصر ابتدایی فرایندهای فکری، به پیشداوری، جناح‌گرایی و تبعیض، تنزل می‌یابد. از آنجایی که یک «آینده پژوه» بود، ایمان داشت که علم به اندازه‌ای پیشرفت می‌کند که عمر او از یک قرن نیز خواهد گذشت. او می‌گفت:

«نام ۲۰۳۰ نشانگر اعتقاد من به این است که سال‌های محدوده زمانی ۲۰۳۰ در قرن بیست و یکم، سالهایی جادویی خواهد بود. ۲۰۳۰ زمانیست که هیچ کس سالخورده نیست و هر انسانی شانس بزرگی برای زندگی ابدی خواهد داشت. ۲۰۳۰ یک رؤیا و یک هدف است.»

بسیاری از پیش‌بینی‌های او در کتابهایش بعدها به حقیقت پیوست. او لقاح مصنوعی و اصلاح نقایص ژنتیکی را در سال ۱۳۵۶ و در سال ۱۳۵۹ و گفت‌وگوی جمعی از راه دور، پزشکی از راه دور و خرید از راه دور را پیش بینی کرده بود. با این حال علم آنقدر پیشرفت نکرد تا رؤیای صدسالگی او را برآورده سازد و او در 18 تیر 1379 به دلیل سرطان لوزالمعده در نیویورک درگذشت. حتی مرگ او نیز متفاوت از دیگر ورزشکاران ایرانی بود و جسد او تا به امروز به روش سرمازیستی در بنیاد ادامه حیات آلکور در سکاتزدیل آریزونا نگهداری می‌شود. او اولین فردی بود که از تکنولوژی جدید سرماسپاری با استفاده از مواد محافظ سرمازدگی سود برد. در این روش، تمام خون بدن را تخلیه و آن را منجمد می‌کنند. هرچند برگشت به زندگی برای بیمار یا فرد درگذشته ممکن نیست اما این کار برای آینده و تکنولوژی آینده انجام می‌شود.

 

فضل‌الله نیکخواه

نماینده ایران در بازی‌های المپیک 1952 هلسینکی نامش تا مدتها با ورزش ایران و مسابقات المپیک عجین شد. فضل‌الله نیکخواه در دوم مرداد 1309 متولد شد و در 22 سالگی شانس حضور در بازی‌های المپیک را به دست آورد. نیکخواه نماینده ایران در وزن اول (54 کیلو) بود و یکی از 23 بوکسوری بود که در این وزن با رقبای خود مبارزه می‌کرد. با توجه به آمار شرکت‌کنندگان این وزن، 9 بوکسور در دور نخست با قرعه استراحت روبه‌رو شدند که نیکخواه یکی از این نفرات بود و بدون مسابقه راهی مرحله بعد شد. در دور دوم، او در برابر جون-هو کانگ از کره جنوبی قرار گرفت. برنده این مسابقه تنها یک گام تا نیمه نهایی المپیک فاصله داشت و با دو برد می‌توانست مدال المپیکی خود را قطعی سازد. نیکخواه هر سه راند مسابقه خود را در برابر رقیب کره‌ای باخت و به این ترتیب کانگ پس از این برد، با پیروزی مقابل رقیب آمریکایی (دِیوی مور) به نیمه‌نهایی صعود کرد و با شکست در این مرحله مقابل رقیب ایرلندی، به مدال برنز دست یافت. نیکخواه پس از کسب عنوان نهمی در این المپیک، شانس حضور مجدد در بازی‌های المپیک را به دست نیاورد و در آمریکا تحصیل و ازدواج کرد. او تنها زمانی مجدداً در بازی‌ها حضور پیدا کرد که تحصیلات خود را در آمریکا به پایان رسانده و داوطلبانه به عنوان پزشک کاروان ایران در بازی‌ها حضور پیدا کرده بود. از جمله در بازی‌های 1968 مکزیکوسیتی که لباس فرم او در تهران آماده شد و او مستقیماً از آمریکا به مکزیک سفر کرد و در رژه افتتاحیه برای ایران حضور یافت. خدمات فراوان نیکخواه در آمریکا سبب شد که در این کشور به«دکتر نیک» ملقب شود. در تمام این دوران ارتباط خود را با ورزش قطع نکرد و در اواسط دهه 50 و در شرایطی که بیش از چهل سال داشت، در دوی ماراتن بوستون حضور پیدا کرد و مسافت 42 کیلومتر و 195 متری مسابقات را در زمانی حدود 3 ساعت و نیم طی کرد. نیکخواه از نخستین پزشکان ورزشی ایران بود که مخالف سیستم سنتی تغذیه و تمرین ورزشکاران ایران بود و می‌گفت خوردن بیست سیخ کباب توسط ورزشکارانی مثل رضا سوخته‌سرایی، فایده‌ای برای آماده سازی آنها ندارد. دکتر نیک در عوض، عبدالله موحد را علمی‌ترین ورزشکار تمام تاریخ ایران می‌دانست.

 

ایمانوئل آغاسیان‎

مانوئل آغاسی با نام کامل«ایمانوئل آغاسیان‎» در روز 4 دی 1309 (25 دسامبر 1930) در سلماس به دنیا آمد. پدرش دیوید از ارامنه اوکراین در شهر کی‌یف بود و مادرش از ارامنه ساکن امپراتوری عثمانی که از نسل‌کشی ارامنه نجات یافت. مانوئل در مدرسه ارامنه تهران تحصیل کرد. در حالی که اجدادش برای دوری از آزار و اذیت عثمانی‌ها، نام فامیل خود را از شکل ارمنی آغاسیان به آغاسی تغییر دادند. امانوئل تنیس را به عنوان توپ جمع‌کن تنیسورهای آمریکایی و بریتانیایی آغاز کرد اما بعدها به بوکس روی آورد و در دو المپیک لندن و هلسینکی برای ایران به میدان رفت. مربی او یک بوکسور بازنشسته با اصالت آلمانی- لهستانی بود به نام «هانس زیگلارسکی». آغاسی در سال 1948 نخستین مسابقه خود را مقابل آلوارو ویسنته از اسپانیا باخت تا مقامی بهتر از هفدهمی وزن 54 کیلو کسب نکند. چهار سال بعد، او در وزن 57 کیلو به میدان رفت و این بار با شکست در سه راند در برابر لئونارد لِیشینگ (آفریقای جنوبی) از المپیک حذف شود و باز هم به عنوان هفدهمی وزن خود قناعت کند. اندکی پس از المپیک، او به دنبال برادرش ساموئل راهی شیکاگو شد و نامش را به «‌مایک آغاسی» تغییر داد. پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه روزولت، او در 19 آگوست 1959 با الیزابت دیودلی ازدواج کرد که حاصل این ازدواج چهار فرزند بود از جمله آندره آغاسی قهرمان آینده تنیس جهان و المپیک.

 

ژرژ عیسابِگ

از دیگر نفراتی که در این سال متولد شدند می‌توان به ژرژ عیسابِگ اشاره کرد که در روز یکشنبه 18 آبان (9 نوامبر 1930) متولد شد. عیسابگ که از آشوری‌های ایران بود، در نخستین حضور خود در المپیک لندن، در وزن 67 کیلوگرم با قرعه نامناسبی روبه‌رو شد و در حالی مسابقه خود را مقابل آلساندرو دی اوتاویو از ایتالیا باخت که این رقیب تا فینال مسابقات و کسب مدال نقره صعود کرد. چهار سال بعد، عیسابگ در نخستین مسابقه خود فتحی عبدالرحمن مصری را شکست داد تا در دور دوم مقابل نیکلاس لینه‌مان از هلند قرار گیرد. در رقابت نزدیک دو ورزشکار، نماینده هلند (2-1) پیروز شد تا عیسابگ به عنوانی بهتر از نهمی المپیک دست نیابد.

از دیگر بوکسورهای تیم ملی که متولد 1309 بود و در المپیک هلسینکی به میدان رفت می‌توان به ابراهیم افشارپور اشاره کرد که در وزن چهارم مقابل تری میلیگان ایرلندی (3-0) باخت و از رقابت‌ها کنار رفت.