مروری کوتاه بر اتفاقات دهه‌ای که گذشت
2010 تا 2019 را اینطور به یاد بیاورید
مترجم: رسول مجیدی
وقتی سال به پایان می‌رسد، خیلی‌ها شروع می‌کنند به مرور 12 ماهی که گذشت. به روزهایی که داشتند. به بالا و پایین‌های زندگی‌شان. برای روزنامه‌نگارها این موضوع حتی جدی‌تر است. به خاطر کارشان باید یک سال گذشته را مرور کنند و در موردش بنویسند. برای ما هم که ورزش را دنبال می‌کنیم و دوست داریم هیچ چیز مهمی را از دست ندهیم، تفاوتی بین سال میلادی و شمسی وجود ندارد. این هفته وارد سال 2020 شدیم. سال المپیک. سال 2019 با همه خوبی و بدی‌هایش تمام شد و حالا جان می‌دهد که اتفاقاتش را مرور کنیم. وقتی سال به پایان می‌رسد، خیلی‌ها شروع می‌کنند به مرور 12 ماهی که گذشت و حالا که صحبت از اتمام سال 2019 و پایان یک دهه است، بهتر است 10 سال گذشته را مرور کنیم. 10 سالی که پر بود از اتفاقات ورزشی، لحظه‌های ناب و روزهایی که نمی‌شود فراموش‌شان کنیم.
سال‌هایی که با تثبیت پادشاهی اسپانیا در فوتبال دنیا آغاز شد و آنها در همان سال نخستش در آفریقای جنوبی قهرمان جام‌جهانی شدند. سال‌هایی که فوتبال آلمان نتیجه تغییر نسل و تفکرش را گرفت و در برزیل برای بار چهارم قهرمانی در جهان را تجربه کرد. سال‌هایی که دوباره با قهرمانی فرانسه در آخر دهه همراه شد. درست مثل روزهایی که دهه آخر قرن بیستم در حال پایان بود.
نمی‌شود دهه قبل را به یاد آورد اما صحبت از آن شبی نکرد که برزیل در بلوهوریزنته اشک ریخت. شبی که آلمان‌ها 7 بر یک از سد مردان سامبا گذشتند. نمی‌شود دهه قبل را به یاد آورد اما اشاره‌ای به خنده یوسیون بولت به دونده‌های پشت سرش در مرحله نیمه‌نهایی دوی صدمتر المپیک 2016 نکرد. نمی‌شود دهه قبل را به یاد آورد اما طلاهای پی‌در پی مایکل فلپس در 2 المپیک لندن و ریو را فراوش کرد.
وقتی صحبت از دهه‌ای که گذشت می‌کنیم باید یادمان باشد که بارها مسابقات مختلف به دلیل تهدیدهای تروریستی لغو شد یا تا آستانه لغو شدن پیش رفت. سایه تروریسم همیشه روی برگزاری رخدادهایی مثل المپیک لندن و جام‌جهانی روسیه سایه افکنده بود. وقتی صحبت از دهه‌ای که گذشت می‌کنیم باید یادمان باشد که مسابقات ماراتن بوستون در سال 2013 تبدیل شد به صحنه یک جنایت مرگبار؛ سه انفجار تروریستی و 3 کشته. وقتی صحبت از دهه‌ای که گذشت می‌کنیم باید یادمان باشد که هواپیمای حامل بازیکنان تیم چاپوکوئنسه برزیل سقوط کرد و فوتبال برزیل مدت‌ها عزادار این تیم شد.
دهه‌ای که گذشت پر بود از اتفاقات تازه. برای اولین بار بحث‌های فمینیستی در آن بالا گرفت. زنان ورزشکار بسیاری از فدراسیون‌های‌شان درخواست حقوق برابر با مردان کردند. هرچه جلوتر آمدیم زنان رساتر و شفاف‌تر خواسته‌های‌شان را فریاد زدند و در برخی از کشورها هم موفق شدند نظرشان را به کرسی بنشانند. جهان در آستانه دهه بیست هنوز به طور قاطع در این‌باره نظر نداده و هنوز خیلی از ورزشکاران زن هم اعتقاد دارند کیفیت‌شان متفاوت از ورزشکاران مرد است و بحث حقوق برابر، یک بحث انفرادی‌ست. این بحث‌ها قطعاً در سال‌های پیش رو پررنگ‌تر از قبل خواهد شد.
در دهه گذشته جنبش #metoo که اشاره به سوءاستفاده جنسی مردان از زنان داشته به ورزش هم کشیده شد. مهم‌ترینش در آمریکا رخ داد و لری ناصری، پزشک تیم ملی ژیمناستیک ایالات متحده آمریکا را به زندان انداخت. دختران بسیاری علیه او و تعرض‌هایش شهادت دادند تا جهان ورزش به شوک فرو برود.
در همین برهه زمانی، طولانی‌ترین بازی تنیس ویمبلدون هم شکل گرفت. در سال 2010 جان ایسنر در مرحله نخست به مصاف نیکولا ماهو رفت و دیدارشان 11 ساعت و 5 دقیقه طول کشید. دیداری که به دلیل رفتن نور، دو بار قطع شد تا در مجموع دو تنیسور سه روز باهم بازی کنند. ست پنجم آنها 70-68 شد! بعد از آن، مقامات ویمبلدون قوانین این مسابقات را تغییر دادند و قرار شد در ست پنجم تای‌بریک تعیین‌کننده برنده باشد و به این ترتیب رکورد آنها تا همیشه جاودانه باقی خواهد ماند.
در دومین دهه هزاره سوم البته اتفاقات دیگری هم افتاد. پول‌های بی‌حد و حسابی به ورزش‌های پرطرفدار به ویژه فوتبال سرازیر شد. خیلی از تیم‌های ریشه‌دار مغلوب پول‌های ثروتمندان آسیایی شدند و فوتبال به طور معناداری متفاوت از دهه‌های پیشین دنبال شد. فوتبالیست‌ها حالا درآمدهای چند صد میلیون دلاری دارند و سکوهای ورزشگاه‌ها دیگر اصلاً مانند گذشته شاهد نزاع‌های قومیتی، مذهبی، اعتقادی و سیاسی نیست. اگر چند شهر خاص را جدا کنیم، دیگر فوتبال مانند سال‌های پیشین که سایمون کوپر در کتاب «فوتبال علیه دشمن» توصیف کرده بود نیست.
سال‌های پایانی دهه‌ای که به اتمام رسید، فوتبال در دنیا یک تغییر دیگر هم کرد؛ زنان به دنیای داوری بازی‌های مردان راه یافتند. آنها در سال‌های میانی دهه ابتدا در نقش کمک داور ظاهر شدند و بعد در سوپر کاپ فوتبال اروپا در سال 2019 به طور کامل قضاوت یک بازی را در دست گرفتند.
در داخل زمین هم تیم‌های به اصطلاح کوچک ما را حسابی شگفت‌زده کردند. لسترسیتی در عین ناباوری در زمانه‌ای که تیم‌های متمول برای قهرمان شدن دست و پا می‌زدند، در سال 2016 قهرمان لیگ برتر شد. در همان سال، در مسابقات جام ملت‌های اروپا تیم ایسلند غیرقابل باور ظاهر شد و یقه بزرگ‌های دنیا را گرفت. نوع تشویق تماشاگران ایسلندی هنوز هم در دنیا – و بخصوص در ایران- طرفدار دارد.
دهه گذشته ورزش فوتبال سرتاسر حول محور دوگانه مسی-رونالدو می‌گذشت. به غیر از یک سال، تمامی توپ‌های طلایی که در این 10 سال توزیع شد به مسی و رونالدو رسید (5 بار بازیکن آرژانتینی و 4 بار بازیکن پرتغالی). آنها هیچ‌کدام از 3 جام‌جهانی برگزار شده در دهه را نبردند اما حتی کاپیتان‌های فاتح جام هم تا بدین اندازه در خاطره‌ها باقی نمانده‌اند. رونالدو در سال 2009 از منچستر به رئال آمد و مسی هم درست در همان سال‌ها راه خودش را به ترکیب اصلی بارسلونا پیدا کرد. آنها که قبلاً هم در لیگ قهرمانان به مصاف هم رفته بودند در دهه گذشته، بزرگ‌ترین دوگانه تاریخ در لالیگا را شکل دادند و بارها دوئل هیجان‌انگیزشان بینندگان را پای تلویزیون‌ها میخکوب کرد. با بالا رفتن سن این دو در دهه پیش رو و بازنشستگی‌شان فوتبال‌دوستان قطعاً بیشتر از گذشته قدر آنها را خواهند فهمید و جوان‌های این دهه به آیندگان بابت تماشای بازی‌های این دو فخر خواهند فروخت.
