جایگاه علم در حوزه مربیگری فوتبال
یادداشت قبلی، پیشگفتاری بود در باب واژگانی که یا به‌غلط و یا با معنایی نامناسب وارد دایره لغات فوتبال ایران و به دستاویزی برای کوبیدن و یا باد کردن آدم‌های شاغل در این جامعه تبدیل شده‌اند. بیایید نگاهی بکنیم به این لغات: مربی علم‌گرا، مربی مدرن، مربی سنتی، مربی بی‌دانش و...
از مربی علم‌گرا و تأثیر علم بر پروسه مربیگری شروع کنیم. سؤال این است: مربیگری فوتبال، رویکرد تجربی دارد یا علمی؟ و حتی یک قدم عقب‌تر، علم در فوتبال چیست؟
مربیگری به‌معنای ایجاد ارزش افزوده در تیم و بازیکنان است. این پروسه نیازمند دانش و تجربه کافی در حوزه‌های تاکتیکی، تکنیکی، آمادگی جسمانی و روانشناسی است و البته دانش و تجربه یا شاید بهتر است بگوییم درک فلسفی و عمیق از سیستم‌ها، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های فوتبال. جملات بالا را بار دیگر مرور کنید؛ ترکیبی همگرا از دانش و تجربه در تمامی حوزه‌هایی که توسعه و رشد در آنها می‌تواند منجر به تولید ارزش افزوده در بازیکنان تیم شود و یا به زبان ساده‌تر منجر به ساختن تیم و بازیکنانی باکیفیت‌تر گردد؛ دانش و تجربه در کنار یکدیگر. حال سؤال اینجاست که این دانش چیست و چه راهی برای کسب آن وجود دارد و اصولاً چگونه می‌شود یک مربی را بادانش و یا کم‌دانش دانست؟
اجازه بدهید از مثال فضای دانشگاه و آکادمیک برای توضیح بهتر استفاده کنم. سطوح تحصیلی در دانشگاه، لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترا است. هرچقدر از سطح لیسانس به سطح دکترا و یا پست‌دکترا نزدیک می‌شوید، حوزه و دامنه تحصیلی شما کوچکتر و تخصصی‌تر می‌شود. به‌طور مثال همه کسانی که در مقطع دکترای فیزیولوژی ورزشی تحصیل می‌کنند از چرخه کربس جهت تولید انرژی در میتوکندری سلول‌های عضلانی آگاه هستند چون در مقطع لیسانس تدریس می‌شود ولی در مورد جزئیات آن و مثلاً تأثیر آنزیم پیرووات کیناز در مرحله نهم چرخه کربس جهت کاتالیز کردن واکنش، تنها دانش‌آموختگان دکترای فیزیولوژی ورزشی با گرایش بیوشیمی و متابولیسم ورزشی اطلاع دارند و نه دانش‌آموختگان دکترای مدیریت ورزشی و یا حتی گرایش‌های دیگر تربیت‌بدنی. منظور من از این جملات پیچیده و نامأنوس، شناخت نسبت به علم است. امروزه، علم تبدیل شده است به اقیانوسی که هم عمق دارد و هم وسعت. طبیعتاً هیچ فردی نمی‌تواند عمیق و وسیع باشد، پس نکته اول برای پیدا کردن معنای واژه «دانش» و یا «علم» در مربیگری، وسعت دادن به خطاب خود از فرد به گروه است. در واقع مجموعه‌ای که تحت رهبری و راهبری شخص سرمربی به تولید ایده و اجرایی کردن آن می‌پردازد را باید تحلیل کنیم. مثال واضح و روشن در این مورد، الکس فرگوسن است. از دورانی که علم و دانش مرتبط با فوتبال جایگاه مهمی در فوتبال اروپا پیدا کرد، فرگوسن تصمیم به وسیع کردن کادر فنی و پزشکی خود و استفاده کارآتر از دانش‌های جدید مرتبط با فوتبال نمود؛ از متدهای جدید تمرینی تا روش‌های نوین ریکاوری و حتی استفاده از متخصص بهبود عمق خواب برای بهبود ریکاوری بازیکنان. این هنر و شاید بهتر بگوییم نگرش صحیح سرمربی است که بتواند اقیانوس مورد نیازش را با دستیارانی متخصص و با دانشی عمیق در حوزه‌های مختلف سازماندهی کند. چیدمان و هماهنگی این کادر در کنار رهبری آن تنها از پس مربیانی باتجربه و کاریزماتیک برمی‌آید که بتوانند حلقه‌های ارتباطی بین این تعداد متخصص را حفظ کنند. مربیانی موفق مانند فرگوسن، ونگر و آنچلوتی در چنین دسته‌ای قرار می‌گرفتند. آنها دانش و تجربه کافی برای شناخت نیازهای کادر فنی و چیدمان و مدیریت آن داشتند و موفقیت‌های بزرگ آنها فارغ از قدرت بازی‌خوانی، نگرش تاکتیکی و جنبه‌های دیگر فنی، مدیون ایجاد اقیانوسی وسیع و عمیق از متخصصانی بود که در ذات، دافع یکدیگر هستند.
برگردیم به سؤال اصلی این یادداشت: آیا می‌توان یک مربی را علم‌گرا دانست؟
جواب ساده است، مربی که توانایی ایجاد کادری متشکل از افراد متخصص جهت استفاده از علوم و متد جدید علمی در حوزه‌های آمادگی جسمانی، روش‌های تمرینی، روانشناختی و تاکتیکی دارد را می‌توانیم مربی عملگرا بدانیم. برای ایجاد چنین کادری، نیازی به داشتن دکترا نیست ولی شناخت نسبت به نیازهای زمانه و البته تازه‌های علمی الزامی است. ولی سؤال اینجاست که آیا استفاده از علم می‌تواند دلیلی بر موفقیت یک کادر فنی و یا تیم باشد؟ اصولاً راهی برای شناخت کادر فنی علم‌گرا توسط رسانه‌ها و هواداران وجود دارد؟ جواب این سؤال خیر است. خیلی از مسائل پشت حجابی خودخواسته صورت می‌پذیرد و اصولاً آنچه به‌عنوان مثال علم‌گرایی از بعضی مربیان می‌بینید، شوآفی بیش نیست وگرنه کدام آدم عاقلی اسلحه مهمی که هزینه زیادی برای آن پرداخته است را به دیگران اهدا می‌کند.
و پاسخ به سؤال اول، علم‌گرایی دلیلی برای موفقیت هست و نیست. جواب پیچیده‌ای شد؛ اجازه بدهید دقیق‌تر بگویم، تعریف موفقیت متفاوت است و حاصل این تفاوت موجب می‌شود نتوانیم تحلیل درستی درمورد تأثیر سایر شاخص‌ها بر آن داشته باشیم. واژه ارزش افزوده را در این یادداشت و یادداشت قبل بارها استفاده کرده‌ام، همه‌چیز به آن برمی‌گردد؛ ارزش افزوده. معنای این واژه به همه‌چیز معنا می‌دهد: چگونه می‌توانیم در تیم خود، ارزش افزوده ایجاد کنیم؟ این سؤال اصلی یادداشت بعدی است.

 

«نبین کی می‌گه، ببین چی می‌گه»؛ علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی با این جمله حمایت تمام‌قد خود از انستیتو کشتی را -که با انتقاد عده‌ای مواجه شده بود- اعلام کرد و حتی گفت آماده است برای اجرایی شدن این چرخه حتی قید همکاری با غلامرضا محمدی سرمربی تیم ملی را بزند؛ اقدامی که به تعبیر بسیاری از آن بوی جنون به مشام می‌رسد؛ اما نه وقتی که پای «حق‌الناس» در میان باشد و قهرمان اسبق المپیک نخواهد فردا روز بابت این گناه بزرگ خجالت‌زده شود، پس باید به او حق داد که بخواهد همه‌چیز عادلانه پیش برود و حق احدی ناحق نشود.
دبیر که اعتماد کامل به طرح حسن یوسفی‌افشار و حسین زارعی دارد، محکم پشت چرخه انتخاب ملی‌پوشان ایستاده و می‌خواهد هرطور شده این مهم را عملی کند تا دست‌کم یک یادگاری ماندگار از خود در کشتی به‌جای بگذارد.
با نگاهی به طرح پیشنهادی انستیتو می‌توان پی به کیفیت بالای این چرخه برد و تردیدی نیست آنان که به این طرح ایراد می‌گیرند، یا آن را مطالعه نکرده یا اصلاً کشتی را نمی‌شناسند، شاید هم از روی بغض و کین دست به انتقاد می‌زنند، در حالی که هر تازه‌واردی که آشنایی اندکی با کشتی داشته باشد هم به‌خوبی می‌داند این طرح می‌تواند حکم آب حیات را برای ورزش نخست ایران داشته و سرآغاز تحولی بزرگ در کشتی کشورمان باشد.
۷۰ سال است کشتی از نبود انتخابی رنج می‌برد. نبود یک چرخه درست همواره حکم به نابودی استعدادهای بی‌شماری داده است، از همین‌رو هر فردی که دل در گرو کشتی دارد و قلبش برای این رشته می‌سوزد باید کمک کند تا این مهم عملی شود، اما کشتی با این همه دوست‌نما چه احتیاج به دشمن دارد وقتی هر روز از سینه‌چاکان خود لطمه می‌خورد و هر آشنا و نا‌آشنایی در شمایل کارشناس حکم به بد بودن آدم‌ها و خوب بودن طرح‌ها می‌دهد.
کاش آنان که انتقاد ناروا می‌کنند خود تحمل یک انتقاد هرچند کوچک و به‌حق را داشته باشند. همه اهالی کشتی باید قبل از نقد هر موضوعی «یک سوزن به خود زده و بعد یک جوالدوز به دیگران بزنند»، هرکس این کار را نکند، بی‌انصاف است، حتی اگر کاردان قابلی باشد.
طرح چرخه انتخابی ملی‌پوشان یکی از ده‌ها طرح اساسی و مدون حسن یوسفی‌افشار به‌عنوان یک استاد تمام‌عیار کشتی است که تمام جوانی خود را برای فراگرفتن و پیاده‌سازی آن فدا کرده، پس باید با دل و جان آن را پذیرفت و کمک کرد تا با اصلاح ایرادات جزئی‌اش تبدیل به نقطه قوت کشتی ایران شود.
امروز معیار کشتی‌دوست بودن هر فردی در ایران بسته به قبول یا رد این طرح دارد؛ مگر می‌شود ادعای عاشقی کرد و با آنچه برای معشوق خوب است مخالفت کرد؟!
 

همه‌گیری ویروس کرونا ورزش جهانی را تعطیل کرده است و تمامی لیگ‌های ورزشی جهان از جمله لیگ‌های مهم و معتبر جهان همچون NBA و لیگ‌های فوتبال اروپا به حالت تعلیق درآمد و جام یوفا از 2020 به 2021 و همینطور بازی‌های المپیک 2020 توکیو به سال 2021 تعویق افتاد. تنها تعویق بازی‌های المپیک رقمی نزدیک به 3میلیارد دلار هزینه اضافه به کمیته برگزاری بازی‌ها علاوه بر 6/12میلیارد دلاری که تا کنون هزینه کرده است تحمیل خواهد کرد.
علاوه بر این هنوز برگزاری مجدد لیگ‌های ورزشی حتی در ماه‌های آتی نیز در معرض خطر هستند، از جمله لیگ برتر کریکت هند با ارزش 7میلیارد دلار که قرار است در این ماه آغاز شود و حتی شروع فصل NFL فوتبال آمریکا با ارزش تقریبی 3میلیارد دلار که در ماه سپتامبر می‌باشد.
یکی دیگر از اتفاقات مهم دنیای ورزش، مسابقات اوپن گلف بود که قرار است طبق تقویم قبلی در تیرماه برگزار شود که این رویداد یکی از چهار رویداد بزرگ گلف جهانی است و درآمد 90میلیون پوندی برای برگزارکنندگان پیش از این داشته که حال با توجه به وضعیت موجود در انگلیس برگزاری آن در حالتی از ابهام فرو رفته است.
ولی تعویق و لغو سریالی رویدادهای بزرگ جهان اکنون مدیران ورزشی را به این فکر فرو برده که آینده این ورزش چگونه پیش خواهد رفت؟
آیا تأثیر این رویداد ما را به این فکر می‌اندازد که چگونه ریسک مالی مسابقات قهرمانی را مدیریت کنیم و به فکر ایجاد درآمدهای جدید و جایگزین باشیم؟

آیا همه ما در حال حاضر بر روی یک تیغه زندگی و کار می‌کنیم؟
گروه‌های ورزشی در سراسر جهان با همین مشکلات روبه‌رو هستند. آنها با کمک تلویزیون‌ها پول‌ها و معاملات بزرگی با برندهای تجاری خود تا کنون انجام داده‌اند، سازمان‌های ورزشی بازی‌هایی را که برای ده‌ها سال در سال‌های قبل به‌صورت تفریحی بازی می‌شده‌اند را به شرکت‌های چندمیلیارد دلاری تبدیل کرده‌اند. ورزشکاران پیشرو در درام‌های غیرنوشته و غیرقابل توصیف هزاران نفر را در ورزشگاه‌ها جمع و یا میلیاردها تماشاچی را مقابل تلویزیون میخکوب می‌کنند. ورزش یک اشتیاق متحد است و حال ویروس کرونا، یک بازار جهانی رو به رشد، با فروش خدمات ورزشی و کالاهای مرتبط به‌ارزش 489میلیارد دلار (در سال 2018) را به تعطیلی برده است.
اکنون الگوی تجاری بسیاری از ورزش‌ها مورد تهدید قرار گرفته است. در حالی که هرکدام ویژگی‌های متفاوتی دارند، بیشتر پول آنها به سه روش ساخته می‌شود؛ فروش حق پخش تلویزیونی، قراردادهای حمایت‌های مالی و درآمد در «روز مسابقه» از فروش بلیت، فروش پکیج‌های مهمان‌نوازی و هزینه‌های مردمی در طول رویداد. حال این جریان درآمد در حال خشک شدن است.
در بعضی از بخش‌ها خوشبینی وجود دارد که این اتفاقات تلخ برای یک مدت کوتاه برای تجارت خواهد بود، اما بسیاری از مدیران ورزشی اعتقاد دارند این اختلال پایدار و ادامه‌دار خواهد بود. تمایل تماشاگران برای بازگشت به ورزشگاه‌های شلوغ مورد آزمایش قرار می‌گیرد. بسیاری از دستگاه‌های حاکم در حال تلاش برای سازماندهی مجدد تقویم‌ها به‌منظور اطمینان از برگزاری مسابقات با تأخیر در اواخر سال جاری هستند.
«این بزرگترین فاجعه برای ضربه زدن به دنیای ورزش در 75 سال گذشته است و بزرگترین چالشی که تجارت ما تاکنون با آن روبه‌رو بوده است.» سیمون دایرر، مدیر اجرایی گروه پخش تلویزیونی و ورزشی اینترنتی DAZN، در یک ایمیل داخلی برای کارمندان خود به این موضوع اشاره کرده است.
تغییرات بزرگی در انتظار است. پخش‌کنندگان در حال ارزیابی دوباره ارزش معاملات فعلی و مدل‌های تجاری هستند که به پخش رویدادهای ورزشی به‌صورت زنده متکی هستند تا بتوانند مشترکین خود را حفظ کنند. حامیان مالی در پاسخ به رکود اقتصادی قریب‌الوقوع در حال کاهش هزینه‌ها هستند. بسته‌های پرداختی ورزشکاران پیشرو ماه‌ها و شاید هم سال‌ها دچار تقلیل می‌شوند.
حتی آنهایی که آینده‌ای باشکوه را تصور می‌کنند، جاه‌طلبی‌ها را به فراموشی سپرده‌اند. لیدزیونایتد صدرنشین لیگ قهرمانی (دسته دوم فوتبال انگلیس) است و به‌خوبی در وضعیت مناسب برای صعود به لیگ برتر، باارزش‌ترین رقابت داخلی ورزش کشور، جایی که برای این باشگاه درآمد 150میلیون پوند اضافی خواهد داشت، وجود دارد. ولی در عوض با تعویق مسابقات باعث شده تا بازیکنان موافقت خود را برای دریافت دستمزدها کاهش دهند، زیرا منتظرند بازی‌ها مجدداً شروع شوند.
«این را برای آنها، بازیکنان، مربیان تصور کنید... آنها خط پایان را می‌دیدند و این بیماری همه‌گیر همه‌چیز را متوقف می‌کند. رویاها فرو می‌ریزند...» آندره رادریزانی، صاحب لیدزیونایتد ادامه می‌دهد: «همه ما در حال حاضر بر روی یک تیغه زندگی و کار می‌کنیم.»
تحلیلگران هشدار می‌دهند برای محاسبه خسارت به مشاغل ورزشی خیلی زود است. مشاوره KPMG پیش‌بینی می‌کند که لیگ‌های فوتبال «Big Five» ( لیگ‌های فوتبال انگلیس، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و آلمان) و باشگاه‌های عضو آنها بر روی هم مبلغی بیش از 4میلیارد یورو را از دست داده‌اند که شامل حق پخش تلویزیونی، قراردادهای اسپانسرشیپ و درآمدهای مالی در روز مسابقه می‌باشد، اگر این فصل از بازی‌ها به پایان نرسد.
انتظار می‌رود برخی از آنها بهتر از دیگران با بحران نقدی مقابله کنند. برگزارکنندگان مسابقات قهرمانی تنیس ویمبلدون که امسال لغو شده است و المپیک توکیو که تا تابستان آینده به تعویق افتاد، معتقدند بیمه‌نامه آنها، بخش عمده‌ای از هزینه‌ها را جبران خواهد کرد. اما بسیاری از باشگاه‌های فوتبال، اتحادیه جهانی راگبی و کریکت از جمله کسانی هستند که مقررات بیمه‌ای آنها شرایط موجود را تحت پوشش این بیماری پاندمیک قرار نداده است.
گرچه این تعطیلی تا کنون تلفاتی را نیز در پی داشته است؛ باشگاه فوتبال MSK Zilina، قهرمان هفت دوره فوتبال اسلواکی، همینطور USA Rugby نهاد ملی ورزش راگبی در آمریکا، از جمله کسانی هستند که در روزهای آتی اعلام ورشکستگی می‌کنند. مدیران صنعت ورزش می‌گویند اگر اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی که در بسیاری از کشورها اعمال شده تا ماه‌های بیشتری ادامه یابد، سازمان‌های بزرگتری نیز با فروپاشی روبه‌رو می‌شوند.
با تعویق بازی‌های المپیک تمامی فدراسیون‌های جهانی رشته‌های حاضر در برنامه المپیک با مشکلات جدی مالی روبه‌رو شده‌اند که حتی بعضی از آنها مانند فدراسیون جهانی قایق‌های بادبانی اکثر پرسنل خود را تعدیل کرده‌اند. حال کمیته بین‌المللی المپیک IOC در حال بررسی پرداخت وام به این فدراسیون‌ها برای پیش بردن برنامه‌های خود تا پیش از المپیک 2021 می‌باشد.
بسیاری از نهادها و افراد با کاهش هزینه‌ها و پرداختی موافقت کرده‌اند. حتی دو ورزشکار پردرآمد دنیا، یعنی لیونل مسی و کریستیانو رونالدو، در کنار هم‌تیمی‌های خود در بارسلونا و یوونتوس ایتالیا، کاهش حقوق یا تعویق دستمزد را پذیرفتند. باشگاه‌های راگبی لیگ برتر انگلیس، تیم‌های لیگ راگبی استرالیا و مدیران ارشد NBA از جمله مواردی هستند که در روزهای اخیر حقوق خود را کاهش داده‌اند. در انگلیس لیگ‌ها و باشگاه‌ها می‌خواهند بازیکنان کاهش موقت حقوق را بپذیرند. اما انجمن حرفه‌ای فوتبالیست‌ها، بدنه تجارت بازیکنان، تا کنون این تماس را رد کرده و در عوض به‌دنبال تعویق دستمزد است.
کمک‌های مالی از سوی نهادهای بالادستی برنامه‌ریزی شده است. فیفا، فدراسیون جهانی فوتبال، می‌خواهد به‌منظور ایجاد صندوق اضطراری برای باشگاه‌ها، فدراسیون‌های ملی و نهادهای حاکمیتی، ذخایر نقدی 7/2میلیارد دلاری خود را به جریان بیندازد. گروه تحقیقاتی Enders Analysis می‌گوید تیم‌های فوتبال اروپا که در بسیاری از شهرها و مؤسسات به‌عنوان مؤسساتی در نظر گرفته می‌شوند، به‌جای اینکه ورشکستگی خود را ببینند به‌احتمال زیاد به‌دنبال جذب کمک‌های دولتی خواهند بود.
برت گوسپر، مدیر اجرایی فدراسیون جهانی راگبی، می‌گوید روی برنامه کمک‌های مالی کار می‌کند و می‌خواهد در مقابل سرمایه‌های خود به‌ارزش بین 150 تا 200میلیون دلار وام بگیرد تا بتواند از اعضای خود نیز حمایت کند.
«بدیهی است که ما پول کافی برای تأمین بودجه (گروه‌های راگبی) در حد نیاز و استفاده آنها را نداریم، اما ما مطمئناً می‌توانیم برخی از اتحادیه‌ها را در مواردی که دارای فشار زیاد هستند، تسکین دهیم.»
این تلاش‌ها به رقابت‌های نوظهور مانند فوتبال زنان در ایالات متحده و انگلیس که به‌دنبال سرمایه‌گذاری جدید برای تأمین رشد بودند، کمک نمی‌کند. نسلی از ورزشکاران جوان که قادر به بازی و دریافت اولین چک‌های پرداختی خود نیستند، ممکن است در کل از بازی خارج شوند. تلویزیون‌ها برای پر کردن برنامه‌های خود به‌جای برنامه‌های ورزشی از قبل تعیین‌شده با چالش مواجه شده‌اند. به‌جای بازی‌های بسکتبال NBA در ماه آوریل و ماه مه، شبکه ورزشی ایالات متحده ESPN به بینندگان پیشنهاد می‌کند تا مسابقات تُف‌اندازی، مسابقات خوردن همبرگر و ماراتن «روز ملی توله‌سگ» را ببینند. در هفته پایانی ماه مارس، طبق اعلام مؤسسات مخاطب‌سنجی، رتبه‌بندی‌های اولیه ESPN نسبت به هفته قبل‌تر خود 29درصد کاهش یافته است.
فقدان فعلی رویدادها ورزشی به‌صورت زنده موجب شده شبکه‌های بزرگ تلویزیونی مثل شبکه  Sky و Discovery در اروپا، beIn در خاورمیانه و شرکت‌های تلویزیونی سنتی مانند دیزنی و WarnerMedia در ایالات متحده آمریکا به‌دنبال تغییر بیزینس مدل‌های خود بروند. هرکدام از آنها برای جست‌وجوی یک دارایی نادر در عصر نتفلیکس، میلیاردها دلار در خرید حقوق رویدادهای ورزشی سرمایه‌گذاری کرده است؛ نمایش‌هایی که به‌صورت زنده پخش می‌شوند و حال نبود آنها چاره‌ای به تغییر نیست.
این شرکت‌ها همیشه با فروش تبلیغات در کنار مسابقات از مشتریان می‌خواهند هزینه‌های گران‌قیمت اشتراک و یا شارژ سرویس‌های استفاده از تلویزیون‌های کابلی را با سرویس‌های ویژه این شبکه‌های تلویزیونی تعویض کنند. حال با خلأ ایجادشده و فقدان رویدادهای ورزشی با چالش جدی برای جذب مخاطب و تأمین برنامه‌های تلویزیونی مواجه شده‌اند.
در آمریکا، NBA در سال 2014 با 9 سال قرارداد تلویزیونی با دیزنی و تایم‌وارنر و مبلغ 24میلیارد دلار درآمد، بیش از سه‌برابر ارزش معاملات قبلی خود ایجاد کرده است. سال گذشته، لیگ برتر انگلیس که پربازدیدترین مسابقات فوتبال داخلی یک کشور در جهان است، فاش کرد قراردادهای داخلی و بین‌المللی این کشور بین سال‌های 2019 و 2022 به‌ارزش 2/9میلیارد پوند خواهد بود که نسبت به سه سال گذشته حدود یک‌میلیارد پوند افزایش یافته است. طبق گزارش SportBusiness Consulting، قراردادهای حق پخش ورزشی در سراسر جهان در سال 2018 به 5/49میلیارد دلار رسیده است.
از آنجا که ویروس کرونا به یک مشکل جهانی تبدیل شده، دفاع از ارزش قراردادهای پخش بسیار مهم شده است. مسابقات قهرمانی یورو 2020 و کوپاآمه‌ریکا، پرچمداران تورنمنت تیم‌های ملی اروپا و آمریکای جنوبی که قرار است در ماه ژوئن برگزار شود، تا سال آینده به تعویق افتاده است.
این به‌گونه‌ای طراحی شده که لیگ‌های داخلی بتوانند تابستان امسال فصل‌های خود را از سر بگیرند. برخی لیگ‌ها در تلاشند بعضی از بازیکنان را قرنطینه کنند و اجازه بدهند ازسرگیری مسابقات در اوایل ماه مه بدون تماشاگر باشد، با این حال حتی این رویکرد درآمد بلیت‌فروشی را برای محافظت از درآمد حق پخش تلویزیونی که ارزش بیشتری دارد قربانی می‌کند.
فرمول یک، سری مسابقات جهانی اتومبیلرانی، تاکنون Grands Prix را در استرالیا، بحرین، ویتنام، چین، هلند، اسپانیا، موناکو و جمهوری آذربایجان خاتمه داده است. با این وجود در حال تهیه برنامه‌هایی برای تقویم محدود بین 14 تا 16 مسابقه است که در اواخر سال جاری برنامه‌ریزی شده است. مدیران مسابقات اتومبیلرانی فرمول یک F1 معتقدند این کافی است تا بتواند قراردادهای پخش به‌ارزش 565میلیون دلار در سال 2019، حدود 40درصد درآمد کل F1 را برآورده کند.
با این حال یک مشاور قبلی F1 با احتیاط توصیه می‌کند و می‌گوید: «به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند به حد لازم برگزاری مسابقات برسند.»
مذاکرات دشوار بین لیگ‌های ورزشی، پخش‌کننده‌ها و تبلیغ‌کنندگان آغاز شده که چه کسی در قبال تعطیلی رویدادها صورتحساب‌ها را باید پرداخت کند. برخی بحث‌ها دوستانه است، زیرا بسیاری از شرکت‌های تلویزیونی نمی‌خواهند روابط و معاملات آینده را هم به خطر بیندازند.
مایکروسن نومان، شریک شرکت Scout Sports & Entertainment، که 900میلیون دلار دارایی ورزشی را برای مشتریان و تبلیغات تلویزیونی و دیجیتال مدیریت می‌کند، پخش‌کننده آمریکای ترنر به تبلیغ‌کنندگان خود بازپرداخت کامل در مورد موجودی را که برای مسابقات لغو‌شده بسکتبال کالج NCAA خریداری کرده، ارائه کرده است. کمیته بین‌المللی المپیک پیش‌بینی می‌کند معاملات پخش جهانی خود را برای بازی‌های مجدد توکیو در ژوئیه 2021 به‌زودی به پایان برساند.
اما DAZN که صدها میلیون دلار برای پخش فوتبال و بوکس در سرتاسر جهان پرداخت کرده، به برخی از لیگ‌ها گفته است در حالی که هزینه‌های پرداخت برای فصل‌های آینده را پرداخت می‌کند، برای بازی‌های باقی‌مانده پرداخت نخواهد کرد. در فرانسه، beIN و Canal + به‌دلیل عدم برگزاری بازی‌های لیگ یک، پرداخت‌های خود را به‌طور کامل متوقف کرده‌اند.
فقدان ورزش زنده نیز در حال تشدید بحث در محافل رسانه‌ای درمورد آینده بلندمدت مدل‌های بودجه برای پخش‌کنندگان بزرگ است. گروه‌های دیجیتالی مانند آمازون که حقوق انگلیس را برای پخش برخی از وسایل فوتبال لیگ برتر و همچنین تنیس ATP Tour  به دست آورده است، به‌عنوان تهدید ظاهر شده‌اند و بسته‌های مناسب‌تر و ارزان‌تری را به طرفداران ارائه می‌دهند.
فروش حق پخش تلویزیونی برخی از رویدادهای مهم ورزشی از جمله لیگ فوتبال بوندسلیگای آلمان مزایده‌های آینده در مورد حقوق رسانه‌ای خود را متوقف کرده‌اند. مدیران صنعت می‌گویند به‌طور خصوصی آنها در تلاش برای کاهش ارزش حقوقی ورزش هستند، زیرا شرکت‌های تلویزیونی درنظر دارند هزینه تعطیلی رویدادهای ورزشی را محاسبه کنند.
در انگلستان، Sky به خانواده‌ها و مرکزهای پخش تلویزیونی گروهی همچون رستوران‌ها اجازه داده که اشتراک‌های گران‌قیمت ورزشی خود را «تا بازگشت به حالت عادی» متوقف کنند. با توجه به تحقیقات به‌عمل‌آمده اجازه مشتری برای متوقف کردن اشتراک در صورتی که حساب‌ها برای مدت چهار ماه متوقف شود 700میلیون پوند هزینه خواهد داشت. این مکث‌ها باعث نگرانی درمورد ماندگاری بسته‌های اشتراکی گران‌قیمت است که با ترکیب سایر کانال‌های سرگرمی با ورزش شکل خواهند گرفت، به این ترتیب در مدت زمان کوتاه بینندگان به‌آرامی به سمت مدل پرداخت برای هر رویداد می‌روند که خطر بزرگی برای شبکه‌های تلویزیونی و در انتها برای نهادهای ورزشی خواهد بود چراکه بخش عمده درآمدهای خود را از دست خواهند داد.
در ماه فوریه، eMarketer پیش‌بینی کرد 28میلیون خانوار آمریکایی اشتراک‌های تلویزیون کابلی خود را تا پایان سال جاری لغو کنند. تحقیقات این شرکت اکنون نشان می‌دهد که بحران فعلی باعث سقوط بیشتر درآمدها خواهد شد. راس بنز، تحلیلگر eMarketer می‌گوید: «همه آنچه می‌توانیم به شما بگوییم این است؛ پیش‌بینی‌ها منسوخ شده‌اند و همه دنبال یک معجزه برای برون‌رفت از شرایط موجود هستیم.»
بسیاری از سازمان‌های ورزشی با داشتن منابع مالی تحت فشار قابل توجهی از ویروس کرونا، می‌توانند سازگار شوند تا در مقابل شوک مالی بعدی مقاومت کنند. دستگاه‌های دولتی ممکن است نیاز به تغییر وضعیت برای تنظیم شرایط موجود داشته باشند و از این پس از نزدیک بر حساب اعضای خود نظارت داشته و محدودیت‌های سختی را در هزینه‌ها اعمال کنند.
بسیاری از مسابقات قبلاً این اقدامات را انجام داده‌اند، اما فراخوانی برای تشدید رژیم‌های موجود است. سال گذشته F1 «سقف هزینه» را معرفی کرد و هیچ تیمی مجاز به هزینه کردن بیش از 175میلیون دلار نبود، اگرچه این شامل مواردی مانند حقوق راننده و بودجه بازاریابی نمی‌شود. در حالی که اکثر تیم‌های مسابقه هرگز به چنین رقمی نمی‌رسند، سازنده‌هایی که این کار را انجام می‌دهند -مرسدس، ردبول و فراری- بر این ورزش مسلط هستند.
زاک براون، مدیر اجرایی مک لارن در مسابقات F1 می‌گوید، بحران فعلی به‌معنای این است که «غیرمسئولانه» نخواهد بود که سقف را به 100میلیون دلار کاهش ندهند، اقدامی برای اطمینان از ماندگاری تیم‌های کوچکتر که با ثروتمندترین تیم‌ها می‌جنگند. اما آقای براون معتقد است همه گروه‌های ورزشی باید با واقعیت آینده فقیرتر روبه‌رو شوند. وی می‌گوید: «من فکر می‌کنم خسارت‌های ناشی از این بحران بسیار فراتر از آنچه در این چهار ماه اتفاق افتاده است خواهد بود. این موضوع در حال تغییر جهان است. وقتی به مسابقه می‌آییم، فکر نمی‌کنم همه‌چیز به‌سادگی جایی که ما از آنجا خارج شده‌ایم برگردد.»
شرکت‌ها هزینه زیادی را صرف همکاری با ورزشکاران، تیم‌ها و مسابقات کرده‌اند. براساس تحقیقات برندسنس مارکت، معاملات جهانی صحه‌گذاری از طریق تبلیغات ورزشی به‌ارزش 55میلیارد دلار در سال 2019 که قبل از پیش‌بینی تعطیلی پیش‌بینی شده بود تا سال 2025 به 6/86میلیارد دلار برسد.
این رشد اکنون دچار تردید جدی شده است. با رکود اقتصادی در جهان، شرکت‌ها برای حفظ خود از بودجه بازاریابی خود کم می‌کنند. تأییدکنندگان بزرگ ورزشی مانند کوکاکولا و هاینکن، از جمله کسانی هستند که بودجه بازاریابی کلان خود را کاهش می‌دهند. GlobalData، یک گروه تحقیقاتی، پیش‌بینی کرده صنعت هواپیمایی تقریباً ورشکسته که 2/2میلیارد دلار اسپانسر ورزشی را شامل می‌شود، در تلاش است برای جمع‌آوری پول نقد معاملات را عقب بیندازد.
برایان وایزر، رئیس اطلاعات تجاری گروه GroupM، آژانس WPP، می‌گوید برای تبلیغ‌کنندگانی که به‌دنبال کاهش هزینه‌ها در میان رکود جهانی هستند، «در اینجا پولی است که می‌توان آن را حفظ کرد.»
 
راه نجاتی هست؟
ممکن است برای کنترل این ضربه زمان لازم باشد. بسیاری از قراردادهای اسپانسر ورزشی به‌صورت چندساله انجام می‌شود، به این معنی که اسپانسرها موظفند بدون توجه به اینکه مسابقات انجام می‌شوند مبلغی را بپردازند. با این حال، این معاملات اغلب شامل بندهای «نیروی قهریه» هستند که هنوز مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند و می‌توانند تعهدات پرداخت را تسکین دهند.
روری استوارت-ریچاردسون، مدیر اجرایی کانکسی، یک بستر آنلاین که با باشگاه‌های فوتبال، راگبی و کریکت برای یافتن حامیان مالی همکاری می‌کند، می‌گوید مشتریان انعطاف‌پذیر می‌شوند. برخی از آنها پیشنهادات تخفیف تأییدشده را برای یک سال ارائه می‌دهند، به این امید که قراردادهای تأییدشده را با نرخ بالاتر در یک تاریخ بعدی تمدید کنند. بقیه مجبور می‌شوند به‌جای مبالغی صرفاً به‌صورت وجه نقد، خدمات را از طرف حامیان مالی مانند گروه‌های انرژی یا بانک‌ها بپذیرند.
وی می‌گوید: «مقدار زیادی از موجودی فروخته‌نشده وجود دارد که به‌معنای بازار موجود برای خریداران خواهد بود.»
ولی این داستان در ایران متفاوت است. بازار ورزش در ایران گرچه پرهیاهو و مورد استقبال رسانه‌ها و عموم است، اما ارزش مالی چندانی در مقایسه با بازار جهانی ندارد. در بهترین حالت لیگ برتر فوتبال ایران که پردرآمدترین ورزش ایران است از تبلیغات محیطی خود مبلغ 200میلیارد تومان درآمد تولید می‌کند در مقابل مبلغ صفر ریال از درآمد حق پخش تلویزیونی. درآمدهای حامیان مالی نیز در قیاس با لیگ‌های بزرگ جهانی عدد ناچیزی می‌باشد، ولی با این وجود هیچ‌گونه اعلام رسمی درخصوص توافق برای کاهش هزینه‌های باشگاه‌ها و لیگ‌های ورزشی ایران در حال حاضر صورت نگرفته است؛ چراکه مشخص کردن حد ضرر باشگاه حتی با عدم برگزاری رویدادهای باقی‌مانده عملاً برای باشگاه‌هایی که حتی در بهترین شرایط موجود برگزاری از بودجه‌های دولتی استفاده می‌کنند سخت می‌باشد. چراکه خیلی از باشگاه‌ها در حال حاضر لغو و پایان فصل را به‌نوعی فرصتی برای خود به‌منظور کاهش هزینه‌های جاری می‌بینند؛ اتفاقی که کاملاً با نمونه بین‌المللی خود متفاوت است.
حال باید دید آیا ورزش از کرونا نجات پیدا می‌کند؟ نبود ورزش «واقعی» فرصتی برای رشد فناوری‌های مجازی است. در حال حاضر لیگ‌های ورزشی در سراسر جهان از Esports برای حفظ علاقه و احساس رقابت در هنگام تعطیلی استفاده می‌کنند. ورزش‌های الکترونیکی در سال‌های اخیر در استرالیا رشد گسترده‌ای داشته و روشی جدید برای جذب هواداران و درآمدزایی ارائه می‌دهد. علاوه بر این، فناوری‌های همه‌جانبه می‌تواند طرفداران را قادر سازد که بازی‌ها را به‌صورت زنده تجربه کنند، بدون اینکه از نظر جسمی حضور داشته باشند -ایده‌ای که ممکن است نوعی ضدحمله بوده اما اکنون منطقی به‌نظر برسد.
در این مواقع دشوار، توانایی ورزش در گرد هم آوردن مردم بیش از هر زمان دیگری از دست می‌رود. این صنعت ممکن است در قلمرو جدیدی قرار داشته باشد، اما با راهکارهای صحیح می‌تواند از بحران قوی‌تر و محبوب‌تر از همیشه خارج شود.