پله، سلطان فوتبال زیبا و یکی از شاخص‌ترین چهره‌های ورزش در قرن گذشته در 82 سالگی درگذشت. پرچمدار «بازی زیبا» از سال 2021 با سرطان روده بزرگ درگیر بود و در یک ماه گذشته تحت درمان‌های متعددی قرار گرفت.
او نزدیک به دو دهه هواداران فوتبال را هیجان‌زده کرد و بهترین گلزن باشگاه سانتوس و تیم ملی برزیل بود. پله با حرکات خاص خود، قدرت بدنی بالا و تلاش فوق‌العاده‌اش بازیکنان و تماشاگران را میخکوب می‌کرد و رهبر سمفونی فوتبال سریع و روانی بود که این ورزش را متحول کرد، او با تکنیک سامبایی خود باعث درخشش برزیل در بزرگترین عرصه‌ها شد.
پله برزیل را به قله‌های رفیعی رساند و سفیر جهانی فوتبال در سفری شد که از خیابان‌های سائوپائولو با توپ‌های ساخته شده از کاغذ باطله و لباس‌های کهنه شروع شده بود. در بحث درباره بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال تنها دیگو مارادونای فقید، لیونل مسی و کریستیانو رونالدو در کنار پله قرار می‌گیرند.
 
شروع در 11 سالگی
 او در 23 اکتبر 1940 در شهر کوچک ترس کوراکوئس در ایالت میناس گرایس با نام ادسون آرانتس دوناسیمنتو متولد شد. او کفش‌های مردم را برق می‌انداخت تا بتواند لوازم خیلی معمولی برای فوتبال تهیه کند. استعداد پله مورد توجه قرار گرفت وقتی تنها 11 سال داشت و یک بازیکن حرفه‌ای فوتبال او را به تیم جوانان سانتوس برد و خیلی طول نکشید تا به تیم اصلی باشگاه برسد. او با وجود جوانی و 172 سانتیمتر قد برابر مردان کامل به همان راحتی گل می‌زد که در بازی‌های دوستانه در اطراف خانه گل می‌زد. در سن 16 سالگی نخستین بازی رسمی را برای سانتوس انجام داد و خیلی زود به شهرت جهانی رسید. نام پله از آنجا به او رسید که نمی‌توانست نام بازیکنی به‌نام بیله را به درستی تلفظ کند و برای همین از همان ابتدا از این نام نفرت داشت.
 
شهرت جهانی
تصویر پله با پیراهن زرد روشن برزیل که شماره 10 پشتش بود، در ذهن هواداران فوتبال در همه جای دنیا زنده است. شهرت پله تا جایی پیش رفت که در سال 1967 در میانه جنگ داخلی نیجریه، طرفین جنگ با آتش بس موقت موافقت کردند تا او بتواند یک بازی نمایشی در این کشور انجام دهد. او در سال 1997 از سوی ملکه الیزابت دوم لقب شوالیه دریافت کرد و هنگامی که برای محبوبیت بخشیدن به فوتبال در امریکای شمالی به واشنگتن رفت، رئیس‌جمهور امریکا از او استقبال کرد. میزبان درباره میهمانش گفت: «نام من رونالد ریگان است، رئیس جمهوری امریکا. اما شما نیازی به معرفی ندارید چون همه می‌دانند پله کیست.»
پله نخستین قهرمان ملی سیاهپوست مدرن برزیل بود اما به ندرت از نژادپرستی حرف زد در کشوری که اقلیت سفیدپوست ثروت و قدرت را در اختیار دارند.
 
آمار متفاوت
منابع مختلف با استناد به بازی‌های متفاوت آمار گل متنوعی از پله منتشر می‌کنند که از 650 گل در بازی‌های لیگ تا 1281 گل در تمام بازی‌ها که برخی مقابل رقبای سطح پایین در مسابقاتی نه چندان معتبر به ثمر رسیده، متغیر است.
بازیکنی که به لقب «سلطان» شناخته می‌شد، در 17 سالگی در جام جهانی 1958 به جهان معرفی شد که جوان‌ترین بازیکن تاریخ جام جهانی است. او بعد از زدن دو گل در برد 5 بر 2 برزیل در فینال مسابقات مقابل سوئد میزبان روی شانه هم‌تیمی‌هایش رفت.
در سال 1962 که برزیل با موفقیت از عنوان قهرمانی خود دفاع کرد، پله به‌دلیل مصدومیت تنها دو بازی انجام داد اما پله نماد کشورش در قهرمانی جام جهانی 1970 در مکزیک بود. او در پیروزی 4 بر یک فینال مقابل ایتالیا که آخرین بازی‌اش در جام جهانی بود، یک گل زد و یک پاس گل استثنایی به کارلوس آلبرتو داد که گل آخر را بزند. جام جهانی 1966 برای او تلخ بود و برزیل از مرحله گروهی حذف شد.
پله در مجموع 114 بازی برای برزیل انجام داد و 95 گل زد که 77 تا در بازی‌های رسمی بود. کارش با سانتوس به سه دهه کشید و در پایان فصل 1972 نیمه بازنشسته شد. باشگاه‌های ثروتمند اروپایی به‌دنبال جذب او بودند اما دولت برزیل مداخله کرد و با اشاره به اینکه او سرمایه ملی است، اجازه رفتن نداد.
 
ابداع ژوگو بونیتو
سبک بازی خاص او باعث ایجاد ترکیب «ژوگو بونیتو» که پرتغالی «بازی زیبا» است شد و با انتشار زندگینامه او در سال 1977 با عنوان «زندگی من و بازی زیبا» این عبارت به لغتنامه فوتبال اضافه شد. او در سال 1975 و در 34 سالگی به نیویورک کاسموس پیوست و در سه فصل بازی برای این تیم 64 گل زد. پله در اول اکتبر 1977 در دیداری نمایشی بین کاسموس و سانتوس در مقابل 77هزار هوادار از فوتبال خداحافظی کرد در حالی که هر نیمه برای یک تیم بازی کرد. آن بازی را خیلی از چهره‌های شاخص ورزش از جمله محمدعلی کلی از نزدیک تماشا کردند.

سال‌های بعد از فوتبال
زندگی پله بعد از فوتبال اشکال مختلفی پیدا کرد. او به سیاست روی آورد و وزیر ورزش برزیل شد، تاجر ثروتمندی شد و به‌عنوان سفیر یونسکو و سازمان ملل متحد فعالیت کرد. او در فیلم‌هایی بازی کرد، در برنامه‌های متعددی مشارکت داشت و حتی در موسیقی محبوب برزیلی آهنگ‌هایی را ضبط و سی‌دی‌هایی منتشر کرد.
پله در سال‌های پایانی عمرش بیشتر روی ویلچر دیده شد و در جشن رونمایی از مجسمه‌اش به‌عنوان نماد تیم قهرمان برزیل در جام جهانی 1970 شرکت نکرد. پله جشن تولد 80 سالگی خود را در کنار افراد معدودی از خانواده‌اش برگزار کرد.

پله که بسیاری او را بهترین بازیکن تاریخ فوتبال می‌دانند، روز پنجشنبه درگذشت و به دوره‌ای تاریخی در ورزش جهان پایان داد، دوره‌ای که بسیاری دیگر از بزرگترین ستاره‌‌های ورزشی قرن بیستم را هم دربر می‌گرفت و اکثر آنها قبل از او این دنیا را ترک کرده بودند.
پله پس از بازنشستگی، سخنگوی فوتبال جهان شد و به اقصی نقاط دنیا سفر کرد تا مبلغ این ورزش و تصویر خود به‌عنوان یک سلبریتی باشد. این کار به او اجازه داد تا با شخصیت‌های بی‌شماری آشنا شود که برخی از آنها در سطح خودشان جزو بهترین چهره‌های ورزش بودند. یکی از مهم‌ترین آنها هم کسی نبود جز محمدعلی کلی. کسی که در رشته ورزشی خود بوکس، «بزرگترین» محسوب می‌شود.
لحظه تاریخی ملاقات پله و محمدعلی در تاریخ یک اکتبر 1977 رخ داد، بعد از آنکه پله برای همیشه از فوتبال حرفه‌ای بازنشسته شد و با پیراهن تیم نیویورک کاسموس به دوران بازیگری‌اش پایان داد.
آن شب محمدعلی در ورزشگاه قدیمی جاینتس حضور داشت و در پایان بازی برای تبریک به پله به زمین رفت و حتی او را تا رختکن همراهی کرد.
این یکی از موارد متعددی بود که دو چهره سرشناس ورزشی در یک فضای عمومی کنار هم دیده شدند. آنها اما نه تنها هم‌عصر بودند بلکه حتی یکدیگر را دوست خود می‌دانستند.
 
پیام تسلیت پله به مناسبت فوت محمدعلی
پس از مرگ کلی در سال 2016 به‌دلیل پارکینسون، پله اعتراف کرد که شخص خاصی را در زندگی خود از دست داده است. او گفت: «دوست، بت و قهرمان من. آرزو می‌کنم که روحت در کنار خدا در آرامش باشد».
ستاره برزیلی به همین مناسبت در شبکه‌های اجتماعی خود عکسی از شب انجام آخرین بازی‌اش منتشر کرد که تحسین محمدعلی را برانگیخت و با تبریک او همراه شده بود. پله در ادامه پیامش درباره کلی گفت: «ما لحظات زیادی را با هم گذراندیم و در تمام این سال‌ها همیشه در ارتباط بودیم.»
او حتی به جملاتی که بهترین بوکسور تاریخ به او در آن لحظات احساسی گفته بود اشاره کرد و هنگام یادآوری آنها به گریه افتاد: «همه باید از تو تشکر کنند».
 دو افسانه هم‌عصر
پله به خاطر سه بار قهرمانی در جام جهانی با برزیل شناخته می‌شود و علاوه بر این حرکات پا به توپ جادویی‌اش همه را مسحور می‌کرد. او تنها بازیکنی است که سه جام جهانی را برده است. محمدعلی کلی هم اما در حرفه‌اش 56 پیروزی که 37 مورد آن با ناک‌اوت رقم خورد و تنها پنج شکست، ثبت شده. یکی از آنها با ناک‌اوت، سمبل قدرت، سرعت و زیبایی مانند پرواز یک پروانه در رینگ، در بوکس سنگین وزن بود.
یکی از زیباترین اتفاقات دوران حرفه‌‌ای پله و کلی، مصادف شدن دوران اوج آنها بود. پله اولین بازی خود را در 7 سپتامبر 1956 انجام داد، زمانی که تنها 16 سال داشت. محمدعلی چهار سال بعد در 27 دسامبر 1960 اولین مسابقه خود را انجام داد و طلای المپیک توکیو را به دست آورد. اولین قهرمانی پله در عرصه بین‌المللی جام جهانی سوئد 1958 بود و محمدعلی هم اولین قهرمانی جهان خود را پس از غافلگیری سانی لیستون باتجربه در سال 1964 به دست آورد تا کمربند‌های قهرمانی شورا و اتحادیه جهانی بوکس را از او بگیرد.

امیررضا همایون
زمان زیادی تا پایان سال 2022 و آغاز رسمی سال 2023 میلادی باقی نمانده است، سالی که ورزش جهان اتفاقات مختلفی از جمله مرگ پله سلطان فوتبال جهان را تجربه کرد. به همین دلیل نگاهی به اتفاقات جهان ورزش در سال 2022 میلادی خواهیم انداخت.
 
المپیک با طعم کرونا
المپیک زمستانی 2022 چین که در ماه فوریه برگزار شد، یکی از مهم‌ترین تورنمت‌های سال و اولین تورنمنت سال 2022 بود، رقابت‌هایی که به خاطر محل برگزاری آن تردید‌های بسیاری برای برگزاری آن وجود داشت، چرا که کشور میزبان بازی‌های المپیک زمستانی با کشوری که اواخر سال 2019 شیوع ویروس کرونا در آن آغاز شد، یکسان بود. به همین علت دولت چین سختگیری‌های بسیاری برای اعضای حاضر در دهکده بازی‌ها قائل شد اما هرچه که بود به نظر می‌رسد این المپیک آخرین بازی‌های کرونایی جهان بود.
 
قهرمانی پس از چهار سال
بدون تردید رقابت‌های NBA یکی از مهم‌ترین تورنمنت‌های سال است، مسابقاتی که پس از چند سال حال و هوای دیگری را تجربه کرد و دو تیم بوستون سلتیکس و گلدن استیت واریرز با استفن کری افسانه‌ای به بازی نهایی رسیده بود و شاگردان استیو کر در نهایت در یک بازی دراماتیک موفق شدند پس از چهار سال بار دیگر به قله لیگ حرفه‌ای ایالات متحده برسند و استفن کری مرد اول گلدن استیت یک رینگ دیگر به رینگ‌های خودش اضافه کرد.
 
حسرت دوساله شد
طرفداران فرمول یک در سراسر جهان طی سالیان اخیر به قهرمانی‌های تکراری لوئیس همیلتون راننده انگلیسی تیم مرسدس عادت کرده بودند اما دارنده هفت عنوان قهرمانی جهان طی دو سال اخیر موفق به رسیدن به قله فرمول یک جهان نشد تا حسرت این ستاره برای کسب دوباره جام قهرمانی رقابت‌های فرمول یک جهان برای دومین سال متوالی ادامه داشته باشد. راننده انگلیسی تیم مرسدس در شرایطی که از ابتدای فصل 2022 شرایط مطلوبی نداشت و مسابقات پر نوسانی را در طول یک فصل اخیر تجربه کرد، جام قهرمانی را به مانند فصل 2021 به مکس فرشتاپن راننده هلندی تیم ردبول که بواسطه حضور او در فصل گذشته عملکرد خوبی را ارائه کرد، واگذار کرد.
 
طلسم 36 ساله شکست
بدون شک مهم‌ترین تورنمنت سال پس از بازی‌های المپیک زمستانی 2022 پکن چین، جام جهانی فوتبال بود. تورنمنتی که بواسطه گرمای کشور قطر محل برگزاری این تورنمنت به جای بهار و تابستان به پاییز موکول شد؛ موضوعی که باعث شد طرفداران فوتبال برای تماشای ابرستاره‌های جهان فوتبال کمی بیش از چهار سال در انتظار باشند. این رقابت‌ها به مانند دوره‌های گذشته حاشیه‌های زیادی داشت، مهم‌ترین حاشیه اما به زمانی باز می‌گردد که بازی نهایی بین تیم ملی آرژانتین و فرانسه برگزار شد؛ مسابقه‌ای که با برتری آلبی سلسته در ضربات پنالتی و قهرمانی این تیم پس از گذشت 36 سال از آخرین قهرمانی جام جهانی تمام شد.
یکی دیگر از اتفاقات خاص دنیای فوتبال در سال 2022 قهرمانی رئال مادرید برای چهاردهمین بار در لیگ قهرمانان فوتبال اروپا بود؛ قهرمانی‌ای که بواسطه درخشش کریم بنزما ستاره فرانسوی کهکشانی‌ها به دست آمد، ستاره‌ای که با درخشش وصف ناشدنی‌اش در طول فصل گذشته برای اولین بار و در سن 34 سالگی به توپ طلای جهان که مجله معتبر فرانس فوتبال فرانسه متولی برگزاری آن است، رسید.
 
طلسم انگلیس شکست
جام ملت‌های فوتبال زنان اروپا که تابستان امسال به میزبانی انگلستان برگزار شد، مهم‌ترین تورنمنت سال فوتبال زنان اروپا و یا شاید جهان بود؛ مسابقاتی که با حساسیت‌های زیادی دنبال شد و در نهایت دو تیم قدرتمند آلمان و انگلستان میزبان به بازی نهایی رسیدند و تیم میزبان برای اولین بار در تاریخ این رقابت‌ها به مقام قهرمانی رسید و نخستین قهرمانی فوتبال ملی سه شیر‌ها را پس از قهرمانی تیم مردان این کشور در جام جهانی 1966 به‌دست آوردند؛ موضوعی که تا مدت‌های بسیاری در صدر اخبار رسانه‌های جهان قرار داشت.
 
الکسیا دبل کرد
الکسیا پوتیاس بازیکن تیم فوتبال بارسلونا و تیم ملی زنان اسپانیا در سال گذشته برای دومین بار متوالی جایزه توپ طلای زنان مجله فرانس فوتبال را به‌دست آورد.
پوتیاس در شرایطی این جایزه را کسب کرد که جام ملت‌های زنان اروپا 2022 را به علت مصدومیت از دست داد و از همراهی لاروخا در مهم‌ترین تورنمنت فوتبال زنان قاره سبز بازماند. اما او با این شرایط هم جایزه فرانس فوتبال را کسب کرد، چرا که عملکردش با بلوگرانا در لیگ داخلی اسپانیا و لیگ قهرمانان زنان اروپا فوق‌العاده بود.
 
خداحافظی‌های سال
ورزش جهان در طول سال‌جاری میلادی که تا چند روز دیگر به اتمام می‌رسد، شوک‌های بسیاری را تجربه کرد.
یکی از این شوک‌ها خداحافظی سرنا ویلیامز اسطوره تنیس زنان جهان و دارنده 23 قهرمانی گرند اسلم پس از حذف از رقابت‌های گرند‌اسلم ایالات متحده امریکا بود.
حالا باید منتظر ماند و دید خواهر او ونوس ویلیامز در رقابت‌های آزاد استرالیا که از چند وقت دیگر به میزبانی ملبورن برگزار می‌شود با کدام تنیسور در رقابت‌ها شرکت خواهد کرد.
یکی دیگر از خداحافظی‌های غیرمنتظره دنیای راکت و ورزش جهان در سال‌جاری میلادی به کناره‌گیری راجر فدرر استاد سوئیسی جهان تنیس باز می‌گردد.
 این خداحافظی از آنجا مهم است که طبق اعلام قبلی این اسطوره تنیس جهان قرار بود در مسترز بازل به رقابت‌ها بازگردد، اما اواخر تابستان با انتشار پستی در فضای مجازی اعلام کرد پس از رقابت‌های لیورکاپ 2022 که مهرماه امسال به میزبانی شهر لندن برگزار خواهد شد از دنیای حرفه‌ای تنیس کناره‌گیری خواهد کرد؛ اتفاقی که با اتمام این مسابقات رخ داد و حسرت طرفداران تنیس در سراسر جهان را بیشتر کرد.

پادشاه بدرود گفت
درگذشت ادسون آرنتوس دونا سیمنتو(پله) در آخرین روز‌های سال 2022 میلادی مهم‌ترین و تلخ‌ترین اتفاق سال بود که پایانی تلخ را برای ورزش جهان در این سال رقم زد. خبر نگار