حمیدرضا عرب 

 

واگذاری سرخابی‌ها در فوتبال ایران به بخش خصوصی تبدیل به بحثی کشدار و حوصله‌سربر شده اما همچنان خبرهای متعددی پیرامون انتقال امتیاز این باشگاه‌ها به بخش خصوصی در رسانه‌ها مشاهده می‌شود و حتی وزارت ورزش و جوانان با قدرت از انتقال این دو باشگاه در ماه‌های آتی خبر می‌دهد.

این ادعا زمانی زیر سؤال می‌رود که روشن است در شرایط فعلی عملاً هیچ‌یک از باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به آن درجه از سوددهی نرسیده‌اند که برای خریداران خود جذابیت مالی ایجاد کرده تا آنها سرمایه‌های خود را وارد چرخه فوتبال کنند. این دو باشگاه سال‌ها است از حق طبیعی خود در پخش تلویزیونی محرومند و نمی‌توانند حقوق واقعی خود را از سازمان صدا و سیما دریافت کنند.

این وضعیت در حالی آینده هر دو باشگاه را به مخاطره انداخته که در تمام لیگ‌های معتبر دنیا اصلی‌ترین منبع درآمد یک باشگاه از همین حق پخش تلویزیونی است اما در ایران کمتر از 30 درصد از حقوق واقعی باشگاه‌ها پرداخت می‌شود؛ مسأله‌ای که ناخودآگاه موجبات انباشت بدهی‌ها را نیز فراهم آورده و باشگاه‌های بزرگ و پرطرفدار فوتبال ایران را به بنگاه‌هایی ضررده و کاملاً ورشکسته تبدیل ساخته است.

در حالی که در روزهای اخیر دوباره موج تازه‌ای از خبرهای واگذاری دو باشگاه به گوش می‌رسد یکی از بازیکنان سابق استقلال به نام جابر انصاری به دلیل خلف وعده مسئولان باشگاه دوباره از این باشگاه شکایت کرده تا حقوقش را دریافت کند. این سؤال مطرح است که باشگاهی که همچنان با بدهی مواجه است چگونه می‌تواند قانون را دور بزند و به بخش خصوصی واگذار شود؟ اصلی‌ترین مسأله در واگذاری باشگاه‌ها شفافیت مالی و نداشتن بدهی انباشته است که باشگاه استقلال همچنان درگیر همین مشکلات است و به زودی نیز شکایت استراماچونی حلقه را بر مدیران این باشگاه تنگ‌تر خواهد کرد.

با این وجود جریانی بی‌آنکه شرایط اقتصادی باشگاه استقلال را عمیقاً درک کند سعی در القای این موضوع دارد که باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به زودی به بخش خصوصی واگذار می‌شود در حالی که حتی اگر بدهی‌های بزرگ این دو باشگاه را نیز نادیده بگیریم اصولاً این دو باشگاه هیچ جذابیت و صرفه اقتصادی برای خریداران احتمالی ندارند و آنها که برای خرید این باشگاه‌ها پا وسط بگذارند نیز دنبال مقاصدی همچون فرارهای مالیاتی یا کسب درآمد از طرقی خارج از دایره درآمد‌زایی باشگاه‌های حرفه‌ای خواهند بود.

درعین حال بسیاری از اقتصاددان‌ها ورود این دو باشگاه در بحران کنونی بورس را اقدامی نادرست می‌دانند. دکتر حسین زاغفر، استاد دانشگاه الزهرا در این باره به خبرگزاری فارس می‌گوید: «‌در روزهایی که بازار بورس و سهامداران از حضور در این بازار پشیمان‌اند و هر روز بر صف فروشندگان سهام در بازارهای مختلف بورس اضافه می‌شود، اعلام می‌شود که سرخابی‌ها از طریق بورس واگذار خواهند شد. بر فرض محال که باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال تمام شرایط عرضه را داشته باشند اما سؤال کلیدی و مهم این است که چرا در سیاه‌ترین روزهای سه دهه اخیر بازار، قرار است چنین اتفاقی روی دهد؟ این سؤال را باید با تدبر بررسی کرد.»

حال سؤال این است که متولیان دو باشگاه چه جذابیتی برای خریداران ایجاد کرده‌اند تا آنها به سرمایه‌گذاری در این باشگاه‌ها از خود تمایل نشان دهند؟

آیا صرفاً سند زدن برخی ورزشگاه‌ها که با هزینه‌های دولتی ایجاد شده، به نام این دو باشگاه می‌تواند دلیلی بر هموار بودن راه برای ورود این دو باشگاه به بخش خصوصی و ایضاً سوددهی باشد؟

به هر حال ماجرای خصوصی‌سازی دو باشگاه به ماجرایی تکراری تبدیل شده و بعید است که وزارت ورزش به تنهایی قادر به عبور از این بحران باشد ضمن اینکه باید توجه داشت اصولاً انتقال امتیاز باشگاهی همچون استقلال یا پرسپولیس که مدعیان بسیاری را در پس خود می‌بینند بسیار مخاطره‌آمیز است و هیچ بعید نیست حواشی گسترده‌ای را در ورزش ایران به پا کند.

 دوشنبه، 15/10/1399، هفته دهم بیستمین دوره لیگ برتر، ورزشگاه آزادی تهران، ساعت:16:20، تماشاگر: بدون تماشاگر

استقلال:2

گل‌ها: ارسلان مطهری (38)، مهدی قایدی (73)

آلومینیوم اراک: صفر

 داور: سیدعلی‌اصغر مومنی

کمک‌ها: رحیم شاهین، علی‌اکبر عظیم‌پور

اخطار: مصطفی احمدی (آلومینیوم اراک)، حنیف عمران‌زاده (مربی) (استقلال)

بازیکن برتر: ارسلان مطهری (استقلال)

 استقلال: رشید مظاهری، محمد دانشگر، محمدحسین مرادمند، عارف غلامی، احمد موسوی (71- شیخ دیاباته)، مسعود ریگی (82- داریوش شجاعیان)، مهدی مهدی‌پور (82- فرشید باقری)، فرشید اسماعیلی (66- آرش رضاوند)، وریا غفوری، مهدی قایدی، ارسلان مطهری

سرمربی: محمود فکری

 آلومینیوم اراک: حسین پورحمیدی، رامتین سلیمان‌زاده (46- عزیز معبودی)، سیدمهدی حسینی، مصطفی احمدی (69- امید سینک)، محمد علی‌نژاد (43- جابر انصاری)، شاهین توکلی، پوریا آریاکیا (83- سیدمهدی سجادی)، امیرمحمد هوشمند، اسماعیل شریفات، حامد پاکدل، سعید باقرپسند (80- میثم آقایی)

سرمربی: رسول خطیبی

 ترکیب استقلال نسبت به پیش‌بینی‌ها فقط یک تغییر داشت و فرشید اسماعیلی از ابتدا به جای آرش رضاوند برای استقلال به میدان رفت. این تغییر باعث شد استقلال قدری هجومی‌تر جلوه کند به این دلیل که اسماعیلی علاوه بر مسئولیت‌های بازیسازی آمده بود تا برای استقلال گل هم بزند و در چند صحنه صاحب موقعیت هم شد. در عین حال اما آلومینیوم هم تیم دست و پا بسته‌ای نبود و در نیمه اول به دفعات دروازه استقلال را تهدید کرد که واکنش‌های مناسب مظاهری باعث شد تا دروازه استقلال بسته بماند. آبی‌ها پیش از دقیقه 38 توسط ارسلان مطهری که به زیبایی طاق دروازه آلومینیوم را هدف قرار داد، در دقیقه 10 توسط همین بازیکن صاحب موقعیت شدند که ضربه نه چندان محکم شماره 77 استقلال را پورحمیدی گرفت. با این حال حمله‌ای که اراکی‌ها دقیقه 27 توسط پاکدل به دست آوردند لرزه به اندام استقلال انداخت اما آمادگی مظاهری مانع از فروریختن دروازه شد. اراکی‌ها که می‌دانستند استقلال تیم زهرداری در خط آتش است بازهم صاحب موقعیت‌هایی شدند که پاکدل دوباره در متن آن قرار داشت اما این فرصت‌ها نیز از دست رفت تا سرانجام این بازی در نیمه اول برد یک بر صفر آبی‌ها باشد. استقلال به رغم پیروزی در نیمه اول در خط دفاع متزلزل نشان می‌داد بخصوص جایی که محمد دانشگر بازی می‌کرد. اصرار فکری به بازی گرفتن از این بازیکن در پست دفاع چپ باعث می‌شد تا اراکی‌ها بارها از پشت این بازیکن نفوذ و دروازه آبی‌ها را تهدید کنند. با این حال اما شرایط تاکتیکی استقلال در نیمه دوم کاملاً تغییر کرد و آبی‌ها با بازی حساب‌شده‌تر و ایجاد موقعیت‌های گلزنی بیشتر توانستند یک گل دیگر توسط مهدی قایدی در دقیقه 73 و دقایق کوتاهی بعد از ورود دیاباته به ثمر برسانند تا نتیجه مطلوبی را در این میدان به چنگ آورند. نقش تعویض‌های فکری در برتری تاکتیکی استقلال در نیمه دوم کاملاً مشهود بود و از زمانی که او تصمیم به تغییراتی گرفت تیمش بر تعداد حملات خود افزود تا علاوه بر گلزنی موقعیت‌های بیشتری نصیب استقلال شود. دقیقه 77 استقلال با همکاری دیاباته و قایدی حتی تا آستانه گل سوم هم پیش رفت اما دروازه‌بان و مدافع آلومینیوم توپ را از روی خط بیرون کشیدند تا استقلال نتواند برتری‌اش را در این بازی چشمگیر‌تر کند. با این حال پیروزی امیدوار‌کننده‌ای که در آستانه دربی برای فکری و شاگردانش به دست آمد این تیم را با روحیه مناسب راهی این بازی بزرگ خواهد کرد اما شاید مهم‌تر از برد تغییرات تاکتیکی در استقلال باشد که نسبت به بازی‌های قبل کاملاً مشهود بود. شاید برتری استقلال مقابل آلومینیوم که با ارائه یک فوتبال جذاب به دست آمد سبب کاهش منتقدان استقلال شود. 

منتقدانی که اعتقاد دارند این تیم زیبا بازی نمی‌کند اما به واقع استقلال در تقابل با نماینده اراک علاوه بر کسب پیروزی بازی تحسین‌برانگیزی داشت ضمن اینکه نباید از شایستگی‌های میهمان نیز غافل بود. به واقع تیم رسول خطیبی با مشتی بازیکن بی‌ادعا فوتبال رو به جلویی را مقابل استقلال به نمایش گذاشت و نشان داد در فصل بیستم حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و در صورت باتجربه‌تر شدن می‌تواند امتیازهای بیشتری هم به چنگ آورد.

 سرمربی استقلال ترجیح داد هافبک سه‌اخطاره تیمش را در ترکیب اصلی استقلال قرار ندهد. آرش رضاوند هافبک آبی‌ها تا پیش از بازی دیروز مقابل آلومینیوم اراک 3 کارت زرد گرفته بود و با دریافت یک کارت دیگر محروم می‌شد. 

از آنجا که بازی بعدی آبی‌ها مقابل پرسپولیس در دربی برگزار می‌شود خطر محرومیت رضاوند از این دیدار وجود داشت.

 به همین خاطر به نظر می‌رسید محمود فکری سرمربی استقلال درباره رضاوند ریسک نکرد و او را در ترکیب اصلی نگذاشت. رضاوند از روی نیمکت ذخیره‌های استقلال دیدار با آلومینیوم را شروع کرد تا خطری از بابت محرومیت او را تهدید نکند و به نوعی می‌توان گفت فکری درباره این هافبک تیمش ریسک نکرد تا او مقابل پرسپولیس شرایط بازی کردن داشته باشد.

 رضاوند جزو بازیکنانی است که در فصل جاری فکری به او اعتماد کرده و در ترکیب اصلی استفاده می‌کند اما قبل از بازی دربی سرمربی استقلال نمی‌توانست ریسک کند و رضاوند را در خطر محرومیت قرار دهد. 

منتقدان فکری بر این باور هستند که این مربی تغییرات زیادی در تیمش ایجاد می‌کند اما واقعیت این است که فکری در جریان فصل بازیکنان زیادی را به دلیل مصدومیت از دست داد و بدیهی است که در چنین شرایطی سرمربی تیم تغییر در تیمش ایجاد کند.

 بازی ندادن به رضاوند در ترکیب اصلی هم یکی از دوراندیشی‌های فکری است و نمی‌توان او را مواخذه کرد. 

رضاوند در بازی با آلومینیوم اما از دقیقه 60 به بعد وارد زمین شد ولی تا آخر بازی کارت نگرفت. در این بازی فکری، مهدی‌پور را نیز برای نخستین بار تعویض کرد تا او را برای دربی حفظ کند. 

استقلال در نهایت در بازی دیروز نه محروم داشت و نه مصدوم. به این ترتیب استقلال بدون مشکل خودش را برای دربی آماده می‌شود.

 

 اینکه گفته می‌شود دربی مثل تمام بازی‌های لیگ است و سه امتیاز دارد، شاید شعاری‌ترین جمله‌ای است که در این فوتبال به کار برده می‌شود! حقیقت این است که دربی برای تمام مربیان باارزش‌ترین بازی به حساب می‌آید و با برد در این بازی یک فصل بیمه می‌شوند. فکری از همان جمله مربیانی است که با برد در این بازی خودش را بیمه می‌کند. شاید هم از این پس متهم به بد بازی کردن نشود.

 قبل از بازی با آلومینیوم وقتی سرمربی استقلال در نشست خبری از سؤالات خبرنگاران (خبرنگاران به این نکته اشاره کرده بودند که باشگاه به فکری اولتیماتوم داده است!) شگفت‌زده می‌شود و در پاسخ می‌گوید: «به مربی تیم صدرنشین اولتیماتوم داده‌اند؟! حتماً من هم باید خرج کنم.» در چنین شرایطی می‌داند راه نجات از این همه هجمه ناعادلانه برد در دربی است. در این میان سلاح سرمربی استقلال برای بردن داشتن تمام بازیکنان خود در این بازی حساس است. 

شاید هم به این دلیل است که به بازیکنان کلیدی خود کمی فرصت داده تا خودشان را برای بازی با پرسپولیس آماده کنند. 

می‌توان در میان بازیکنان استقلال به یک چهره ویژه اشاره کرد. محمد نادری بازیکنی که در فصل نقل و انتقالات از پرسپولیس به استقلال آمد در بازی دربی هم از نظر فنی و هم از لحاظ اینکه جنجالی‌ترین بازیکن نقل و انتقالات بوده می‌تواند چهره خاص باشد. 

نادری مدتی است که به دلیل مصدومیت از ترکیب اصلی استقلال دور است اما اینطور که گفته می‌شود به بازی دربی می‌رسد. دومین بازیکنی که می‌تواند چهره ویژه‌ای در این بازی داشته باشد، میلیچ است که به نظر می‌رسد چندان میانه خوبی با فکری ندارد و چندی است که شایعات زیادی در خصوص این بازیکن شنیده می‌شود اما این بازیکن در مصاحبه خود گفته بود که بهترین بازی خود را برای دربی کنار گذاشته است.

 این دو بازیکن چپ قرار است در دربی برای استقلال به میدان بروند و فکری امیدوار است که هر دو بازیکن بهترین روز خود را در این بازی داشته باشند.

 فرشید اسماعیلی در میدان بازی با آلومینیوم اراک از ابتدا در ترکیب استقلال قرار گرفت. فرصتی که بعید است با این نمایش ضعیف و سراسر خودخواهانه دوباره نصیبش شود. البته در همین بازی هم سرمربی استقلال به دلیل اینکه تیمش را به سلامت به دربی برساند و آرش رضاوند را از دست ندهد تصمیم به بازی دادن به اسماعیلی گرفت وگرنه احتمال حضور او در ترکیب اصلی استقلال بسیار اندک است و در شرایط عادی سرمربی استقلال به اسماعیلی میدان نمی‌دهد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که سبب دوری اسماعیلی از ترکیب اصلی استقلال شده بازی سردرگم در خط میانی است. اسماعیلی بیش از حد خودخواه بازی می‌کند و تنها به فکر اهداف خود است و هیچ توجهی به اهداف تیمی ندارد. 

اسماعیلی در این بازی به مانند بازی‌های سابق که با خودخواهی‌اش صدای همه را درمی‌آورد موقعیت‌هایی برای پاس دادن به دیگر بازیکنان داشت اما تصمیم گرفت خودش توپ را به سمت دروازه شلیک کند در حالی که وظیفه بازیکنانی همچون او در درجه نخست موقعیت‌سازی برای دیگر بازیکنان است نه گلزنی. هرچند که مهدی قایدی هم در چند صحنه خودخواهی کرد اما قایدی عادت به چنین کاری ندارد در حالی که سوابق اسماعیلی نشان می‌دهد که بارها از پاس دادن به مهاجمان تیمش خودداری کرده و اجازه نداده پای آنها به گلزنی باز شود. فرشید فصل پیش در مقطعی به شدت با انتقادهای ریز و درشت مواجه شد و تا حدی سبک بازی‌اش را تغییر داد اما او با نمایش شب گذشته مقابل آلومینیوم اراک دوباره نشان داد که همان هافبک خودخواه و عجول است که با اعصاب همه بازی می‌کند. به هر حال این روند شاید در بازی‌های نسبتاً آسان‌تر با حریفانی همچون آلومینیوم چندان به چشم نیاید و مسأله‌ساز نباشد اما در بازی‌های بزرگ که استقلال صاحب موقعیت‌های کمتری می‌شود قطعاً مشکل‌ساز خواهد شد و تیم را به حاشیه می‌برد. اسماعیلی اگر می‌خواهد دوباره به عنوان هافبک پشت مهاجم در ترکیب استقلال قرار بگیرد باید سبک بازی‌اش را تغییر دهد و عمیقاً در خدمت تیم باشد. وظیفه او گلزنی نیست و باید اقدام به موقعیت‌سازی برای دیگر بازیکنان کند اما تنها کاری که اسماعیلی نمی‌کند موقعیت‌سازی است. به هر حال ادامه این رویه نه به سود اسماعیلی است و نه استقلال.

 در حالی که بعد از ساخت کمپ ناصر حجازی جریان‌هایی سعی در بیهوده جلوه دادن تلاش مدیران سابق باشگاه استقلال در راستای احداث این مجموعه ورزشی داشتند و حتی برخی از غیرقانونی بودن مالکیت باشگاه استقلال در رسانه‌ها صحبت به میان می‌آوردند اما وزارت ورزش و جوانان در بیانیه‌ای اعلام کرد کمپ ناصر حجازی به نام باشگاه استقلال انتقال داده خواهد شد تا عملاً به عنوان یکی از اموال این باشگاه بزرگ شناخته شود. در بیانیه وزارت ورزش چنین آمده است: «با موافقت وزیران عضو کمیسیون لوایح، مالکیت مجموعه ورزشی زنده ‌یاد ناصر حجازی از وزارت ورزش و جوانان به شرکت فرهنگی ورزشی استقلال واگذار می‌شود.

 وزیران عضو کمیسیون لوایح در جلسه ۶ دی ۱۳۹۹ به پیشنهاد وزارت ورزش و جوانان و به استناد قانون محاسبات عمومی کشور و قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، با واگذاری مالکیت مجموعه ورزشی زنده‌‏یاد ناصر حجازی (دو پلاک ثبتی، هر یک به مساحت ۱۰ هزار مترمربع) واقع در تهران، از وزارت ورزش و جوانان به شرکت فرهنگی ورزشی استقلال موافقت کردند.

براساس این تصمیم، مجموعه‏ یادشده توسط کارشناسان منتخب مجمع عمومی شرکت‏ مذکور به قیمت روز ارزیابی و پس از تأیید مجمع عمومی، سرمایه آن شرکت‏ معادل قیمت مذکور افزایش می‏یابد.

همچنین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نسبت به اصلاح و صدور سند مالکیت پلاک‏ ثبتی مورد اشاره به نام دولت جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی شرکت فرهنگی ورزشی استقلال، اقدام و سند یادشده را جهت نگهداری در خزانه اسناد مالکیت به وزارت امور اقتصادی و دارایی (اداره کل اموال دولتی) ارسال می‌نماید.

علاوه بر این در صورتی که ظرف حداکثر یک سال آینده، سهام شرکت‏ مذکور در بورس عرضه نشود، این تصویب‌نامه خود به خود، ملغی و شرکت‏ یادشده مکلف می‌شود بدون دریافت هرگونه وجه یا اخذ مجوز یا عناوین مشابه آن، ملک موضوع این تصویب‌‏نامه را به وزارت ورزش و جوانان مسترد نماید.»

با استناد به این بیانیه که روی خروجی سایت وزارت ورزش و جوانان نیز قرار گرفته می‌توان موضوع بازگشت مالکیت این مجموعه ورزشی به نام معارضان را منتفی دانست. به یاد می‌آوریم که بعد از اتمام کار این مجموعه، واعظ آشتیانی، مدیرعامل سابق باشگاه استقلال که تنش‌های دامنه‌داری با علی فتح الله‌زاده داشت، مدعی شده بود که این زمین چون معارض دارد سندش به نام استقلال ثبت نخواهد شد اما ظاهراً تلاش‌های وزارت ورزش در این راستا نتیجه داده تا سرانجام این کمپ به نام باشگاه استقلال سند بخورد. با توجه به اینکه ارزش مالی کمپ ناصر حجازی بسیار قابل توجه است در راستای خصوصی‌سازی این باشگاه می‌تواند تأثیرگذار باشد. هرچند که نباید فراموش کرد آنچه سبب واگذاری صحیح این باشگاه می‌شود پرداخت بدهی به همه طلبکاران است ضمن اینکه باید مشخص شود این باشگاه چه منابع درآمدی خواهد داشت و خریداران چگونه می‌توانند کسب درآمد کنند.