راه نجات فوتبال پس از کرونا
مصالحه با شرکتهای هوایی!
در حالی که ارگانهای ورزشی نگران تغییرات و کاهش درآمدهای خود از بخش اسپانسرینگ در فصول آینده هستند، تردیدهایی بسیار عمیق در خصوص انجام تعهدات سرمایهگذاران فعلی وجود دارد. اسپانسرهایی که قراردادهایشان هنوز به پایان نرسیده، با توجه به بحران مالی فراگیر ناشی از شیوع ویروس کرونا شاید دیگر قادر به اجرای تمام بندهای موجود در توافقنامههای خود نباشند. بهعنوان مثال خطوط هواپیمایی کشورهای حوزه خلیجفارس که در سالهای اخیر هزینه سنگینی را در ورزش و اسپانسرینگ صرف کردهاند، شاید درخواست بازنگری در قراردادهای فعلی خود را به باشگاههای طرف قراردادشان ارائه دهند. مرزها برای مدت طولانی بسته شده و قرنطینه در بیشتر نقاط جهان ادامه داشته. این شرایط بهمعنای توقف فعالیتهای بزرگترین شرکتهای هواپیمایی جهان از ماه مارس است؛ شرکتهایی که در ماههای اخیر در نبود مسافر و کاهش استقبال از سفرهای تفریحی، با رکودی بیسابقه مواجه شده و چارهای جز جلب رضایت سهامداران خود ندارند، پس طبیعی است که در وهله نخست خواستار تجدیدنظر در قراردادهای جاریشان شوند.
با این وجود چنین تعلیق حسابنشدهای حتی در صورت بازنگری قراردادهای اسپانسرینگ، مشخصاً برای خطوط هواپیمایی پرمسافر پیامدهای سنگینی خواهد داشت. طبق گزارش جدید منتشره از سوی اتحادیه بینالمللی حملونقل هوایی، بحران «کووید-19» ضرری 252میلیارد دلاری به این صنعت وارد کرده و از اینرو است که سازمانهای هوایی از دولتها خواهان حمایت اقتصادی هستند تا از ورشکستگی در امان بمانند.
دولت «دونالد ترامپ» در آمریکا در روزهای اخیر در برنامهای از پروژهای رونمایی کرده که طی آن در حدود 50میلیارد دلار به شرکتهای هوایی کمک خواهد شد. نیمی از این ملبغ بهعنوان یارانه مستقیم به شرکتهای اصلی تزریق میشود، ضمن اینکه دولت تضمین داده وامهایی تا سقف 25میلیارد یورو هم به این شرکتها اعطا میکند. در قاره سبز، اتحادیه اروپا به دولتها چراغ سبز حمایتی از شرکتهای هوایی را داده و سران کشور فرانسه نیز در همین راستا برای حمایت از «ایرفرانس» مشغول تهیه برنامهای قابل قبول و کارآمد هستند.
خطوط هواپیمایی حاشیه خلیجفارس در قبال بحران ناشی از «کووید-19» بیشتر از سایر خطوط هوایی متضرر شدهاند. از یادآوری این حقیقت غافل نشوید که از ماه مارس تمام خطوط هواپیمایی که در تبلیغات ورزشی هم دخیل بودند، از جمله خطوط هواپیمایی «امارات»، «اتحاد» و «قطر» به توقف کامل رسیدهاند. طبق اولین نتیجهگیری از گزارش سازمان اتحادیه بینالمللی حملونقل هوایی، ضرر شرکتهای هوایی منطقه خلیجفارس تنها در هفته نخست از مرز 6میلیارد دلار عبور کرد؛ رقمی که بهطور قطع در این مقطع با توجه به گسترش تعهدات مالی آنها به باشگاهها و تعطیلی پروازها، بهمراتب بیشتر شده است.
این در حالی است که برخی از این شرکتها حتی پیش از شیوع کرونا هم با مشکلاتی دستوپنجه نرم میکردند. بهعنوان مثال بحران سیاسی میان قطر و کشورهای همسایهاش، به شرکت هوایی قطر از سال 2017 تاکنون مبلغی در حدود 600میلیون دلار ضرر زده است. با توجه به این زخم قدیمی التیامنیافته، این شرکت اکنون برای نجات از بحران کرونا با شرایطی بحرانی روبهرو شده. «اکبر الباکر» رئیس این شرکت در ماه مارس در مصاحبه با «رویترز» در این خصوص گفت: «قطعاً کارمان به ملاقات با دولتمردان میرسد. شرایط خوب نیست و بدون حمایت دولت قادر به تداوم حیات نخواهیم بود.» در امارات نیز «شیخ حمدان بن محمد بن راشد آل مکتوم» در مصاحبه شخصیاش در شبکه اجتماعی توییتر از تزریق سرمایه مجدد به خطوط «Emirates» خبر داد.
پرسش کلیدی و میلیون دلاری اکنون این است که در چنین شرایطی آیا این شرکتها قادر به حفظ حمایتهای مالی و انجام تعهدات اسپانسرینگی خود خواهند بود؟ پرسشی که پاسخدهی به آن، کارشناسان را به تکاپو میاندازد، خصوصاً آنکه این خطوط هوایی در فصول اخیر در اسپانسرینگ هزینه سنگینی کردهاند و به منبع اصلی درآمد بسیار از باشگاههای بزرگ اروپایی تبدیل شدهاند. برای مثال شرکت هواپیمایی قطر پس از اسپانسرینگ باشگاه بارسلونا، به حامی مالی اصلی باشگاه رم هم تبدیل شد و برای هر فصل حضور روی پیراهن گرگها، 13میلیون یورو میپردازد. خطوط هوایی اتحاد هم با منچسترسیتی توافق نامگذاری و تبلیغاتی به ارزش 60میلیون پوند در هر فصل دارد، ضمن اینکه مهمترین قرارداد تبلیغاتی سالیان اخیر نیز به توافق میان باشگاه رئالمادرید و هواپیمایی امارات مربوط میشود؛ توافقی که هر فصل 65میلیون یورو به دارایی کهکشانیها اضافه میکند. این شرکت در سال 2018 نیز با قراردادی 40میلیون پوندی در هر فصل با آرسنال به توافق رسید. البته مسئولان این شرکت در خاک فرانسه مشتری صاحبنامی همچون پاریسنژرمن را از دست دادند اما از فصل آینده با درج نام خود روی پیراهن لیون در سرزمین عشاق خودنمایی خواهند کرد؛ توافقی که برای شرکت اماراتی 20میلیون یورو در هر فصل خرج خواهد داشت.
شاید بپرسید با توجه به تمامی موارد فوق، آیا شرکتها مجبور به توقف حمایتهای مالی خود از باشگاههای فوتبال خواهند شد؟ اجازه دهید خیال شما را راحت کنیم؛ این احتمال به چند دلیل بسیار بعید به نظر میرسد! اول اینکه شرکتها در میانه قرارداد خود هستند و نمیتوانند از انجام آن چشم بپوشند. برای مثال توافق میان خطوط هوایی امارات و آرسنال تا فصل 24-2023 اعتبار دارد. از قرارداد خطوط هوایی قطر با باشگاه رم نیز همچنان یک سال باقی مانده، در نتیجه باشگاهها و هوادارانشان نباید درخصوص فسخ قرارداد در این فصل و فصل پیشرو نگرانی به دل خود راه دهند. با این وجود نباید از دیدن حقیقت فرار کرد؛ شرکتهای هوایی در این مقطع به هیچ عنوان در شرایطی نیستند که بتوانند به بندبند توافقشان بیکسر و کاست پایبند بمانند. در این صورت تنها گزینه پیشرو، توافق مجدد طرفین خواهد بود. چارهای جز این وجود ندارد.
سرمایهگذاری سنگین شرکتهای هوایی در ورزش از لحاظ مالی بسیار بالا بوده و قطعاً هیچ باشگاهی مایل به بیرنگ شدن این حضور نیست. به خطوط هوایی «امارات» نگاه کنید؛ شرکتی که سرمایهای 6میلیارد دلاری و حمایت دولت را در جیب خود میبیند. فرودگاههای این شرکت اغلب رابط اروپا به آسیا و آفریقا هستند و حالا با افزایش اهمیت توریسم از سوی کشورهای منطقه، به یکی از گزینههای جذاب جهت امضای قراردادهای تجاری جدید تبدیل شدهاند. برای نمونه کشور عربستان برای سال 2030 هدف میزبانی از 100میلیون توریست در هر سال را مشخص کرده و برای تحقق این امر به یک خط هوایی خوب نیاز دارد تا به دیگر کشورها دسترسی راحت داشته باشد، ضمن اینکه قطر بهعنوان میزبان رقابتهای جامجهانی 2022، برنامهای ویژه برای «Qatar Airways» آماده کرده و قصد معرفی هواپیماهای لوکس بسیار پیشرفته را دارد. بحرین نیز همهساله با میزبانی از رقابتهای فرمول یک و به کمک بهرهمندی از شرکتهای هوایی قطر و امارات، مسافران زیادی را از تمام نقاط جهان به کشورش وارد میکند، بنابراین کاملاً منطقی بهنظر میرسد که باشگاههای فوتبال در این مقطع با چنین شرکتهای سودآوری مصالحه کنند تا ارتباطشان همچون گذشته تنگاتنگ باقی بماند.