سام ستارزاده

 

پرسپولیس امسال، به‌عنوان یک تیم باشخصیت و جاه‌طلب، شایسته رسیدن به عنوان قهرمانی آسیا بود؛ و جای هزار افسوس است که مهر بطالت به طلسم ۲۷ساله فوتبال باشگاهی‌مان نزد. اما این ناکامی به تاریخ پیوسته و توجیه اتفاقاتی که در ورزشگاه الجنوب قطر رخ‌داد، کمکی به تغییر این نتیجه نمی‌کند. 

آن‌چه برای انجام‌دادن پیش رویمان باقی‌مانده، تحلیل عوامل نرسیدن دوباره قرمزها به نشان قهرمانی‌است و اندیشیدن برای حل آنها. اگر این تحلیل را به دیدار نهایی اختصاص‌ دهیم، داوری و سیستم VAR بیش از هر عامل دیگری در کانون توجهات قراردارند.

 پس از اعلام دومین پنالتی برای اولسان، نخستین واکنش گزارشگران تلویزیون و چند شبکه اینترنتی که فینال را به‌طور زنده پخش‌کردند، در این نقطه اشتراک‌داشت: «اگر VAR در کار نبود، قهرمانی آسیا در چنگ پرسپولیسی‌ها بود».

 این بحث اختصاصاً به رنگ قرمز یا آبی ربطی ندارد؛ حواله‌کردن تقصیر باخت‌ها به گردن سیستم داوری، یک عادت زشت و همه‌گیر در اکثر ارکان فوتبال ایران است. دیدار ایران-ژاپن در جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۹ را به‌یاد دارید؟ همین عادت زشت، مقدمه شکست سنگین ما در آن بازی شد.

 اما هیچ‌کس عبرت نگرفت. هیچ‌کس نپرسید چرا به جایی رسیدیم که خشم بر قاضی میدان را بر تمرکز روی فوتبالمان ترجیح می‌دهیم؟

با چشم‌های نیمه‌باز هم می‌توان توهم توطئه پوشالی فوتبالمان را رصد کرد. در لیگ برتر، از محمود فکری و علی‌رضا منصوریان روی نیمکت‌های مدعی گرفته تا وحید بیاتلو که هدایتگر تیم قعرنشین مسابقات بود، هر بار که نتیجه نگیرند، در کنفرانس مطبوعاتی کوچک‌ترین رخداد داوری درون زمین را علم عثمان می‌کنند، با لحن آتشین به داوران می‌تازند، و به یک‌باره به داستان‌سازی درمورد ناپاکی‌های فوتبال ایران 

می‌پردازند. 

تعداد بیانیه‌هایی که باشگاه‌ها با کلیدواژه عدالت صادر می‌کنند، از تعداد گل‌های لیگ قحطی‌زده ما سبقت گرفته. کاش به همین اندازه که برای سپرسازی از عدالت و تبعیض اصرار می‌ورزیدیم، برای کاهش و رفع آن می‌کوشیدیم. 

سیستم داور ویدیویی VAR طراحی شده تا چشم تیزبینی باشد برای تشخیص ریزترین ناعدالتی‌ها. در عربستان، قطر، چین، کره و امارات، برگزارکنندگان با به‌کارگیری تکنولوژی برای تشخیص آفساید از روی بند کفش بازیکن مهاجم خو گرفته‌اند. 

اما ما دیدیم نصب VAR به چمن باکیفیت و هزینه ارزی نیاز دارد و غریبگی با این سیستم نوین را در پیش گرفتیم. تا تیغ اجبار روی گلویمان نگذارند به وارد کردن آن فکر هم نمی‌کنیم و هنگامی هم که داور ویدیویی برخورد دست باز مهدی شیری روی توپ را شکار می‌کند، از وجودش شکایت می‌بریم. این که یک جام آسیایی از ویترین افتخارات قرمزهای پایتخت سر خورد، به سیستمی که مورد قبول معتبرترین نهادهای فوتبال سراسر جهان است ربطی ندارد. عدم قهرمانی پرسپولیس را باید در بحران اقتصادی فوتبال باشگاهی، ورشکستگی سازمان لیگ، فقدان امکانات سخت‌افزاری روز دنیا، قانون منع جذب خارجی و غیره کاوید.

 اگر می‌خواهیم گامی برای حل‌شدن این معضلات برداشته‌شود، این گام با این نگرش که «عده‌ای نامرئی می‌خواهند دیگران رستگار شوند و ما نشویم» محقق نمی‌شود. از چنین تفکر مخربی تنها پرسپولیس آسیب می‌بیند؛ و از تفکری متفاوت و سازنده، پرسپولیس و دیگران با هم ترقی می‌یابند. 

رخدادها برای عبرت‌گیری ما مدام در حال تکرارند. این که تفکر صحیح را انتخاب کنیم اما به خودمان واگذار شده.