شهرام وزیری

 

هومن جعفری

 

 تماشای سنگربانی بیرانوند مقابل تاتنهام لذتبخش بود. یادش بخیر یک زمانی هفته‌ای چند بار این لذت را با تماشای بازی‌های لژیونرهای پر‌تعدادمان در اروپا می‌بردیم. مدت‌هاست کمرنگ شده‌ایم. کاش بازیکنان بیشتری را به اروپا بفرستیم.

*

منصوریان را از تراکتور برکنار می‌کنند. زیدان را در رئال تحت فشار قرار می‌دهند. این سمت محمود فکری را در استقلال اذیت می‌کنند. رونالد کومان هم در بارسا اوضاع خوبی ندارد. این 1400 کی می‌رسد پس؟

*

یک تشکری هم داشته باشیم از فرشید اسماعیلی! درست قبل از بازی با شهرخودرو یک درگیری در تیم راه انداخت و از سوی فکری در اختیار باشگاه قرار گرفت!

انصافاً اگر فرشید در آستانه این بازی، این کار را نمی‌کرد کسی اصلاً یاد مهدی رحمتی و باند سفتا و این بحث‌ها می‌افتاد؟

*

یک تبریکی هم بگوییم به تراکتورسازی در مورد برکناری ششمین مربی خود در دو سال و نیم اخیر! انصافاً این تیم وضعیتش عین جوان‌های امروزی شده. هر سه ماه یکبار نیمه‌گشده زندگی خودشان را عوض می‌کنند! توصیه می‌کنیم استاد زنوزی چهار بازی یکبار مربی موقت بیاورند. هرکسی می‌آید دیگر با خودش بار و بندیل نیاورد تبریز. صاف برود هتل، مربی بدبخت قبلی را با کتک از اتاق بیرون کند و خودش در همان اتاق مربیگری کند تا چهار بازی بعدی که مربی بعدی از راه برسند!

این مشکلی است که با مدیران غیرورزشی داریم. قبلاً غمخوار از هلتداری آمد پرسپولیس، فکر کرد هتل است، همه لیست تیمش را همان شب اول پر کرد! زنوزی آژانس هوایی دارد، فکر می‌کند مربیان تیمش هم مشتری هوایی هستند. از یک در وارد می‌کند از در دیگر خارج!

احسان محمدی

 

دروازه‌بان ایرانی فقط 90 دقیقه برای تحمیل خودش به فوتبال اروپا زمان نیاز داشت. فقط 90 دقیقه برای اینکه سایت امتیازدهی هواسکورد به عنوان برترین دروازه هفته لیگ اروپا نامش را در تیم منتخب بنویسد. علیرضا بیرانوند کماکان غافلگیرکننده است. مسیری که او در زندگی طی می‌کند به هیچ وجه طبیعی نیست!

وقتی مورینیو در چلسی داشت خودش را به عنوان یک «آقای خاص» به فوتبال دنیا معرفی می‌کرد، بیرانوندِ نوجوان در تهران داشت به عنوان رفتگر، دستفروش و کارگر کارواش خیابان‌های تهران را گز می‌کرد و گاهی حوالی میدان آزادی می‌خوابید. شب گذشته اما همان بیرانوند با مهارهایش، ژوزه را بارها حرص داد و در پایان بازی با هم سلفی گرفتند. در شبکه‌های اجتماعی سر به سرش گذاشته‌اند که از همین دیدار، چند برنامه تلویزیونی خاطره تعریف خواهد کرد. 

نیش‌هایی از این دست جز حسادت و حقارت معنای دیگری ندارند و عجب اینکه ما در چزاندن هم و تحسین بیگانه و غریبه هنرمندیم! بیرانوند به اولین دروازه‌بان تاریخ فوتبال ایران تبدیل شد که در لیگ اروپا بازی کرده است، حتی اگر از بعضی رفتارها و حاشیه‌های او خوش‌مان نیاید باز هم نمی‌توانیم کیفیتش را نادیده بگیریم. دروازه‌بانی با اعتماد به نفس رابطه مستقیمی دارد. تنها بازیکنی که درون زمین لباس متفاوت می‌پوشد، تنها بازیکنی که می‌تواند توپ فوتبال را با دست بگیرد، تنها بازیکنی که حین بازی نمی‌تواند پستش را عوض کند و ... برای دروازه‌بان شدن جز فیزیک مناسب باید چیزهای دیگری هم داشت. 

وقتی او مقابل تاتنهام درون دروازه ایستاد کسی انتظار گلزنی نداشت، تنها وظیفه‌اش این بود که گل نخورد. دفاع تیمش آنتورپ مقابل انگلیسی‌ها شبیه پنیر پرسوراخ سوییسی بود. بیرانوند دو گل دریافت کرد ولی با مهارهای درخشان به عنوان بهترین بازیکن آنتورب شناخته شد و شاید هم بهترین بازیکن زمین بود اما عرف نیست به دروازه‌بان تیم شکست خورده این عنوان را بدهند.

 و بعد از 8 تیر 99 که با لباس پرسپولیس مقابل پیکان بازی کرد، قریب به 150 روز بود که به دلیل ترانسفر به اروپا، مصدومیت و البته دشواری جایگزین شدن به جای دروازه‌بان اصلی از بازی رسمی به دور بود و این نمایش بعد از ماه‌ها دوری بسیار قابل تحسین است و خیلی‌ها را امیدوار کرد که سرمربی آنتورب بیشتر به او اعتماد کند. در این مدت امیرعابدزاده از فرصت استفاده کرد و به شماره یک دراگان اسکوچیچ تبدیل شد. او در لیگ پرتغال هم سری میان سرها درآورده و کارهایی می‌کند که پدرش در بازی با استرالیا می‌کرد و به نظر می‌رسید بیرانوند برای پس گرفتن پیراهن تیم ملی کار دشواری در پیش دارد.

 بیرانوند از امیر عابدزاده یک سال بزرگتر است. در ۲۹ سالگی بیش از ۴۰ بازی برای تیم ملی انجام داده؛ ۳۵ بازی بیشتر از امیر. تجربه حضور در جام‌جهانی، جام ملت‌ها، فینال لیگ قهرمانان آسیا و لیگ اروپا را دارد و حالا با صدای بلند به اسکوچیچ پیام داد که در بازی بعدی تیم ملی پیراهن شماره یک را می‌خواهد.

(این یادداشت در سایت عصرایران منتشر شده بود)

سامان موحدی راد

 

تراکتور یک فصل دیگر را با بحران روی نیمکت تیمش شروع کرد. آنها در چند فصل اخیر همیشه مجبور به تغییر مربی در میانه فصل شدند و این فصل هم همان داستان تکراری برای آنها رخ داد و در هفته پنجم رقابت‌های لیگ برتر اولین اخراج به اسم علیرضا منصوریان گره خورد. مسأله‌ای که البته پیش‌تر هم قابل پیش‌بینی بود و بعد از عقد قرارداد منصوریان و تراکتور در تابستان 99 خیلی‌ها حدسش را می‌زدند که منصوریان برف تبریز را نبیند. البته که بخت با او یار بود و او برف پاییزی تبریز را هم دید و حالا بنا به تصمیم هیأت مدیره باید از باشگاه برود. باشگاه تراکتور علت اخراج منصوریان را «عدم تحقق اهداف تعیین شده در هنگام عقد قرارداد» عنوان کرده است. چیزی که مشخصاً با شش امتیاز کسب شده توسط این تیم در پنج هفته و جایگاه دوازدهمی‌شان در جدول در ارتباط است. نگاهی به بازی‌های تراکتور در این هفته‌ها هم نشان می‌دهد که تیم منصوریان توفیقی در ارائه بازی زیبا و تماشاگرپسند نداشته و به این ترتیب آنها نه بازی جذابی به نمایش گذاشتند و نه تیم نتیجه‌گرایی بودند و چنین کارنامه‌ای در شهری مانند تبریز معنی‌ای جز قطع همکاری و اخراج ندارد.

نگاهی به کارنامه مربیگری علیرضا منصوریان در چند سال اخیر نشان می‌دهد که یکی از چهره‌های جوان که پنج سال پیش می‌شد او را استعدادی برای آینده مربیگری در ایران دانست در سراشیبی سقوط است. انتخاب‌های اشتباه، رفتارهای پرحاشیه و مهم‌تر از همه وقت نگذاشتن برای آموزش و یادگیری علیرضا منصوریان را به چهره‌ای پرانتقاد در فوتبال ایران تبدیل کرده است. مردی که در روزهای حضور در استقلال هم بارها به او تذکر داده شد که رفتار و منش حضورش در کنار تیم موجب می‌شود تا حاشیه بر متن غلبه کند و به جای اینکه او، عملکرد فنی و توان هدایتش دیده شود این حواشی و ژست‌ها و اظهارنظرهای اغلب ناپخته‌اش مورد توجه قرار بگیرد. واقعیت این است که کارنامه علیرضا منصوریان هم این ایده را تأیید می‌کند که او در دنیای مربیگری خیلی کمتر از توجهی که به او شده چیزی برای ارائه دارد و کارنامه‌اش در حال تبدیل شدن به حضورهای ناموفق و پرانتقاد است.

علیرضا منصوریان خیلی زود ممکن است به پایان خط مربیگری‌اش در فوتبال برسد اگر کمی به خودش نیاید و زندگی حرفه‌‌ای‌اش در مربیگری را جدی نگیرد. انتخاب‌های اشتباه و پر حاشیه در کنار عدم تمرکز روی ذات مربیگری و لیز خوردن فراوان او به سمت حاشیه‌ها شاید او را چند روزی تیتر یک خبرگزاری‌ها کند اما کارش را روی نیمکت خیلی زود به پایان می‌رساند. آنچه این سال‌ها در منصوریان دیده می‌شود اصرار او بر پیمودن یک راه اشتباه در زندگی حرفه‌ای

 است.

 

مسیر مشترک تراکتور و علیرضا منصوریان را از همان ابتدا می‌شد یک مسیر تاریک و بی‌سرانجام پیش‌بینی کرد. منصوریان بدون این‌که شایستگی عملی هدایت نیمکت تیمی به بزرگی پرشورهای تبریز را از خود نشان‌دهد، به‌لطف قانون بی‌اساس منع جذب مربی خارجی پایش به دره گرگ‌ها گشوده‌ شد تا هشتمین سکاندار نیمکت آنان (از ابتدای لیگ هفدهم تاکنون) گردد. انتهای این مسیر، ضعف‌های هر دوی تراکتور و منصوریان را بار دیگر به رخ کشید.

زمانی که منصوریان چهل‌واندی‌ساله نفت تهران خدابیامرز را به جمع هشت تیم برتر آسیا رساند، این رویا را در سر می‌پروراندیم که او استفاده از امکانات و ابزار آنالیز مدرن را در فوتبال باشگاهی ما جا بیندازد اما از زمان آغاز کارش در استقلال، تنها ادبیات پرطمطراق را از دیارهای غربی برای ما بومی‌سازی کرد. پس از سپری کردن دو سال کابوس‌وار با استقلال و ذوب‌آهن، به تراکتور که رسید، تلاش‌کرد با نمایش‌هایی اغراق‌آمیزتر از گذشته دل پرشورها را به‌دست بیاورد. پست‌های مربوط به استقلال را از اینستاگرامش پاک‌کرد تا بتواند فراموش‌کند زمانی یک «داشعلی» دوست‌داشتنی در اردوگاه آبی‌های پایتخت بوده.

اما نه تشبیه ورزشگاه یادگار امام به آنفیلد، نه به‌کارگیری زبان ترکی و نه تملق‌های دیگرش از هواداران تبریزی برای وی برنامه نشدند. علی‌منصور در تبریز غنی‌ترین خط هافبک لیگ را در اختیار داشت اما تیمش برای خلق موقعیت فاقد برنامه بود. در آخرین حضورش در دره گرگ‌ها، تیمش صفر موقعیت برابر فولاد خلق‌کرد اما کنفرانس مطبوعاتی وی 21 دقیقه به طول انجامید. اکنون هر فوتبال‌دوست ترک‌تباری مثل «به عمل کار بر آید، به سخن‌دانی نیست» را به‌خوبی درک می‌کند. پرشورها صلوات‌شمار را دست سرمربی سابقشان دیدند و مضمون داستان مشهور سرالکس فرگوسن در باب دعاکردن خودی‌ها و رقبا را با گوشت و پوستشان درک‌کردند.

از سویی دیگر، مدیریت تراکتور با برکناری منصوریان بر بی‌برنامگی خود مهر تأیید زد. باشگاه تبریزی علت قطع همکاری را «عدم تحقق اهداف تعیین‌شده در هنگام عقد قرارداد» اعلام‌کرد. وقتی این برکناری به فاصله کمتر از سه ماه پس از انتصاب و با تنها پنج بازی صورت می‌گیرد، پیام روشنش این است که هیچ‌یک از این اهداف تعیین‌شده درازمدت یا کوتاه‌مدت نبودند. سپردن این نیمکت به منصوریان یک اشتباه بزرگ بوده؛ و ستودن آن از وی یک اشتباه بزرگ‌تر؛ چرا که اقدم دوم به‌قدری نسنجیده صورت‌گرفت که مدیریت باشگاه حتی برای جانشین سرمربی سابق چاره‌ای در سر نداشت. تنبیه این تنوع‌طلبی بدهنگام نیز این است که در آستانه شهرآورد تبریز، هدایت موقت تراکتور بزرگ به مسعود شجاعی اهدا‌ شده!

ثبات، گمشده تیم رویایی اما نیمه‌کاره محمدرضا زنوزی است. میانگین عمر مربیان سه سال اخیر تیم وی به زیر 10 بازی رسیده. این در حالی است که تراکتور از همین حالا برای حضور قدرتمند در دور گروهی لیگ قهرمانان آسیای 2021 باید برنامه داشته باشد. ماشین‌سازی، دیگر تیم زنوزی نیز در سه فصل گذشته شش سرمربی مختلف به‌خدمت گرفته که آخرین آنها، وحید بیاتلو، استعفای خود را چند روز پیش امضا کرد. باشگاه‌داری و مدیریت ورزشی از تأمین البسه به‌مراتب پیچیده‌تر است؛ چرا که نیازمند آینده‌نگری، تفکر چندلایه و اجرای صبورانه برنامه‌های طرح‌ریزی‌شده است. 

نماد باشگاه‌داری خصوصی کشور می‌تواند به موفقیت‌های مثال‌زدنی برسد؛ ولی به شرطی‌که در گام اول در جایی غیر از جیب مالکانش کاستی‌هایش را جست‌وجو کند.

در دلایل پیوستن علیرضا منصوریان به تیم تبریزی همان‌قدر ابهام وجود داشت که در نحوه و زمان جدایی‌ بسیار زودهنگام‌اش از تراکتور. پرشورها که لیگ نوزدهم را با ایستادن روی پله چهارم جدول و کسب عنوان قهرمانی جام حذفی به پایان رساندند، با توجه به عقبه باشگاه و حساب پرپول مالک متمول تراکتور انتظار داشتند تا کسی در حد و اندازه‌های جان توشاک، تونی اولیویرا و یا حداقل مصطفی دنیزلی به تبریز سفر کند. محمدرضا زنوزی اما در اقدامی عجیب و شاید هم بی‌منطق با منصوریانی دست همکاری فشرد که پس از تجربه تقریباً موفق‌اش در تیم نفت تهران، هیچ موفقیت خاصی را در استقلال و یا ذوب‌آهن تجربه نکرد و تقریباً سایه اَکت‌های توجه برانگیزش کنار خط طولی زمین از یاد هواداران فوتبال فراموش شده بود.

حضور علیرضا منصوریان در تبریز گرچه می‌توانست نقطه عطفی در کارنامه سرمربیگری‌اش باشد اما او نتوانست از پس مدیریت ستاره‌های بین‌المللی‌اش بربیاید و البته که در تقابل با مدیران همیشه دخالت‌کننده هم بسیار ناتوان بود. محمدرضا زنوزی که بارها نشان داده همه‌کاره تیم تبریزی است و عملاً پست‌های مدیرعاملی و هیأت‌مدیره هم در ساختار اداری این باشگاه فرمالیته هستند، خودش برید و خودش دوخت تا وضعیت تراکتور به این نقطه برسد. منصوریان شخصاً با زنوزی به توافق رسید اما درست جایی که مالک تراکتور می‌توانست از او حمایت کند، پشت این سرمربی جوان را خالی کرد تا نقش پلیس بد را اعضای هیأت‌مدیره باشگاه تبریزی بازی کنند و علی‌منصور هم تنها بماند با حوضش.

بازخورد و راندمان عملکرد تراکتور در 5 هفته ابتدایی لیگ بیستم با هزینه‌هایی که برای این تیم شده هیچ سنخیتی نداشت اما مسئولان بلندپایه این باشگاه می‌توانستند کمی به سرمربی جوان خود بها و انگیزه بدهند تا فیلمنامه مدیریت باشگاهی به سبک اعراب حاشیه خلیج‌فارس در تبریز مجدداً تکرار نشود. حالا تراکتور مانده و سودای سرمربیان خارجی که بعید است بتوانند به ایران بیایند، شاید اواخر فصل کار به جایی برسد که تی‌تی‌ها دل‌شان برای علی‌منصور هم تنگ شود.

مازیار گیلکان