سعید الهویی

مرزبندی بین مربیان مدرن و سنتی، آنطور که من به یاد دارم حدوداً یک دهه و اندی سال قبل و در روزنامه جهان فوتبال مطرح شد. علی پروین به عنوان سمبل مربیان سنتی و چند مربی دیگر به عنوان مربیان مدرن و علمی. این مرزبندی تا به امروز ادامه دارد و از حروف چاپ شده در صفحات روزنامه جهان فوتبال به تفکرات و ابراز نظرهای هواداران فوتبال بسط یافته است. در هر جمعی که صحبت از فوتبال داخلی باشد، اظهاراتی از این دست که فلانی مربی سنتی است و اگر مربی علمی می‌خواهید فقط فلانی و … می‌شنوید. ولی آیا واقعاً چنین مرزبندی و تفاوتی بین مربیان وجود دارد؟
بیایید ابتدا به دنبال جواب این سؤال در فوتبال اروپا به عنوان سطح اول فوتبال در دنیا بگردیم. آیا می‌توانید مربی در لیگ برتر انگلیس یا لالیگا پیدا کنید که توسط رسانه‌های آن کشور به عنوان مربی سنتی یا مربی علمی نامیده شود؟ مثلا فرگوسن یا رانیری در کدام دسته قرار می‌گیرند؟ آنچلوتی یا هاینکس چطور؟
سؤال دقیق‌تر این است که چه شاخصه‌هایی می‌تواند یک مربی را در این مرزبندی، در دسته سنتی یا مدرن قرار دهد؟ تحصیلات؟ سن؟ ادبیات گفتاری؟ عملکرد تیمی؟ نتایج؟ سیستم‌ها و تاکتیک‌ها؟ مثلا آنچلوتی 60 ساله‌ای که بدون تحصیلات آکادمیک،  قهرمان دوگانه در آلمان می‌شود، در کدام دسته قرار می‌گیرد؟ یا یوپ هاینکس 68 ساله که با بایرن مونیخ، سه گانه را فتح کرد.
سؤال دیگر اینکه این شاخصه‌ها باید فقط در مورد سرمربی سنجیده شود یا کل کادر فنی را در بر می‌گیرد؟ مثلا فرگوسن تنها یا فرگوسن به همراه دستیار اول‌اش یعنی کارلوس کی‌روش.
آنچلوتی 60 و اندی ساله، بدون تحصیلات آکادمیک، 3 مرتبه لیگ قهرمانان اروپا را فتح کرده است و 4 قهرمانی در لیگ‌های معتبر اروپایی دارد یا فرگوسن که بعد از بازنشستگی‌اش، منچستر با وجود هزینه‌های فراوان هنوز شانسی برای تکرار قهرمانی‌هایی که در دوران او تبدیل به عادت شده بود، ندارد.
بیایید برگردیم به فوتبال ایران و آن روزهای عجیب پرسپولیس که شکست‌های پیاپی این تیم، عاملی برای توفیق پروژه روزنامه جهان فوتبال در «دوگانه سنتی و مدرن» شد. پرسپولیس شکست می‌خورد و زیبا هم بازی نمی‌کرد (که البته در مورد واژه «زیبایی» در فوتبال در آینده صحبت خواهیم کرد). هواداران خشمگین از نتایج، همراه این پروژه بودند و البته بخش‌هایی دیگر که منفعت از این دوگانه‌سازی می‌بردند. در نتیجه این پروژه موفق شد. پروین برخلاف فرگوسن، آنچلوتی و مربیان دیگر که شباهت‌های رفتاری و مدیریتی باورنکردنی با سرمربی پرسپولیس داشتند، سقوط کرد و کنار رفت. آن هم به تعبیر رسانه‌ها و هواداران در برابر موج مربیان علمی، فوتبال مدرن و ورود علم به فوتبال ایران.
و حالا امروز، چه کسی می‌تواند از این مرزبندی دفاع کند؟ حاصل آن مرزبندی چه بود؟ نتایج ملی و باشگاهی در این دو دهه را بررسی کنید تا ببینید مربیانی که به چوب سنتی زده و رانده شدند چه نتایجی کسب کردند و مربیانی که مدرن و علمی نامیده شدند، چه عناوینی کسب کردند یا چه ارزش افزوده‌ای برای فوتبال باشگاهی و ملی داشتند؟
اصولاً چه کسی می‌تواند شاخص‌های این مرزبندی را تعیین کند؟ به عنوان مربی که از فضای دانشگاهی و آکادمیک به این مرحله از پروسه مربیگری در فوتبال ایران رسیده‌ام، نمی‌توانم تحصیلات، سن، ادبیات گفتاری، عملکرد تیمی، نتایج، سیستم‌ها و تاکتیک‌ها و هیچ شاخص دیگری را به عنوان عاملی برای سنتی یا مدرن نامیده شدن، انتخاب کنم. فراتر از آن، نمی‌توانم پروسه فنی را حاصل عملکرد تنها یک فرد (سرمربی) بدانم و به همین نسبت تأثیر دستیاران و مشاوران در حوزه فنی، پزشکی و روانشناسی را نادیده بگیرم و با سنجش تنها یک عضو کادر فنی، حکم بر سنتی یا مدرن بودن صادر کنم. البته که تأثیر علوم جدید در حوزه‌های مختلف مرتبط با پروسه مربیگری و ورزش، غیر قابل انکار و مورد توجه همیشگی‌ام بوده است ولی با وجود این، چنین مرزبندی را صحیح نمی‌دانم. آنچه اهمیت دارد، سبک و فلسفه مربگیری است، آنچه اهمیت دارد ایجاد ارزش افزوده است، در سطح کلان با موفقیت در تورنمنت‌ها و در سطح میانی با توسعه بازیکنان. حال اینکه چرا چنین مسأله مهمی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، بحث یادداشت
بعدی است.
این یادداشت و یادداشت‌های بعدی، گفتاری است در باب اصول و اعتقاداتی که معتقدم به اشتباه در دایره کلمات و واژگان فوتبال ایران ریشه دوانده است. صفت‌های از همین دست که همچون سایر بخش‌های جامعه، مانند سیاست، هنر و اقتصاد، برایمان دوگانه‌ای می‌سازد که این جهان را به شکلی که می‌خواهند به خوردمان بدهند. تصویر انتزاعی از واقعیتی که دیگر چشمان‌مان نمی‌تواند یا شاید نمی‌خواهد ببیندش، شبیه همین مرزبندی سنتی و مدرن، شبیه رنگ کردن قورباغه و قالب کردن‌اش به جای قناری.

 

ایمان مؤتمنی

ده دوازده ساله بودیم و با دوستان در دستگاه‌های سگا و نسل اول پلی استیشن بازی محبوب فیفا را بازی می‌کردیم. وقتی فاصله گل‌های بین دو تیم زیاد می‌شد، بازیکن بازنده به عمد دستگاه را خاموش می‌کرد یا به سهو! دستش به دستگاه می‌خورد و بازی به هم می‌خورد تا آن نتیجه ثبت نشود. حالا قضیه لیگ برتر و مخالفت بسیاری از تیم‌ها برای ادامه مسابقات یادآور این خاطرات است. اکثریت تیم‌ها به خاطر هزینه‌های زیادی که متحمل می‌شوند خواستار لغو مسابقات هستند، آنهایی که بالای جدول هستند، تمایل ندارند پرسپولیس به عنوان قهرمان معرفی شود و ترجیح می‌دهند با همین رده‌‌بندی فعلی تیم‌ها به لیگ قهرمانان صعود کنند. در پایین جدول هم تیم‌هایی که خطر سقوط را احساس می‌کنند، موافق برگزاری مسابقات نیستند چرا که بیم آن دارند در صورت ادامه، آنها سقوط کننده باشند.
در همه لیگ‌های معتبر دنیا تیم‌ها براساس رده‌‌بندی جدول جوایزی از طریق اسپانسرها دریافت می‌کنند، به طور مثال همین چند روز قبل وقتی فدراسیون فرانسه ادامه برگزاری لیگ یک فرانسه را لغو کرد، مالک لیون آن را یک دزدی بزرگ قلمداد کرد، چرا که معتقد بود در صورت ادامه مسابقات می‌توانست فاصله یک امتیازی با تیم‌های نیس و رن که سهمیه لیگ اروپا گرفتند را جبران کند و از این طریق درآمدزایی برای باشگاه خود داشته باشد.
در لیگ هلند هم مسئولان آژاکس و آلکمار از عدم تعیین قهرمان ناراضی هستند، در لیگ دو هلند نیز مسئولان کامبور و خرافشاپ مدعی هستند که می‌توانستند به اردی‌ویژه صعود کنند اما در ایران تیم پنجم با تیم سیزدهم تفاوتی برای مدیرعاملان ندارد زیرا بنا بر عنوانی که کسب می‌کنند در آمدی ندارند، پس طبیعی است آنها تمایلی به ادامه مسابقات و هزینه کردن داشته باشند.
اما در ایران اگر همین جدول فعلی به عنوان ملاک تعیین قهرمان، تیم‌های صعود ‌کننده به لیگ قهرمانان و تیم‌های سقوط‌ کننده به لیگ یک و صعود کننده به لیگ برتر در نظر گرفته شود، باز هم مدیران عامل خواهان لغو مسابقات هستند؟
آیا مدیران عامل سپاهان، استقلال، تراکتور راضی هستند که پرسپولیس رسماً به عنوان قهرمان لیگ معرفی شود و آنها فقط سهمیه گرفته باشند؟ آیا مدیران عامل فولاد خوزستان و صنعت نفت آبادان راضی هستند وقتی فقط سه امتیاز با منطقه کسب سهمیه فاصله دارند، بدون کسب سهمیه فصل را به پایان برسانند؟ آیا مدیرعامل نفت مسجد سلیمان که از طریق جام حذفی شانس آسیایی شدن دارد هم موافق عدم برگزاری لیگ و حذفی است؟ آیا مدیران عامل پیکان و شاهین بوشهر راضی هستند که مسابقات لغو شود و تیم‌های آنها سقوط کننده باشند؟ آیا تیم‌های لیگ یکی راضی هستند مسابقات لغو شود و تیم‌های مس رفسنجان و مس کرمان براساس جدول فعلی صعود کننده به لیگ برتر باشند؟
یادمان نرفته در هفته‌های پایانی فصول گذشته چه اتفاقاتی افتاد، از سقوط نکردن نفت تهران و سیاه‌جامگان در دقایق پایانی لیگ برتر، از دست رفتن سهمیه استقلال و تراکتور در دو سه هفته پایانی، تغییر قهرمان در ثانیه‌های پایانی و هزاران اتفاق دیگر که بعضاً سرنوشت تیم‌ها را عوض کرد.
راه حل چیست؟
بهترین راه حل ادامه برگزاری مسابقات به صورت بدون تماشاگر است (همان طرحی که بوندس‌لیگا قصد انجام آن را دارد) اما اگر بنا به لغو مسابقات شد، صورتجلسه‌ای تنظیم شود و مدیران باشگاه‌ها آن را امضا کنند که جدول فعلی به عنوان جدول پایانی ملاک قرار بگیرد، قهرمان و صاحبان سهمیه و تیم‌های صعود و سقوط کننده با همین جدول لحاظ شوند و آنها هیچ اعتراضی نداشته باشند.






 

اگر دغدغه‌های فوتبال ایران را فهرست کنیم، بحث بازیکن‌سازی در ردیف‌های آخر قرار می‌گیرد. مشکلات مدیریتی، بحران مالی و معضلات مختلف باشگاه‌ها مجال زیادی برای فکر کردن به بازیکنان نوجوان و جوان نمی‌دهد. ذهن مدیران فوتبال و رسانه‌ها بیشتر درگیر جنجال‌های روزمره فوتبال شبه‌حرفه‌ای است و اخبار فوتبال پایه لابه‌لای این تیترهای داغ گم می‌شود. این بی‌توجهی اما بدون هزینه نیست و فوتبال ایران باید نگران تاوان آن در درازمدت باشد.
فوتبال پایه ایران آرام آرام از رقبای آسیایی فاصله می‌گیرد و نگاهی به سیدبندی مسابقات قهرمانی نوجوانان و جوانان آسیا در سال 2020 هم این را تأیید می‌کند. در این سیدبندی که براساس نتایج دوره قبل و عملکرد مرحله مقدماتی تیم‌ها تعیین شده، تیم نوجوانان ایران در سید سه و تیم جوانان ایران در سید چهار قرار دارد.
نوجوانان ایران در دوره قبل (سال 2018) در سید یک قرار داشتند، ولی با هدایت عباس چمنیان بعد از اندونزی و هند در رده سوم گروه C  ایستادند و نتوانستند به مرحله حذفی برسند. تیم‌های صعودکننده از این گروه حریفان قدری نبودند و هیچ‌کدام نتوانستند به نیمه‌نهایی برسند. در همان سال وضعیت تیم جوانان بدتر از این بود، چرا که حتی نتوانست به جمع 16 تیم برتر آسیا برسد. این تیم با هدایت فرهاد پورغلامی در گروه مقدماتی چهار تیمی که شامل سوریه و فلسطین هم بود بعد از اردن در رده دوم ایستاد تا در حسرت صعود به مسابقات قهرمانی آسیا باقی بماند. اردن در مرحله نهایی حرف زیادی برای گفتن نداشت و نتوانست از گروهش صعود کند.

افت نوجوانان و جوانان در چهار سال اخیر
بررسی عملکرد تیم‌های نوجوانان و جوانان ایران در یک بازه زمانی بزرگتر افت تدریجی آنها را تأیید می‌کند. از آخرین قهرمانی تیم نوجوانان سال‌های زیادی نمی‌گذرد و این تیم در سال 2008 در ازبکستان با شکست دادن کره جنوبی در فینال روی سکوی اول ایستاد. نوجوانان ایران در سال 2012 که میزبان بودند به نیمه‌نهایی رسیدند و در سال 2016 حضور در فینال را تجربه کردند که با شکست نزدیک در ضربات پنالتی مقابل عراق به پایان رسید.
تیم جوانان بهترین عملکرد سال‌های اخیرش را در سال 2016 ثبت کرد که توانست به نیمه‌نهایی برسد، ولی دو سال بعد از آن حتی به مرحله نهایی مسابقات هم نرسید. نگاه فهرست‌وار به همین نتایج تأیید می‌کند که در 4 سال اخیر توجه کافی به تیم‌های نوجوانان و جوانان نشده و با همین لغزش کوتاه حریفان توانسته‌اند فاصله‌شان با ما را بیشتر کنند.

زنگ خطر با شکست نوجوانان مقابل افغانستان
تیم ملی نوجوانان که در سید سه قرار گرفته برای شناختن حریفانش باید منتظر قرعه‌کشی باشد و اگر مسابقات به تأخیر نیفتد، پاییز امسال در بحرین به میدان خواهد رفت. این تیم سال گذشته در یک تورنمنت دوستانه مغلوب افغانستان و تاجیکستان شد تا زنگ خطر برای سرمربی‌اش، حسین عبدی به صدا در بیاید. این شکست‌ها بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت و کادر فنی تیم نوجوانان با انتقادات زیادی روبه‌رو شد، با این حال همین تیم در مرحله مقدماتی قهرمانی آسیا در همدان موفق شد با شکست دادن مالدیو، فلسطین و افغانستان صعود کند.
تیم جوانان هم در مرحله مقدماتی توانست قرقیزستان، نپال و امارات را شکست دهد و در مرحله پایانی باید در ازبکستان به میدان برود، با این حال در آخرین روزهای سال 98 سیروس پورموسوی، سرمربی این تیم در حساب شخصی‌اش اعلام کرد که استعفا می‌دهد. البته این استعفا به فضای مجازی محدود شد و فدراسیون فوتبال واکنشی به آن نشان نداد. به نظر می‌رسد اعتراض اصلی این مربی به عقب افتادن دستمزدش و بی‌توجهی به این تیم باشد و اگر اتفاق عجیبی نیفتد او همچنان روی نیمکت این تیم حاضر خواهد بود. با این حال نارضایتی پورموسوی نشانه دیگری از این است که تیم‌های نوجوانان و جوانان در اولویت‌های فدراسیون فوتبال جایی ندارند و تفکر مدیران این است که بیشتر به تیم ملی بزرگسالان که زیر ذره‌بین رسانه‌ها و هواداران است توجه کنند.

محدودیت‌های روش گلخانه‌ای
فدراسیون فوتبال ترجیح می‌دهد تیم‌های نوجوانان و جوانان را با روش گلخانه‌ای اداره کند. مسابقات فوتبال پایه در سطح کشوری خیلی جدی گرفته نمی‌شود و تمرکز فدراسیون روی طرح‌هایی مثل مراکز استعدادیابی بوده است. موفقیت سال‌های قبل تیم‌های نوجوانان و جوانان هم بیشتر محصول همین روش بوده، ولی در چند سال اخیر همین کار گلخانه‌ای هم خیلی جدی گرفته نشد و تاوانش را با ناکامی‌های سال 2018 و نزول در سیدبندی پرداختیم.
با این حال روش گلخانه‌ای هم محدودیت‌های خودش را دارد. برای کشور کم‌جمعیتی مثل قطر قابل توجیه است که سراغ تاسیس آکادمی نخبه‌گرایی مثل اسپایر برود و روی جمع‌آوری استعدادهای داخلی و خارجی و پرورش آنها در قالب یک تیم واحد سرمایه‌گذاری کند، ولی برای فوتبال ایران با استعدادهای پرشمار و گستردگی جغرافیایی عاقلانه‌تر است که پرورش بازیکن را به باشگاه‌ها بسپارد.
فدراسیون به عنوان سیاستگذار اصلی فوتبال کشور در این سال‌ها فرصت داشت مسیر استعدادیابی و پرورش بازیکنان را به سمت باشگاه‌ها هدایت کند، ولی با اصرار روی روش‌های قدیمی تمام بار تیم‌های نوجوانان و جوانان را خودش بر دوش کشیده.
مجید جلالی به عنوان فردی که در سمت‌های مختلف با بازیکنان جوان کار کرده، مشکلات مختلف این کار را به خوبی می‌شناسد. او زمانی که در فدراسیون مسئولیت داشت، حامی طرح پایگاه‌های استعدادیابی در نقاط مختلف کشور بود. در اصرار جلالی به این روش سنتی، ناامیدی او از بازیکن‌سازی در باشگاه‌ها هم مستتر است. در واقع اصرار او به فعالیت فدراسیون فوتبال روی پرورش بازیکنان جوان ناشی از تجربه ناموفق او در کار آکادمیک باشگاهی است. او زمانی که هدایت فولاد خوزستان را به عهده داشت، یکی از مشکلات اصلی سرمایه‌گذاری باشگاه‌ها در پرورش بازیکنان جوان را اعزام آنها به تیم‌های نظامی می‌دانست. جدایی اجباری بازیکنان جوان شاید مهم‌ترین دلیلی است که باشگاه‌ها را از توجه به استعدادها دلسرد می‌کند و آنها ترجیح می‌دهند از محصولات آماده استفاده کنند. بارها بحث تصویب قوانین حمایتی از باشگاه‌ها مطرح شده، ولی فدراسیون نتوانسته در نهایی شدن آنها نقش موثری داشته باشد.
از طرف دیگر به نظر می‌رسد فدراسیون و باشگاه‌ها هنوز اهمیت تیم‌های پایه را به خوبی درک نکرده‌اند. این بی‌توجهی با دیدن امکانات ضعیفی که برای این تیم‌ها در نظر گرفته می‌شود هم قابل اثبات است. تنها با تغییر این نگاه است که می‌توان به بهبود وضعیت تیم‌های پایه امید داشت. تا زمانی که فدراسیون از باشگاه‌ها برای پرورش بازیکنان حمایت نکند و آنها در آکادمی‌ها سرمایه‌گذاری نکنند، نمی‌توان به آزاد شدن کامل پتانسیل فوتبال ایران امید داشت.

 

علی مغانی

مشکل دلال‌ها هستند یا دلال‌نماها؟
زمینی حاصلخیز
برای تولید میوه فساد

همه می‌دانیم که فوتبال ایران تا گردن در باتلاق زیان‌دهی فرو رفته. اگر پای علم اقتصاد را وسط بکشیم، این یک فوتبال ورشکسته است که فقط «هزینه» تولید می‌کند و در آن خبری از «درآمد» نیست. با این حال، همین فوتبال بحران‌زده به لحاظ مالی، مربی 9 میلیاردی و بازیکن 8 میلیاردی استخدام می‌کند؛ اعدادی که حتی در مقیاس فوتبال اروپا هم اعداد ناچیزی نیستند. گردش مالی فوتبال ایران از مرز هزار میلیارد تومان در سال گذشته. میلیاردها تومان پول از منابعی غیرورزشی (و عمدتاً دولتی) در فضایی غیرشفاف و پر از ابهام به فوتبال تزریق می‌شود. هیچ کس نمی‌داند عایدی باشگاه‌ها از قرارداد با اسپانسرها چقدر است؟ سهم آنها از تبلیغات محیطی و بلیت‌فروشی چیست؟ باشگاه‌ها دقیقاً از کدام منبع مالی برای پرداخت حقوق و دستمزدهای هنگفتی که تعهد کرده‌اند، استفاده می‌کنند؟ در ابعاد کلان، وقتی شما با یک مجموعه اقتصادی روبه‌رو هستید که بیش از هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد و در آن هیچ خبری از شفافیت نیست، اصلاً انتظار نداشته باشید که در آن خبری از فساد مالی نباشد! درست مثل یک زمین حاصلخیر که آمادگی کامل برای رشد درختان تنومند فساد در آن وجود دارد.
فوتبال ایران با وجود همه پیشرفت‌هایی که داشته، در مناسباتش همچنان به شدت آماتور است. این فوتبال آماتور هنوز اقتضائات فوتبال مدرن را به رسمیت نمی‌شناسد. هنوز در فضای نوستالژیک دهه پنجاه و شصت سیر می‌کند که فوتبالیست‌ها، نان و گوشت کوبیده‌ای سق می‌زدند و به محض فارغ شدن از کار با تاکسی‌های نارنجی، عاشقانه به دنبال توپ می‌دویدند. مناسبات حاکم بر فوتبال در این بیست سی سال به اندازه دویست سال تفاوت کرده اما ما نمی‌خواهیم این تغییرات بنیادین را به رسمیت بشناسیم. به همین دلیل است که مایل نیستیم شغل‌هایی که به تازگی در فوتبال ایجاد شده را باور کنیم؛ مربی سنتی به «آنالیزور» به چشم یک شغل زائد نگاه می‌کند و روزنامه نگار سنتی هم ترجیح می‌دهد «مدیر برنامه» و «ایجنت» را به شکلی تحقیرآمیز «دلال» خطاب کند.
اگر بخواهیم ساده‌سازی کنیم، شغل ایجنت‌ها همان دلالی است. بازیکن را به باشگاهی معرفی می‌کند و پورسانت می‌گیرد. نه در ایران که در بقیه دنیا هم ایجنت‌ها بیش از اینکه محبوب باشند، منفورند. مندس، رایولا یا پاستوره لو، فرقی نمی‌کند، همگی کم و بیش در این ویژگی مشترک هستند. بزرگترین باشگاه‌های دنیا هم گاهی با مدیربرنامه‌های مشهور به مشکل برمی خورند. ما می‌توانیم ایجنت‌ها را دوست نداشته باشیم، همانطور که وقتی قرارداد اجاره خانه را در یک بنگاه معاملات املاک تنظیم می‌کنیم، ناخودآگاه به این فکر می‌کنیم که «چرا باید این مبلغ گزاف را به خاطر یک تماس و یک بازدید به مشاور املاک بدهیم؟» این در ناخودآگاه ما کم و بیش وجود دارد. مناسبات فوتبال حرفه‌ای، اقتضا می‌کند که شغلی مثل مدیر برنامه یا همان دلال وجود داشته باشد. ایجنت‌ها از منافع بازیکن‌ها در مقابل باشگاه حفاظت می‌کنند و به همین دلیل است که حتی کاپیتان‌های تیم ملی هم که قاعدتاً نگرانی بابت مشتریان احتمالی ندارند، ترجیح می‌دهند درصدی از قراردادشان را به مدیر برنامه بدهند.
 ما می‌توانیم ایجنت‌ها را دوست نداشته باشیم اما مشکل اصلی فوتبال ایران، مدیر برنامه‌های تابلودار و رسمی نیستند. در اینکه برخی از همین ایجنت‌های رسمی هم کج روی دارند و گاهی در فساد مشارکت می‌کنند، هیچ تردیدی وجود ندارد اما مشکل اساسی آنجایی است که سایر افراد ذی‌نفع در فوتبال، از مدیر باشگاه و مربی و لیدر هواداران تا خبرنگار، در پوشش شغل ظاهری خودشان، دستی در دلالی داشته باشند. این یک سوءاستفاده و تقلب آشکار است و مصداق بارز فساد. اینجا دقیقاً همان نقطه‌ای است که باید نهادهای نظارتی روی آن تمرکز کنند. در واقع فساد آنجایی شکل می‌گیرد که «دلال‌نما»ها وارد می‌شوند و در پروسه جذب بازیکن و مربی، استخدام فوتبالیست خارجی و گاهی حتی در تغییر نتیجه یک بازی، دخالت می‌کنند. از منظری دیگر، ورود نهادهای نظارتی و امنیتی به این ماجرا می‌تواند لااقل در کوتاه مدت به یک پاکسازی نسبی بینجامد اما برای اینکه سرچشمه فساد در فوتبال کور شود، باید به سراغ «علت»‌ها رفت، وگرنه آنچه ما از فساد در فوتبال می‌شناسیم، همگی «معلول» مناسبات غیرشفاف مالی و فوتبال رانتی است که هرچه بیشتر زیان می‌دهد، بیشتر در خرج کردن پول دست و دلباز می‌شود. اگر می‌خواهیم مبارزه با دلالی در فوتبال به نتیجه خوشایندی منجر شود، چقدر خوب است که نهادهای نظارتی از دانه درشت‌ها شروع کنند وگرنه برخورد با مهره‌های درجه چندم، اتفاق خاصی رقم نمی‌زند. در عرصه مبارزه با فساد، شاید بهتر باشد نقطه آغاز، باشگاه‌هایی باشند که مستقیم و غیرمستقیم از بودجه دولتی ارتزاق می‌کنند و در آنها رگه‌هایی از نادانی و بی‌کفایتی به وضوح دیده می‌شود. همان‌هایی که اگر خودشان درگیر فساد مالی نباشند، لااقل زمینه را برای بروز فساد فراهم کرده‌اند.